Tai nạn của hãng hàng không Ethiopian Airlines khiến 157 người chết ngày 10/3 là vụ rơi máy bay thứ hai liên quan tới dòng 737 Max 8 của hãng sản xuất máy bay Mỹ Boeing trong vòng 5 tháng qua.
Công nhân làm việc bên chiếc máy bay Boeing 737 Max 9 tại nhà máy của Boeing ở Renton, Washington, Mỹ ngày 12/3/2019. Ảnh: AFP/TTXVN
Giới chức hàng không ở Anh, Đức, Pháp, Australia, Indonesia, Trung Quốc và nhiều nước khác đã cấm dòng máy bay này hoạt động trong không phận.
Ngoài ra, một loạt hãng hàng không toàn cầu đã thông báo sẽ không sử dụng dòng máy bay này cho tới khi biết rõ chuyện gì gây ra tai nạn chết người vào ngày 10/3. Vụ tai nạn của Ethiopian Airlines vẫn đang được điều tra. Trước đó, máy bay 737 Max 8 của Lion Air (Indonesia) cũng bị rơi hồi tháng 10/2018.
Trong bối cảnh khủng hoảng với dòng 737 Max 8 lan toàn cầu, hãng Boeing vẫn cho rằng không cần đình chỉ bay dòng máy bay này.
Theo CNN, động thái đó của Boeing khiến một số chuyên gia hàng không không đồng tình. Bà Mary Schiavo, cựu Tổng thanh tra Bộ Giao thông Mỹ nói: “Không đình chỉ những máy bay này khiến Boeing rơi vào tình thế xấu”.
Bà Schiavo nhấn mạnh: Nếu Boeing ra lệnh đình chỉ bay toàn cầu với hơn 300 máy bay 737 Max đang hoạt động và nếu hãng này ngừng giao máy bay mới, hãng sẽ kiểm soát tình hình tốt hơn chứ không để mọi chuyện nhanh chóng vượt khỏi tầm kiểm soát như hiện nay. Bà nói: “Các hãng hàng không và quốc gia đều cho rằng tình hình này thật kỳ cục”.
Máy bay 737 Max của Boeing sau khi thực hiện chuyến bay thử nghiệm tại Seattle, Washington, ngày 16/3/2018. Ảnh: AFP/TTXVN
Trong khi đó, các chuyên gia khác lại nói Boeing sẽ khó hạ lệnh đình chỉ máy bay 737 Max 8 và đình chỉ máy bay có thể không phải là quyết định đúng, cho dù áp lực dư luận lớn tới đâu.
Ông Carter Copeland, nhà phân tích thuộc công ty Melius Research nói: “Nếu Boeing và Cơ quan Hàng không Liên bang Mỹ (FAA) cảm thấy máy bay an toàn vậy tại sao lại phải đình chỉ bay?”. Tuy nhiên, Boeing càng chờ lâu thì áp lực càng đè nặng lên vai giới chức hàng không khắp thế giới, thậm chí là cả FAA.
Ông Nick Wyatt, nhà phân tích thuộc công ty GlobalData, nhận định: “Thời điểm tốt nhất để đình chỉ bay là ngay sau khi xảy ra vụ tai nạn của hãng Ethiopian Airlines. Tôi cho rằng giờ họ lo ngại có thể bị nhìn nhận là dao động trong quan điểm rằng dòng máy bay này an toàn. Tôi nghĩ dù cách nào thì họ cũng thiệt hại”.
Quyền Giám đốc FAA Daniel Elwell ngày 12/3 cho biết cơ quan này đã rà soát dòng 737 Max và không thấy vấn đề gì về hoạt động mang tính hệ thống và không có cơ sở để đình chỉ máy bay”. Ông cho biết thêm rằng không giới chức hàng không dân dụng nào cung cấp được dữ liệu cho FAA để ra quyết định đình chỉ dòng 737 Max 8.
FAA tiếp tục điều tra vụ tai nạn của Ethiopian Airlines và sẽ thực hiện hành động phù hợp, ngay lập tức nếu xác định được bất kỳ vấn đề nào ảnh hưởng tới an toàn bay.
Theo ước tính của công ty Melius Research và Jefferies, đình chỉ bay mọi máy bay dòng 737 Max sẽ tốn từ 1 đến 5 tỷ USD.
Hai con số trên được đưa ra trên cơ sở đình chỉ bay 3 tháng. Boeing có thể chịu được cái giá đó. Doanh thu hãng này đạt kỷ lục 101 tỷ USD năm 2018 và lợi nhuận 10,6 tỷ USD. Dự báo doanh thu năm này còn lớn hơn.
Boeing từng đình chỉ toàn bộ một dòng máy bay trước đây. Năm 2013, hãng này yêu cầu các hãng hàng không ngừng sử dụng máy bay 787 Dreamliner vì pin của máy bay bắt lửa. Tại thời điểm đó, chỉ có 50 chiếc Dreamliner hoạt động vì thế thiệt hại là tối thiểu. Boeing thậm chí còn không ngừng sản xuất máy bay 787 khi đang tìm giải pháp cho vấn đề.
Xem clip lắp ráp hoàn chỉnh một chiếc Boeing 737 Max (nguồn: Boeing):
Chi phí đình chỉ toàn bộ máy bay 737 Max và ngừng giao hàng tới tháng 4 có thể cũng là con số nhỏ so với quy mô của Boeing, đặc biệt là nếu hãng này không giảm doanh số về lâu dài.
Tuy nhiên, bất chấp sức ép, Boeing vẫn chưa có động thái gì ngoài thông báo ngày 12/3: “An toàn là ưu tiên số một của Boeing và chúng tôi hoàn toàn tự tin vào an toàn của máy bay Max. Chúng tôi hiểu rằng các cơ quan quản lý và khách hàng đã đưa ra quyết định mà họ cho là phù hợp nhất với thị trường nội địa.
Một điều quan trọng cũng cần lưu ý là FAA không yêu cầu hành động gì vào thời điểm này và dựa trên thông tin hiện có, "chúng tôi không có cơ sở gì để đưa ra hướng dẫn mới cho các nhà vận hành máy bay".
Khủng hoảng 737 Max 8 khiến cổ phiếu Boeing mất hơn 11% giá trị trong tuần này. FAA và Boeing đều cho biết sẽ cập nhật phần mềm để phi công kiểm soát tốt hơn máy bay trong trường hợp gặp vấn đề với hệ thống an toàn. Cập nhật sẽ thực hiện vào tháng 4.
Hai hãng hàng không Mỹ dùng máy bay 737 Max 8 là American Airlines và Southwest Airlines cho biết họ sẽ tiếp tục sử dụng máy bay trên.
Theo CNN, dòng 737 Max còn mới và không chiếm số lượng lớn trong đội máy bay của các hãng hàng không. American Airlines có 24 chiếc, thực hiện 85 chuyến bay hàng ngày. Southwest Airlines có 34 chiếc 737 Max 8 trong tổng số 750 chiếc.