Cú hích mở khóa làn sóng IPO tỷ đô trên thị trường chứng khoán

Gắn hoạt động IPO với niêm yết cổ phiếu

Tại Hội nghị phổ biến nội dung sửa đổi, bổ sung Luật Chứng khoán và các văn bản quy định chi tiết thi hành do Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN) phối hợp với Cơ quan Hợp tác quốc tế Nhật Bản (JICA) tổ chức ngày 16/10 tại TP Hồ Chí Minh, ông Hoàng Văn Thu, Phó Chủ tịch UBCKNN đã nhấn mạnh vai trò đặc biệt quan trọng của Nghị định số 245/2025/NĐ-CP trong hệ thống văn bản hướng dẫn thi hành Luật Chứng khoán sửa đổi (Luật số 56/2024/QH15).

Theo ông Hoàng Văn Thu, một điểm nổi bật trong các quy định pháp luật mới là việc đổi mới nội dung liên quan đến hồ sơ đăng ký công ty đại chúng và chào bán cổ phiếu lần đầu ra công chúng (IPO) gắn liền với thủ tục niêm yết. Đây được xem là bước đột phá đáng chú ý, đồng thời cũng là giải pháp quan trọng để thực hiện đề án nâng hạng thị trường chứng khoán mà Thủ tướng Chính phủ vừa phê duyệt.

Đại diện Ban Quản lý chào bán chứng khoán (UBCKNN) cho biết, trước đây, hồ sơ đăng ký niêm yết cổ phiếu bao gồm các tài liệu như Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp và Giấy chứng nhận đăng ký chứng khoán đã được điều chỉnh do Tổng công ty Lưu ký và Bù trừ Chứng khoán Việt Nam (VSDC) cấp. Do đó, các Sở Giao dịch Chứng khoán (SGDCK) chỉ xem xét hồ sơ đăng ký niêm yết của doanh nghiệp sau khi doanh nghiệp hoàn thành đợt chào bán IPO và kiểm tra các điều kiện tài chính tại thời điểm đăng ký. Điều này dẫn đến thực trạng doanh nghiệp thường phải chờ từ 6 - 12 tháng mới có thể niêm yết cổ phiếu sau IPO.

Với quy định mới, quy trình này được rút gọn theo hai bước: Thẩm định sơ bộ điều kiện tài chính ngay khi nộp hồ sơ, và xét duyệt chính thức sau khi hoàn tất IPO. Đặc biệt, yêu cầu nộp giấy chứng nhận đăng ký chứng khoán trong hồ sơ niêm yết cũng đã được bãi bỏ, cho phép doanh nghiệp tiến hành các thủ tục tại VSDC và SGDCK cùng lúc.

Thời gian niêm yết sau IPO cũng được rút ngắn từ 90 ngày xuống chỉ còn 30 ngày. Nếu quá thời hạn này mà doanh nghiệp chưa đưa cổ phiếu vào giao dịch, sẽ bị hủy niêm yết. Đây là thay đổi được đánh giá cao trong việc tăng tính kỷ luật thị trường và đảm bảo quyền lợi nhà đầu tư.

Ngoài ra, Nghị định số 245/2025/NĐ-CP còn tập trung vào nâng cao chất lượng hàng hóa niêm yết: siết điều kiện về vốn hóa, tỷ lệ cổ đông nhỏ lẻ và cam kết nắm giữ của cổ đông nội bộ. Song song, công tác giám sát, phòng ngừa vi phạm và cải cách thủ tục hành chính cũng được đẩy mạnh, tạo môi trường minh bạch, phù hợp với thông lệ quốc tế.

Với các cải tiến mạnh mẽ này, Nghị định 245/2025/NĐ-CP được nhận định không chỉ tháo gỡ điểm nghẽn kỹ thuật tồn tại lâu nay mà còn tạo nền tảng pháp lý thuận lợi cho doanh nghiệp huy động vốn và mở rộng quy mô hoạt động qua kênh thị trường chứng khoán. 

Mở đường cho doanh nghiệp niêm yết thần tốc

Dù chỉ vừa có hiệu lực từ ngày 11/9/2025, Nghị định 245/2025/NĐ-CP đã nhanh chóng cho thấy tác động thực tiễn mạnh mẽ, đặc biệt trong việc rút ngắn quy trình IPO và niêm yết cổ phiếu của doanh nghiệp. Trong số các thương vụ hưởng lợi trực tiếp từ chính sách mới, VPBankS là ví dụ tiêu biểu.

Ngày 1/10, sau khi được Ủy ban Chứng khoán Nhà nước cấp Giấy chứng nhận chào bán cổ phiếu ra công chúng, VPBankS đã thông báo chào bán cổ phiếu ra công chúng với mức giá 33.900 đồng/cổ phiếu và số lượng là 375 triệu đơn vị. 

