Tiêm kích F-35. Ảnh: Reuters
Ngày 27/5, trong khuôn khổ chuyến thăm Nhật Bản 4 ngày, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã xác nhận về thỏa thuận bán máy bay tiêm kích đa nhiệm F-35 cho Tokyo.
Phát biểu tại Lâu đài Akasaka, Tổng thống Trump nói: “Nhật Bản tuyên bố sẽ mua 105 tiêm kích tàng hình F-35 mới. Thương vụ này sẽ giúp Nhật Bản sở hữu phi đội F-35 lớn nhất trong bất cứ đồng minh nào của Mỹ”.
Tới nay có một số đồng minh của Mỹ đã đặt hàng F-35. Chính phủ Australia đã dự toán khoản ngân sách 17 tỷ USD cho 72 chiếc máy bay loại này, trong khi Hàn Quốc cũng đặt 40 phi cơ F-35A.
Tờ Bưu điện Hoa Nam Buổi sáng (Hong Kong, Trung Quốc) đánh giá thỏa thuận F-35 sẽ giúp Nhật Bản giữ vai trò hàng đầu về an ninh nhưng đồng thời tạo thách thức mới cho quân đội Trung Quốc.
Mỹ và Nhật Bản từ lâu đã chú ý tới sự tăng cường quân sự của Trung Quốc. Nhật Bản còn tuyên bố chính sách ngoại giao mới về một “Ấn Độ-Thái Bình Dương tự do và cởi mở” từ 3 năm trước để khuyến khích “quy định về luật pháp, tự do hàng hải và tự do thương mại”.
Nhiều nhà quan sát nói rằng Trung Quốc coi thỏa thuận F-35 kết hợp với kế hoạch hiện đại hóa hạm đội tàu sân bay trực thăng lớp Izump của Nhật Bản là mối đe dọa. Chuyên gia quân sự Zhou Chenming tại Bắc Kinh cho biết: “Thỏa thuận F-35 có thể giúp Nhật Bản đối đầu với các đe dọa và có thể được nhìn nhận như một phần quan trọng trong chiến lược của Mỹ trên toàn cầu”.
Các nhà phân tích cũng chỉ ra rằng mặc dù chiến đấu cơ thế hệ thứ 5 của Trung Quốc là J-20 được đánh giá cao nhưng tiêm kích này gặp vấn đề về động cơ. Do vậy thỏa thuận F-35 có thể gây thêm áp lực khiến Trung Quốc buộc phải nâng cấp chương trình phát triển J-20.
Nhà phân tích quân sự Song Zhongping đánh giá: “Thương vụ mua F-35 chắc chắn sẽ châm ngòi cho cuộc chạy đua vũ trang trong khu vực, khiến Trung Quốc thực hiện điều tương tự qua việc tự tạo chiến đấu cơ tàng hình tiên tiến để đối trọng với hiện diện quân sự của Mỹ và các đồng minh”.