Người dân Ukraine ngày 26/10 sẽ đi bầu chọn Quốc hội (Verkhovna Rada) mới trong một cuộc bầu cử trước thời hạn mà dự báo đảng "Khối Poroshenko" của Tổng thống Petro Poroshenko sẽ giành được sự ủng hộ cao nhất. Tuy nhiên liên minh giữa đảng này với các đảng khác mới thực sự quyết định đường hướng và những quyết sách trong tương lai của Ukraine.
Diện mạo Quốc hội mới khóa VIII
Verkhovna Rada khóa mới sẽ có thành phần khác hẳn so với Quốc hội hiện hành. Trong số 5 đảng có đại diện trong Quốc hội 2 năm qua dự kiến chỉ còn đảng "Đất mẹ" (Bakivshina) của bà Yulia Tymoshenko có chân trong Quốc hội mới - điều kiện hội được ít nhất 5% số phiếu bầu; đảng "Tự do" (Svoboda) cũng có cơ hội hiện diện tại Quốc hội.
Các đảng cầm quyền trước đây là Đảng Các khu vực và Đảng Cộng sản có thể không hiện diện trong Quốc hội mới. Theo Ủy ban Bầu cử Trung ương Ukraine, tổng cộng có 29 đảng với 3.114 ứng cử viên sẽ ganh đua giành 225 ghế tại 225 khu vực bầu 1 ứng viên theo đảng phái. Một nửa số ghế còn lại (khoảng từ 213-215 ghế) thuộc về ứng viên thu được nhiều phiếu nhất.
Theo dự báo, đảng "Khối Poroshenko" của Tổng thống Petro Poroshenko sẽ giành được sự ủng hộ cao nhất. |
Theo hầu hết các cuộc thăm dò cho thấy chiến thắng sẽ thuộc về "Khối Poroshenko" (BPP) vốn tái lập hồi tháng 8 từ đảng "Đoàn kết" và trước đó chưa từng có đại diện trong Quốc hội. Chủ tịch đảng này là ông Yuri Lutsenko, cựu Bộ trưởng Nội vụ trong chính quyền cựu Thủ tướng Yulia Tymoshenko. Khối Poroshenko có thể nhận được tới 33,5% số phiếu bầu. Còn nếu loại trừ các đảng không đạt ngưỡng để có chân trong Quốc hội, đảng này có thể nhận được 40% sự ủng hộ, đảm bảo cho họ 90 trong số 225 ghế dành cho đảng phái. Về thứ 2 cũng sẽ là một đảng mới, Đảng Cấp tiến của nhân vật dân túy Oleg Lyashko (12,8%).
Đứng thứ 3 dự kiến là đảng "Mặt trận nhân dân" với 8,9%. Đảng này thành lập hồi tháng 3, song mới đại hội hồi tháng 9, khi trong thành phần đảng xuất hiện một số chính trị gia nặng ký li khai từ đảng bà Tymoshenko như Thủ tướng Arseny Yatsenyuk, Bộ trưởng Nội vụ Arsen Avakov, quyền Chủ tịch Quốc hội Oleksandr Turchynov cựu thư ký Hội đồng An ninh Quốc gia và Quốc phòng Ukraine, Andrey Paruby.
Đảng "Đất mẹ" (Batkivshina) dự kiến về thứ 4 với 6,9% số phiếu bầu. Tiếp sau là đảng "Ukraine Mạnh" của Sergey Tigipko, cựu Phó Thủ tướng trong chính quyền cựu Thủ tướng Mykola Azarov. Đảng này trông cậy vào các cử tri ủng hộ Đảng Các khu vực, phản đối chiến dịch quân sự ở Donbass và ủng hộ bình thường hóa quan hệ với Nga. Qua thăm dò, trong Quốc hội mới dự kiến còn có thêm các đảng Samopomich của thị trưởng Lvov, Andrey Sadovyi (5,4%), "Khối đối lập" (5,1%) do các đồng minh có ảnh hưởng của cựu Tổng thống Viktor Yanukovych lập ra, hay đảng "Quan điểm Công dân" của cựu Bộ trưởng Quốc phòng Anatoly Gritsenko.
