Chủ tịch Hội hữu nghị Brazil - Việt Nam Ignacio Arruda (ảnh do Đại sứ quán Việt Nam tại Brazil cung cấp).
Chủ tịch Hội Hữu nghị Brazil – Việt Nam Arruda khẳng định, trên thực tế, Chủ tịch Hồ Chí Minh là người đặt nền móng cho quan hệ hữu nghị và hợp tác giữa hai nước từ đầu thế kỷ XX, khi Người đến thành phố Rio de Janeiro năm 1912 trong hành trình đi tìm đường cứu nước.
Ông Arruda nhớ lại khi đó, Chủ tịch Hồ Chí Minh làm việc trên một con tàu Pháp thực hiện lộ trình từ Việt Nam tới Pháp. Trong chuyến đi, Người bị ốm và đã xuống cảng Rio de Janeiro để chữa bệnh. Đây chính là lý do tại sao Chủ tịch Hồ Chí Minh lại có mối liên hệ mật thiết với phong trào công nhân công đoàn Porto của Brazil. Chính điều này đã được Người ghi lại trong một bài báo xuất bản ở Moskva (Nga) vào năm 1922.
Nhiều thập kỷ sau sự kiện lịch sử khi Hồ Chí Minh dừng chân tại Rio de Janeiro, vào năm 1968, các sinh viên thành phố São Paulo và nhiều địa phương khác ở Brazil đã tham gia tích cực vào phong trào đấu tranh vì hòa bình và phản đối chiến tranh ở Việt Nam thông qua các tài liệu do Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam gửi tới. Đó là những thước phim quay lại những hành động giết chóc tàn bạo của quân đội Mỹ trong cuộc chiến tranh xâm lược Việt Nam.
Tuy nhiên, tới năm 1989, Brazil và Việt Nam mới thiết lập quan hệ ngoại giao. Đại sứ quán Brazil tại Hà Nội được khai trương vào năm 1994 và Việt Nam khai trương Đại sứ quán tại thủ đô Brasilia vào năm 2000.
Đại sứ Việt Nam tại Brazil Bùi Văn Nghị làm việc với Thứ trưởng điều hành Bộ Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo Luis Fernandes (ảnh do Đại sứ quán Việt Nam tại Brazil cung cấp).
Trong 35 năm qua, Việt Nam và Brazil đã tổ chức nhiều chuyến thăm giữa đoàn đại biểu cấp cao hai nước, có thể kể đến các chuyến thăm Brazil của Chủ tịch nước Trần Đức Lương (2004), Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam Nông Đức Mạnh (2007), Phó Chủ tịch nước Nguyễn Thị Doan (2015) và đặc biệt là chuyến thăm chính thức của Thủ tướng Phạm Minh Chính hồi tháng 9 năm ngoái.
Về phía Brazil, Tổng thống Lula da Silva đã có chuyến thăm Việt Nam năm 2010, Chủ tịch Đảng Cộng sản Brazil khi đó là ông Renato Rabelo cũng tới Việt Nam năm 2008. Hồi tháng 11/2023, Bộ trưởng Bộ Khoa học, Công nghệ và Đổi mới, đồng thời là Chủ tịch đương nhiệm Đảng Cộng sản Brazil, bà Luciana Santos đã thăm Hà Nội.
Đề cập tới hợp tác phát triển giữa hai nước, Thứ trưởng, Chủ tịch Hội Hữu nghị Brazil - Việt Nam Arruda cho biết Brazil sẽ cử một đoàn chuyên gia của Bộ Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sang Việt Nam trong năm nay nhằm triển khai các dự án hợp tác đã được ký kết với Bộ Khoa học và Công nghệ Việt Nam. Ông khẳng định Hội Hữu nghị Brazil – Việt Nam sẽ phối hợp với Đại sứ quán Việt Nam tại Brasilia tổ chức chuỗi các hoạt động kỷ niệm 35 năm quan hệ ngoại giao bằng nhiều hình thức, trong đó có hoạt động tưởng nhớ thời gian Chủ tịch Hồ Chí Minh làm việc tại một nhà hàng ở khu phố Santa Tereza, thành phố Rio de Janeiro.
