Ngày 12/7, tại thủ đô Phnôm Pênh (Campuchia) đã diễn ra Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao các nước tham gia Cấp cao Đông Á (EAS) lần thứ 2 và Diễn đàn Khu vực ASEAN (ARF) lần thứ 19 gồm 10 nước ASEAN và các đối tác quan trọng của hiệp hội. Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh đã tham dự các hội nghị này.
|
Các đại biểu tham dự hội nghị EAS. ảnh: AFP/TTXVN |
Tại Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao EAS lần thứ 2, các bộ trưởng đã tập trung bàn các vấn đề có tầm quan trọng chiến lược đối với khu vực, kiểm điểm và định hướng hoạt động của EAS thời gian tới. Các bộ trưởng đánh giá EAS hiện đã trở thành một thành tố quan trọng trong cấu trúc khu vực đang định hình; khẳng định EAS tiếp tục là diễn đàn để các nhà lãnh đạo trao đổi về các vấn đề có tầm quan trọng chiến lược liên quan đến hòa bình, an ninh và phát triển ở khu vực, trong đó có các vấn đề chính trị, an ninh, an toàn hàng hải. Các bộ trưởng khẳng định cần tiếp tục thúc đẩy hợp tác về 5 lĩnh vực ưu tiên hiện nay của EAS, gồm tài chính, năng lượng, giáo dục, cúm gia cầm và quản lý thiên tai. Đồng thời, các bộ trưởng nhất trí tăng cường hợp tác về liên kết và kết nối khu vực, hợp tác biển, trong đó có tìm kiếm cứu nạn trên biển, môi trường biển, kết nối biển, ứng phó hiệu quả với các thách thức đang nổi lên và các vấn đề an ninh phi truyền thống...
Về định hướng của EAS sắp tới, các bộ trưởng nhấn mạnh, EAS cần tiếp tục dựa trên các mục tiêu, nguyên tắc, thể thức như đã nêu trong Tuyên bố Cuala Lămpơ 2005 và Tuyên bố Hà Nội 2010; đồng thời đề cao thực hiện Tuyên bố Bali về các nguyên tắc quan hệ cùng có lợi được thông qua tại EAS-6 tháng 11/2011, trong đó có các nguyên tắc về tôn trọng luật pháp quốc tế, quan hệ hữu nghị, tôn trọng chủ quyền, không can thiệp nội bộ, không sử dụng vũ lực và giải quyết các tranh chấp bằng biện pháp hòa bình… Theo đó, EAS cần đóng góp tích cực vào việc phát huy vai trò của các công cụ hợp tác chính trị - an ninh khác hiện có trong ASEAN như Hiệp ước TAC, SEANWFZ, Tuyên bố DOC…, qua đó đóng góp vào hòa bình, an ninh, ổn định, hợp tác và phát triển ở khu vực Đông Á.
lTại Diễn đàn ARF lần thứ 19, các bộ trưởng nhấn mạnh cần tăng cường các nỗ lực của khu vực cho các mục tiêu chung vì hòa bình, an ninh, ổn định, hợp tác và phát triển. Trong bối cảnh khu vực vẫn phải đối mặt với nhiều diễn biến phức tạp và các thách thức cả về an ninh truyền thống và an ninh phi truyền thống, ASEAN và ARF cần thể hiện vai trò chủ động của mình, đặc biệt là thúc đẩy việc tôn trọng các nguyên tắc và chuẩn mực của luật pháp quốc tế, tăng cường đối thoại, xây dựng lòng tin, giải quyết hòa bình các tranh chấp, không sử dụng vũ lực; đồng thời phát huy vai trò của các công cụ hợp tác chính trị-an ninh ở khu vực như Hiệp ước TAC, SEANWFZ, Tuyên bố DOC, ARF, ADMM+... Các bộ trưởng đề cao vai trò cũng như những đóng góp của ARF với tư cách là diễn đàn hàng đầu để trao đổi và hợp tác các vấn đề chính trị - an ninh khu vực.
Về tương lai của ARF, Hội nghị nhấn mạnh, ARF cần tiếp tục triển khai hiệu quả Chương trình Hành động Hà Nội thực hiện Tuyên bố Tầm nhìn ARF đến 2020 và các lĩnh vực hợp tác khác như quản lý thiên tai, chống khủng bố, tội phạm xuyên quốc gia, an ninh biển, chống phổ biến vũ khí hủy diệt hàng loạt, giải trừ quân bị…; đồng thời thúc đẩy hợp tác ARF từng bước chuyển sang giai đoạn phát triển mới, kết hợp giữa xây dựng lòng tin và ngoại giao phòng ngừa vì hòa bình, ổn định và hợp tác ở khu vực. Các bộ trưởng khẳng định, ARF là một bộ phận quan trọng trong cấu trúc khu vực, gắn kết và bổ trợ cho các tiến trình khác trong khu vực như ASEAN+1, ASEAN+3, EAS, ADMM+… với ASEAN giữ vai trò trung tâm.
