Tình hình Ukraine hiện đang đẩy Tổng thống Mỹ Barack Obama vào thế tiến thoái lưỡng nan với sự cứng rắn của Nga. Giáo sư khoa học chính trị Rajan Menon tại Đại học New York mới đây đã đề xuất một kế hoạch 10 điểm nhằm giải quyết bế tắc hiện nay giữa các bên liên quan đồng thời vẫn giữ được uy tín cho ông Obama. Nội dung của kế hoạch đó là:
1. Chính phủ lâm thời Ukraine mở rộng với sự tham gia của các thành viên Đảng Các khu vực của ông Yanukovych, Tổng thống Ukraine mới bị lật đổ.
2. Tổng thống Nga Putin ra lệnh rút quân về các căn cứ đã có trước đó tại Crimea (Crưm).
3. Nga cam kết bảo vệ chủ quyền và độc lập của Ukraine.
4. Ukraine tuyên bố thực hiện chính sách trung lập và không tham gia vào các liên minh quân sự.
5. Hợp đồng thuê căn cứ quân sự của Hạm đội Biển Đen của Nga tại Crimea vẫn được đảm bảo đến năm 2040 và Moskva tiếp tục cung cấp khí đốt cho Ukraine ở tỷ lệ chiết khấu giống như đã từng cung cấp cho chính quyền của ông Yanukovych trước ngày 22/2. Thừa nhận vị trí đặc biệt của Nga ở Crimea.
6. EU, Nga, Mỹ và Ukraine sẽ thành lập một đơn vị gìn giữ hòa bình chung để ngăn chặn bạo lực ở Crimea và khu vực Donbas (miền đông Ukraine). Mỗi bên cung cấp một phần tư binh sĩ và các nhóm tuần tra đều có mặt của lực lượng 4 bên.
7. Các nhà lãnh đạo lâm thời của Ukraine tổ chức các cuộc đàm phán với lãnh đạo của Crimea ngay trước cuộc bầu cử tổng thống dự kiến vào ngày 25/5 tới để đảm bảo rằng bán đảo này vẫn và một nước cộng hòa tự trị.
8. Ukraine và Nga thiết lập một khu phi quân sự (áp dụng cho các lực lượng mặt đất và trên không) dọc theo biên giới phía đông của Ukraine để ngăn chặn những biến động lớn có thể diễn ra ở Crimea. Các quan sát viên quốc tế sẽ giám sát thực hiện.
9. Kiev vẫn sẽ duy trì lực lượng quân sự của mình ở miền đông Ukraine trong các căn cứ của họ, và Tổng thống Putin kêu gọi các lực lượng ủng hộ Nga ở Donbas tránh để xảy ra xung đột.
10. Để tránh rắc rối về ngoại giao, các bên Nga, Ukraine, Mỹ và EU sẽ tổ chức họp kín và không được tuyên bố công khai.
Mặc dù theo kế hoạch này, các nhà phê bình sẽ chỉ trích ông Obama, và với ông Putin, nó cũng không đề cập hết được tất cả các vấn đề trong khi Nga đang nắm trong tay nhiều quân bài chiến lược so với Mỹ và EU, nhưng ít nhất nó cũng giúp cho Moskva và Washington thiết lập một khuôn khổ để tiến hành các cuộc đàm phán chi tiết cần thiết nhằm ngăn chặn sự leo thang một cuộc khủng hoảng nguy hiểm.
Công Thuận (Theo N.I)