Thứ trưởng, Chủ tịch Hội Hữu nghị Brazil - Việt Nam cũng cho biết tháng 3 vừa qua, Đại sứ quán Việt Nam và hội hữu nghị hai nước đã đến cảng Rio de Janeiro để thăm lại những nơi Chủ tịch Hồ Chí Minh đã lưu trú và làm việc tại đây. Chuyến thăm này mang ý nghĩa quan trọng đối với các hoạt động tới đây mà Brazil sẽ tổ chức tại Rio de Janeiro, nơi đăng cai Hội nghị thượng đỉnh Nhóm các nền kinh tế phát triển và mới nổi hàng đầu thế giới (G20) vào tháng 11 tới với sự hiện diện của Thủ tướng Chính phủ Việt Nam.
Chủ tịch Hội Hữu nghị Brazil - Việt Nam Arruda cũng nhấn mạnh những đóng góp tích cực của hội trong việc tăng cường mối quan hệ đoàn kết, hữu nghị và hợp tác song phương. Ông cho biết hội đã góp phần tuyên truyền về tư tưởng của lãnh tụ Hồ Chí Minh thông qua cuốn sách “Hồ Chí Minh, cuộc đời và sự nghiệp của Người lãnh đạo giải phóng dân tộc Việt Nam” của nhà báo Pedro de Oliveira, đồng thời cũng là Tổng Thư ký Hội Hữu nghị Brazil - Việt Nam. Tác giả Pedro de Oliveira cũng đã nhận được giải Nhất loại hình Sách, Giải thưởng Toàn quốc về Thông tin Đối ngoại lần thứ VIII với tác phẩm này.
Thứ trưởng Ngoại giao Eduardo Paes Saboia phát biểu tại buổi Gặp gỡ Hữu nghị Việt Nam - Brazil (Ảnh do Đại sứ quán Việt Nam tại Brazil cung cấp).
Hiện cuốn sách này đang chuẩn bị tái bản lần thứ ba. Bên cạnh đó, với sự hỗ trợ của Liên hiệp các Tổ chức Hữu nghị Việt Nam, tác phẩm này cũng đang chuẩn bị được xuất bản bằng tiếng Tây Ban Nha để phát hành tại các nước Mỹ Latinh. Cùng với tác phẩm của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng “Một số vấn đề lý luận và thực tiễn về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam” bằng tiếng Tây Ban Nha, hai cuốn sách sẽ cùng đóng góp đáng kể vào công tác tuyên truyền về lịch sử, đất nước và con người Việt Nam tại trường quốc tế.
Năm 2022, Hội Hữu nghị Brazil - Việt Nam cũng kết hợp với Liên hiệp các Tổ chức Hữu nghị Việt Nam xuất bản cuốn “Từ điển Bồ Đào Nha – Việt” nhằm phục vụ việc giảng dạy và học tập tiếng Bồ Đào Nha tại trường Đại học Hà Nội và các trung tâm đại học Việt Nam. Đồng thời, hội cũng sẽ hỗ trợ việc tăng cường trao đổi, giao lưu giữa các câu lạc bộ bóng đá Brazil với các câu lạc bộ Việt Nam.
Chủ tịch Hội Hữu nghị Brazil - Việt Nam Arruda cho biết trong thời gian tới, hội sẽ tăng cường trao đổi đoàn. Việt Nam và Brazil cũng sẽ thúc đẩy việc thành lập Phòng Thương mại giữa hai nước, với sự ủng hộ của các Đại sứ Bùi Văn Nghị tại Brasilia và Đại sứ Marco Farani tại Hà Nội.