Hội nghị cũng đã trao đổi về các vấn đề khu vực cùng quan tâm, trong đó có tình hình Mianma, Bán đảo Triều Tiên... Các nước mong muốn bán đảo Triều Tiên hòa bình, ổn định và không có vũ khí hạt nhân; thực hiện các Nghị quyết liên quan của Hội đồng Bảo an LHQ; sớm nối lại đàm phán 6 bên; khẳng định ARF sẵn sàng góp phần tạo môi trường thuận lợi cho các bên đối thoại và trao đổi xây dựng giữa các bên.
Vấn đề Biển Đông là chủ đề được quan tâm ở cả hai hội nghị này. Nhiều nước bày tỏ quan ngại những diễn biến phức tạp gần đây ở Biển Đông ảnh hưởng đến hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn và tự do hàng hải ở khu vực; vì vậy, tất cả các nước cần phải giải quyết tranh chấp bằng biện pháp hòa bình, tôn trọng luật pháp quốc tế và Công ước Luật Biển năm 1982 của LHQ; thực hiện đầy đủ Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC); sớm xây dựng Bộ quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC) để bảo đảm hiệu quả hòa bình, ổn định và an ninh ở Biển Đông.
Tại các hội nghị, Bộ trưởng Phạm Bình Minh nhấn mạnh cả hai diễn đàn EAS và ARF đều cần phải đóng góp hiệu quả hơn nữa cho các mục tiêu chung của khu vực là bảo đảm hòa bình, ổn định, an ninh và phát triển, trong đó có an ninh, an toàn hàng hải, xây dựng lòng tin; giải quyết các tranh chấp bằng biện pháp hòa bình, tôn trọng luật pháp quốc tế, nhất là UNCLOS; phát huy vai trò của các công cụ và cơ chế hợp tác khu vực như Hiệp ước TAC, SEANWFZ, Tuyên bố DOC, Tuyên bố Bali về các nguyên tắc xây dựng quan hệ cùng có lợi; sớm xây dựng COC… Theo Bộ trưởng Phạm Bình Minh, EAS và ARF cần phối hợp và bổ trợ cho các khuôn khổ hợp tác khu vực khác như ASEAN+1, ASEAN+3, ADMM+. Cả EAS và ARF cần tích cực đóng góp vào việc xây dựng và chia sẻ các chuẩn mực trong quan hệ giữa các quốc gia, từ đó đóng góp thiết thực vào các mục tiêu chung là hòa bình, ổn định, an ninh và hợp tác ở khu vực.
Tại Hội nghị EAS và ARF, Bộ trưởng Phạm Bình Minh đã bày tỏ quan ngại về những diễn biến phức tạp gần đây ở Biển Đông vi phạm tới quyền chủ quyền và quyền tài phán đối với vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của các quốc gia ven biển; nhấn mạnh các nước phải tôn trọng các nguyên tắc của luật pháp quốc tế và Công ước Luật Biển năm 1982 của LHQ, trong đó có các quy định về tôn trọng vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của các quốc gia ven biển; không sử dụng vũ lực và giải quyết các tranh chấp bằng biện pháp hòa bình; thực hiện đầy đủ Tuyên bố DOC; sớm xây dựng COC.
Cùng ngày, Bộ trưởng Phạm Bình Minh đã cùng bộ trưởng ngoại giao các nước ASEAN ký Văn kiện mở rộng Hiệp ước Thân thiện và Hợp tác ở Đông Nam Á (TAC) cho EU và Vương quốc Anh tham gia; cùng đồng cấp các nước ASEAN và các bên đối tác chào xã giao Thủ tướng Chính phủ Hoàng gia Campuchia Hun Sen.
lNgày 11/7, bên lề Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN lần thứ 45 (AMM 45) và các hội nghị liên quan tại Phnôm Pênh, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh đã có các cuộc tiếp xúc song phương với Bộ trưởng Ngoại giao các nước Canađa, Pakixtan và CHDCND Triều Tiên.
Trần Chí Hùng (P/v TTXVN tại Campuchia)