Chiến binh Taliban tuần tra trong thành phố Kandahar, Afghanistan ngày 15/8. Ảnh: AP
Ngoại trưởng Mỹ Anthony Blinken trong tháng 6 từng nói về tình hình tại Afghanistan: “Tôi không nghĩ đó sẽ là điều xảy ra từ Thứ Sáu đến Thứ Hai. Tôi không coi việc quân đội Mỹ rời đi trong tháng 7, tháng 8 hoặc đầu tháng 9 sẽ lập tức dẫn đến tình huống xấu đi”.
Đầu tháng 8, một nhà phân tích quân sự Mỹ còn dự đoán trên kênh ABC News rằng Kabul có thể thất thủ trong 90 ngày. Tuy nhiên việc này trên thực tế lại nhanh chóng hơn nhiều.
Tổng thống Mỹ Joe Biden từng cam kết rút hoàn toàn binh sĩ khỏi Afghanistan vào dịp 11/9. Ngày 20/7, Bộ Chỉ huy Trung ương Mỹ thông báo đã rút 95% binh sĩ trở về nước. Lầu Năm Góc cho biết đến cuối tháng 8 dự kiến binh sĩ cuối cùng sẽ hồi hương. Khi hiện diện của quân đội Mỹ giảm dần, lực lượng Taliban nhanh chóng giành lợi thế và chiếm được quyền kiểm soát ở nhiều nơi tại Afghanistan.
Nghị sĩ Jackie Speier đảng Cộng hòa trong ngày 15/8 nhận định với NBC News: “Đây là một thất bại tình báo. Chúng ta đã đánh giá thấp Taliban đồng thời nhầm tưởng về quyết tâm của quân đội Afghanistan”.
Tay súng thuộc Taliban tại thành phố Kandahar, Afghanistan ngày 15/8. Ảnh: AP
Nhưng nhiều quan chức Mỹ nhận định với ABC News rằng các nhà hoạch định chính sách đã liên tục nhận được đánh giá tình báo quan trọng dự đoán Taliban có thể áp đảo và chiếm thủ đô trong vòng vài tuần.
Lực lượng Taliban, vốn từ lâu theo đuổi thành lập "Tiểu vương quốc Hồi giáo Afghanistan", đã tiến vào Kabul ngày 15/8. Chiều 15/8, Tổng thống Afghanistan Ashraf Ghani lên máy bay rời khỏi quốc gia này. Tổng thống Mỹ Joe Biden trong khi đó đã gấp rút điều động hàng nghìn lính Mỹ đến hỗ trợ sơ tán các công dân Mỹ vẫn còn ở thủ đô Kabul.
Một quan chức tình báo Mỹ chia sẻ với ABC News: “Quân đội đã thông báo các lãnh đạo Mỹ rằng Taliban sẽ chiếm lấy mọi thứ một cách nhanh chóng. Nhưng không ai lắng nghe cả”.
Các nguồn tin tình báo khác nói rằng Tổng thống Biden và nhóm cố vấn của ông đã đi đến quyết định rút hoàn toàn quân đội Mỹ dựa trên nhiều yếu tố, không chỉ có số phận của Kabul.
Một số quan chức Mỹ cho rằng việc Tổng thống Biden và người tiền nhiệm Donald Trump tuyên bố rút quân khỏi Afghanistan là một sai lầm bởi điều đó đã khuyến khích Taliban tiến hành cuộc tấn công.
Cựu quyền Giám đốc Cơ quan Tình báo Trung ương Mỹ (CIA) Michael Morell ngày 15/8 đăng trên mạng xã hội Twitter: “Điều xảy ra tại Afghanistan không phải bắt nguồn từ sai lầm tình báo. Đó là kết quả của hàng loạt chính sách thất bại từ các đời chính quyền. Trong những năm qua, cộng đồng tình báo luôn đánh giá chính xác tình hình của Afghanistan”.