Theo các chuyên gia, đất nước Ukraine chịu ảnh hưởng không chỉ bởi thành phần đảng phái trong Quốc hội mới sắp tới mà cả khả năng liên minh giữa các đảng trong Quốc hội, đặc biệt là liên minh giữa Khối Poroshenko với các đảng hay cá nhân khác để hình thành liên minh cầm quyền.
Khả năng liên minh của Tổng thống Poroshenko
Căn cứ theo kết quả bầu cử, Quốc hội mới Ukraine sẽ hình thành liên minh cầm quyền để chọn ra ứng viên vào cương vị thủ tướng. Tống thống Poroshenko mới đây tuyên bố một liên minh mạnh của các lực lượng dân chủ cần được hình thành ngay sau bầu cử. Dự kiến Khối Poroshenko có thể giành được tối đa 220 ghế trong Quốc hội và nhiều khả năng số ghế mà đảng này giành được sẽ quyết định thành phần cũng như vị thế của đảng trong liên minh cầm quyền. Để phát triển quan hệ với Nga, Tổng thống Poroshenko cần thay thủ tướng và ứng cứ viên nhiều tiềm năng nhất là đương kim Phó thủ tướng Vladimir Groisman, người tranh cử trong thành phần Khối Poroshenko.
Thủ tướng Yatsenyuk cũng tuyên bố sẵn sàng thành lập liên minh, với điều kiện duy nhất trong liên minh không có đại diện của chế độ cũ. Ông hy vọng sẽ tiếp tục giữ cương vị thủ tướng. Một trong những khẩu hiệu của đảng Mặt trận Nhân dân là: "Nếu bạn muốn Yatsenyuk tiếp tục làm thủ tướng, hãy bầu cho Mặt trận Nhân dân". Một cuộc thăm dò hồi tháng 9 cho thấy gần 38% người Ukraine muốn ông Yatsenyuk tiếp tục giữ chức thủ tướng. Thủ lĩnh Sergey Tigipko của đảng "Ukraine Mạnh" cũng tuyên bố sẵn sàng tham gia "liên minh rộng lớn" để đưa đất nước vượt qua nguy cơ kinh tế sụp đổ. Tuy nhiên, theo một số chuyên gia, bà Yulia Tymoshenko, mới đây thường chỉ trích chiến dịch quân sự tại Donbass, nhiều khả năng sẽ đứng trong hàng ngũ phe đối lập tương lai tại Quốc hội cũng như thủ lĩnh Lyashko của Đảng Cấp tiến. Tham vọng của bà Tymoshenko là thành lập một liên minh đa số trong Quốc hội song không có Khối Poroshenko.
Cũng không loại trừ khả năng Đảng Cấp tiến của Lyashko và đảng Samopomich tham gia liên minh cầm quyền mới và khi đó Quốc hội mới sẽ đủ để "thân tổng thống" đồng thời nhiều khả năng Yatsenyuk tiếp tục giữ chức thủ tướng.
Dù thành phần liên minh cầm quyền và cương vị thủ tướng Ukraine có thuộc về ai, chính phủ mới vẫn đối mặt với muôn vàn khó khăn. Trước tiên họ cần đàm phán với Nga và tìm nguồn tài chính nhằm bổ sung khí đốt cho mùa đông lạnh giá; chèo lái con thuyền kinh tế Ukraine khỏi tiếp tục chìm sâu trong suy thoái; và điều quan trọng là chấm dứt cuộc xung đột hao tiền tốn của tại miền Đông trong khi vẫn đảm bảo toàn vẹn lãnh thổ. Rất nhiều chuyên gia cho rằng việc tiếp tục chiến tranh tại Donbass không phải là giải pháp thông minh. Và rốt cuộc điều cần nhất với Ukraine vào thời điểm này là hòa bình, hòa hợp, sự đoàn kết để vượt qua khó khăn kinh tế.
Duy Trinh (Đưa tin từ Ukraine)