Tổng giá trị vốn huy động dự kiến đạt gần 12.713 tỷ đồng - trở thành một trong những thương vụ IPO lớn nhất trong lịch sử ngành chứng khoán Việt Nam. Ở mức giá chào bán này, VPBankS được định giá khoảng 63.562 tỷ đồng (hơn 2,4 tỷ USD) sau IPO. Thời gian nhận đăng ký mua là từ 8h00 ngày 10/10 đến 16h00 ngày 31/10/2025. 

Đặc biệt, VPBankS đặt mục tiêu niêm yết cổ phiếu trên HOSE ngay trong tháng 12/2025, tức chỉ 2 tháng kể từ thời điểm công bố IPO - một tốc độ khó có thể đạt được trước khi Nghị định 245 có hiệu lực.

Theo ông Vũ Hữu Điền, Tổng Giám đốc VPBankS, các quy định mới trong Nghị định 245/2025/NĐ-CP đang giúp lộ trình IPO và niêm yết cổ phiếu của VPBankS diễn ra nhanh chóng hơn.

Theo quy định cũ, doanh nghiệp phải chờ tối thiểu 90 ngày sau khi được chấp thuận niêm yết mới có thể đưa cổ phiếu vào giao dịch. Tuy nhiên, Nghị định 245 đã rút ngắn thời gian này xuống chỉ còn 30 ngày, đồng thời cho phép phối hợp đồng thời giữa UBCKNN và Sở Giao dịch Chứng khoán trong quá trình xét duyệt - thay vì thực hiện theo trình tự tuần tự như trước đây.

Nhờ khung pháp lý mới, VPBankS đã chủ động nộp đồng thời hồ sơ IPO và hồ sơ niêm yết lên cả Uỷ ban Chứng khoán Nhà nước và HOSE ngay từ sớm, giúp tối đa hóa hiệu quả thời gian và giảm thiểu độ trễ trong quá trình đưa cổ phiếu ra thị trường.

Trước đó, Công ty Cổ phần Chứng khoán Kỹ Thương (TCBS) cũng ghi nhận tiến độ IPO và niêm yết vượt trội khi tận dụng lợi thế từ Nghị định 245/2025/NĐ-CP có hiệu lực trong tháng 9. Theo kế hoạch, cổ phiếu TCX của TCBS sẽ chính thức giao dịch trên HOSE từ ngày 21/10/2025, tức chỉ hơn một tháng sau khi hoàn tất IPO - minh chứng rõ nét cho hiệu quả thực thi của chính sách mới.

Không dừng lại ở nhóm tài chính, làn sóng IPO đang có dấu hiệu lan rộng sang các lĩnh vực công nghệ, sản xuất, logistics và bất động sản khu công nghiệp. Dragon Capital ước tính danh mục IPO của Việt Nam có thể lên đến hơn 40 tỷ USD trong giai đoạn 2026-2028. Nhiều doanh nghiệp đầu ngành hiện đang tích cực hoàn thiện hồ sơ nhằm đón đầu cơ hội thuận lợi từ môi trường chính sách mới.

Theo ông Hoàng Nam, Giám đốc Khối Nghiên cứu và Phân tích tại Công ty Chứng khoán VietCap, Nghị quyết 68 của Chính phủ về phát triển kinh tế tư nhân là động lực quan trọng thúc đẩy tăng trưởng trong trung và dài hạn. Tuy nhiên, để hiện thực hóa vai trò dẫn dắt, các doanh nghiệp đầu ngành sẽ cần huy động một lượng vốn đáng kể. Trong bối cảnh đó, thị trường chứng khoán được kỳ vọng trở thành kênh huy động vốn hiệu quả và bền vững.

“Làn sóng IPO lần này nhận được sự hỗ trợ rõ nét từ khung chính sách. Đặc biệt, Nghị định 245/2025 đã rút ngắn thời gian từ IPO đến niêm yết từ 90 ngày xuống còn 30 ngày, qua đó tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp tiếp cận vốn nhanh chóng hơn”, ông Hoàng Nam cho biết.

Các chuyên gia cho rằng, cơ chế IPO mới không chỉ giúp doanh nghiệp tiết kiệm chi phí cơ hội, mà còn tăng mức độ minh bạch và uy tín với nhà đầu tư. Việc quy trình xét duyệt diễn ra song song cũng giúp thị trường đón nhận thêm nhiều hàng hóa chất lượng trong thời gian ngắn hơn – yếu tố quan trọng trong bối cảnh thanh khoản đang phục hồi và dòng tiền đầu tư quay trở lại nhóm cổ phiếu cơ bản.

Tuy vậy, để tận dụng lợi thế này, các doanh nghiệp cần chuẩn bị kỹ lưỡng về hồ sơ pháp lý, bộ máy quản trị và kế hoạch truyền thông tài chính minh bạch nhằm đáp ứng đồng thời yêu cầu của cơ quan quản lý và kỳ vọng từ thị trường…