Iran phóng thử vệ tinh quân sự Nour-3 vào quỹ đạo, ngày 27/9/2023. Ảnh: Press TV/TTXVN
Trong bối cảnh chịu nhiều lệnh trừng phạt quốc tế, Iran đang quyết liệt đẩy mạnh chương trình vũ trụ của mình. Theo tờ Thời báo Tehran ngày 10/9, với kế hoạch thực hiện một loạt vụ phóng vệ tinh vào cuối năm nay, Tehran không chỉ thể hiện quyết tâm phát triển năng lực không gian mà còn khẳng định khả năng tự chủ công nghệ, giảm sự phụ thuộc vào các quốc gia khác.
Cụ thể, ông Hassan Salarieh, người đứng đầu Cơ quan Vũ trụ Iran (ISA), mới đây đã công bố chi tiết về những dự án đầy tham vọng này. Ông cho biết công tác chuẩn bị đang được tiến hành cho việc phóng nhiều vệ tinh quan trọng, bao gồm Zafar, Paya, Kowsar nâng cấp và các mô hình thử nghiệm của chòm sao liên lạc Shahid Soleimani. Thông báo này được đưa ra tại Đài quan sát Khayyam, nơi ông cũng nhấn mạnh những thành tựu của Iran trong nửa đầu năm 2025.
Mở rộng cơ sở hạ tầng và tiềm lực trong nước
Một trong những bước tiến đáng chú ý là sự sẵn sàng của Trung tâm Vũ trụ Chabahar, còn được gọi là Trung tâm Vũ trụ Mahdi. Ông Salarieh cho biết cơ sở mới này đã đạt được "tiến triển rất đáng kể" và vụ phóng đầu tiên sẽ diễn ra trong thời gian tới. Cơ sở Chabahar, cùng với các dự án ở Salmas và Chenaran, sẽ giúp Iran mở rộng đáng kể khả năng kiểm soát vệ tinh và phân tích dữ liệu trong nước.
Bên cạnh việc đầu tư vào cơ sở vật chất, Iran cũng đang tập trung tận dụng tối đa chuyên môn trong nước. Ông Salarieh nhấn mạnh vai trò ngày càng quan trọng của các công ty tri thức trong các dự án quốc gia, điển hình là việc phiên bản thứ hai của vệ tinh Kowsar được khu vực tư nhân thiết kế và chế tạo. Điều này cho thấy Iran đang ngày càng dựa vào nguồn lực nội địa để phát triển chương trình không gian, bất chấp những thách thức về kỹ thuật và các biện pháp trừng phạt của phương Tây.
Mục tiêu đa dạng: Từ quan sát Trái đất đến liên lạc vệ tinh
Các dự án sắp tới của Iran có mục tiêu rất đa dạng, phục vụ cho cả nhu cầu dân sự và chiến lược.
Thứ nhất, viễn thám và quản lý đất đai: Vệ tinh Kowsar tập trung vào việc tăng cường năng lực viễn thám, đặc biệt trong các lĩnh vực nông nghiệp và quản lý đất đai.
Thứ hai, giám sát môi trường: Vệ tinh Zafar, do Đại học Khoa học và Công nghệ Iran hợp tác phát triển, nhằm mục tiêu quan sát Trái đất độ phân giải cao để giám sát môi trường và quản lý thiên tai. Vệ tinh Paya sẽ hỗ trợ thêm cho những nỗ lực này bằng cách giúp lập bản đồ nông nghiệp và lãnh thổ.
Thứ ba, liên lạc vệ tinh: Dự án Shahid Soleimani là một bước đột phá mới của Iran trong lĩnh vực liên lạc vệ tinh. Mặc dù vẫn đang trong giai đoạn thử nghiệm, việc phóng các đơn vị thử nghiệm cải tiến sẽ đánh dấu sự khởi đầu của một kế hoạch đầy tham vọng cho một hệ thống vệ tinh liên lạc rộng lớn hơn.
Ngoài các vệ tinh quan sát và liên lạc, ông Salarieh cũng tiết lộ Iran đang phát triển các tàu vũ trụ sinh học tiên tiến. Những tàu vũ trụ này, với hệ thống điều khiển và dẫn đường được cải tiến, nhằm mục đích mở rộng năng lực của Iran trong lĩnh vực y học vũ trụ và nghiên cứu sinh học.
Mặc dù chủ trương tự chủ, Iran vẫn tìm cách mở rộng hợp tác quốc tế. Ông Salarieh coi việc Iran tham gia vào sứ mệnh Hằng Nga 8 do Trung Quốc dẫn đầu là một "thành tựu lớn", giúp mở ra cơ hội tiếp cận nghiên cứu Mặt Trăng tiên tiến. Sự hợp tác này phản ánh vai trò ngày càng tăng của Iran trong khoa học vũ trụ, ngay cả khi các lệnh trừng phạt đang tìm cách cô lập quốc gia này.
Tóm lại, chương trình không gian của Iran không chỉ là một nỗ lực khoa học thuần túy mà còn là một công cụ để thể hiện sức mạnh quốc gia và khả năng phục hồi trước áp lực quốc tế. Bằng cách tập trung vào chuyên môn và nguồn lực trong nước, đồng thời tìm kiếm cơ hội hợp tác chiến lược, Iran đang từng bước xây dựng một chòm sao vệ tinh tích hợp, có khả năng hỗ trợ thông tin liên lạc, quan sát Trái đất và các ứng dụng chiến lược. Ông Salarieh bày tỏ tin tưởng rằng dù có nhiều thách thức, "đến cuối năm nay, một số vụ phóng quan trọng sẽ được thực hiện", đánh dấu một bước tiến quan trọng trong hành trình chinh phục không gian của đất nước này.