Tổng thống Lee Jae Myung (trái) trong cuộc hội đàm với Tổng thống Mỹ Donald Trump tại Washington D.C., ngày 25/8/2025. Ảnh: Yonhap/TTXVN
Theo tờ Thời báo Hàn Quốc (koreatimes.co.kr), trong cuộc gặp thượng đỉnh đầu tiên với Tổng thống Hàn Quốc Lee Jae Myung tại Nhà Trắng, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã đưa ra một đề xuất gây xôn xao dư luận: Washington có thể tìm kiếm quyền sở hữu đất được sử dụng cho các căn cứ quân sự của Mỹ tại Hàn Quốc. Phát biểu trên đã phá vỡ thỏa thuận kéo dài hàng thập kỷ, làm dấy lên những lo ngại về sự ổn định trong liên minh quan trọng này.
Một đề xuất đi ngược lại Hiệp ước truyền thống
Với các hiệp ước song phương đã được ký kết từ lâu, bao gồm Hiệp ước Phòng thủ Tương hỗ và Thỏa thuận Tình trạng Lực lượng (SOFA), quân đội Mỹ được phép sử dụng các cơ sở quân sự của Hàn Quốc theo hình thức thuê và phải trả lại khi không còn nhu cầu. Đề xuất của ông Trump đã trực tiếp đi ngược lại các thỏa thuận này, làm tăng thêm sự bất ổn cho các cuộc đàm phán vốn đã rất tế nhị về vấn đề chia sẻ chi phí quốc phòng.
Khi được hỏi về khả năng giảm số lượng quân đội Mỹ đồn trú tại Hàn Quốc, ông Trump đã từ chối đưa ra câu trả lời trực tiếp. Thay vào đó, ông chuyển trọng tâm sang vấn đề đất đai: "Họ cho chúng tôi thuê đất. Có một sự khác biệt lớn giữa sở hữu và thuê. Có lẽ một trong những điều tôi muốn làm là yêu cầu họ trao cho chúng tôi quyền sở hữu vùng đất nơi chúng tôi có pháo đài lớn”.
Trọng tâm chiến lược: Từ quân sự sang kinh tế
Mặc dù có những bất đồng về cách tiếp cận, cả hai nhà lãnh đạo Mỹ và Hàn Quốc đều nhấn mạnh tầm quan trọng của hợp tác kinh tế song phương. Tổng thống Lee Jae Myung đã kêu gọi mở rộng liên minh sang lĩnh vực công nghệ và năng lượng, trong khi ông Trump đặc biệt nhấn mạnh đến ngành đóng tàu. Ông Trump gợi nhớ lại khả năng sản xuất "một tàu mỗi ngày" của Mỹ trong quá khứ và cho rằng các nhà máy đóng tàu của Hàn Quốc có thể giúp phục hồi ngành công nghiệp này.
Sự kết hợp giữa vấn đề quốc phòng và thương mại cho thấy ông Trump thường gắn kết các cam kết quân sự với lợi ích kinh doanh. Điều này một lần nữa khẳng định quan điểm "nước Mỹ trên hết" của ông, nơi các liên minh không chỉ là nền tảng an ninh mà còn là cơ hội để mang lại lợi ích kinh tế trực tiếp cho Mỹ.
Trong nỗ lực chuyển trọng tâm cuộc họp trở lại vấn đề chính, Tổng thống Lee Jae Myung đã đề cập trực tiếp đến thành tích hợp tác trước đây của ông Trump với phía Triều Tiên. Ông Lee nhấn mạnh rằng "người duy nhất có thể tạo ra tiến triển trong vấn đề này chính là Tổng thống Trump", đồng thời cam kết sẽ hỗ trợ nhà lãnh đạo Mỹ với vai trò là một "người dẫn dắt" hòa bình.
Đáp lại, ông Trump đã trả lời một cách tích cực: "Tôi nghĩ chúng ta có thể đạt được tiến bộ lớn với Triều Tiên - chắc chắn rồi". Nhận xét này lặp lại những lần gặp gỡ trước đó, khi mối quan hệ cá nhân giữa ông và nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un đã giúp giảm bớt căng thẳng trong một khoảng thời gian ngắn.
Tiếp đó, trong một bài phát biểu quan trọng tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS) ở Washington D.C., ông Lee đã đưa ra một thông điệp mạnh mẽ về trách nhiệm của Hàn Quốc, lưu ý rằng nước này hiện chi hơn 2,6% GDP cho quốc phòng và cam kết sẽ tăng con số đó lên. Ông nhấn mạnh rằng Seoul sẽ không "ăn không ngồi rồi" với các đảm bảo an ninh của Mỹ và coi việc tăng chi tiêu quốc phòng là một phần trách nhiệm với tư cách là một cường quốc hạng trung toàn cầu.
Tờ Thời báo Hàn Quốc kết luận, cuộc gặp thượng đỉnh đã làm nổi bật hai khía cạnh quan trọng của liên minh Mỹ - Hàn: một mặt là khả năng phục hồi và tầm quan trọng của nó đối với cả hai quốc gia, mặt khác là mức độ mà phong cách khó đoán của ông Trump có thể định hình quỹ đạo của liên minh trong những năm tới. Dù gây tranh cãi, những phát ngôn của ông Trump có thể là dấu hiệu cho thấy một cách tiếp cận hoàn toàn mới, một cách tiếp cận mà lợi ích kinh tế và sở hữu tài sản sẽ song hành với các cam kết an ninh, buộc các đồng minh phải tự vấn về vai trò và trách nhiệm của mình trong một thế giới địa chính trị đang thay đổi.