Những ngôi nhà rực rỡ sắc màu tại Bo-Kaap đã trở thành biểu tượng nổi bật trên Instagram. Ảnh: The Guardian
Những con hẻm nhỏ uốn lượn đã trở thành bối cảnh quen thuộc trong những bức ảnh du lịch, thu hút hàng nghìn du khách mỗi năm. Tuy nhiên, sự phát triển nhanh chóng của ngành du lịch và tốc độ đô thị hóa ngày càng gia tăng đang đặt ra nhiều thách thức đối với cộng đồng cư dân địa phương và làm dấy lên lo ngại về nguy cơ mai một di sản vốn có.
Những năm gần đây, lượng du khách quốc tế đến Cape Town ngày càng tăng, đặc biệt là vào mùa cao điểm. Tháng 12/2024, sân bay Cape Town đón hơn 160.000 lượt khách quốc tế, tăng 3,7% so với cùng kỳ năm trước - không phải ai cũng hoan nghênh sự bùng nổ du lịch này. Cư dân địa phương nhiều lần phản ánh về tình trạng xe buýt chở khách du lịch và làm tắc nghẽn giao thông, du khách chen chúc chụp ảnh trên đường phố và sự xuất hiện của ngày càng nhiều doanh nghiệp do người ngoài sở hữu.
Bên cạnh áp lực từ du lịch, cộng đồng địa phương cũng phải đối mặt với làn sóng di cư mới. Cape Town đang trở thành điểm đến hấp dẫn đối với những người châu Âu giàu có tìm mua nhà nghỉ dưỡng mùa đông, khiến giá bất động sản tại Bo-Kaap tăng mạnh. Sự thay đổi này làm dấy lên mối lo ngại về việc người ngoài chuyển đến sẽ làm mất đi nét văn hóa đặc trưng của khu phố, đặc biệt là tiếng ồn trong các nghi thức cầu nguyện từ của nhà thờ Hồi giáo, hay kinh doanh rượu - điều vốn chưa từng có tại đây.
Bo-Kaap là một trong những khu dân cư lâu đời nhất của Cape Town, có lịch sử từ những năm 1760. Đây là nơi sinh sống của cộng đồng Cape Malay, hậu duệ của những người Hồi giáo từng bị Hà Lan bắt làm nô lệ từ Indonesia và Malaysia. Trải qua nhiều thế kỷ, khu phố vẫn giữ được nét đặc trưng riêng với bảy nhà thờ Hồi giáo nằm trong khu vực rộng chỉ 2 km vuông, cùng nhiều bức tranh tường thể hiện quan điểm chính trị của người dân địa phương. Bên cạnh đó, sự xuất hiện của nhiều dự án bất động sản mới cũng khiến cộng đồng lo ngại về nguy cơ mai một di sản.
Bo-Kaap là một điểm đến nổi tiếng thu hút đông đảo du khách. Ảnh: The Guardian
Một trong những tranh cãi gần đây là kế hoạch xây dựng khu căn hộ dịch vụ sáu tầng ngay tại trung tâm Bo-Kaap. Nhiều cư dân phản đối dự án này vì cho rằng nó sẽ làm thay đổi diện mạo khu phố và phá vỡ cảnh quan kiến trúc truyền thống. Nhà thờ Hồi giáo Auwal được xây dựng vào năm 1794 và là nhà thờ Hồi giáo đầu tiên của Nam Phi, có thể sẽ bị lu mờ bởi công trình mới. Mặc dù đơn vị phát triển dự án đã điều chỉnh thiết kế từ chín tầng xuống sáu tầng sau khi tham vấn cộng đồng nhưng điều đó vẫn chưa đủ để làm dịu những lo ngại về tác động lâu dài của dự án đối với khu vực.
Giữa những thách thức đang đặt ra, một số cư dân địa phương đã chủ động thích nghi bằng cách tham gia vào kinh tế du lịch. Một số hộ gia đình mở quán cà phê, tổ chức các lớp dạy nấu ăn truyền thống Cape Malay hay bán hàng thủ công để tận dụng lượng khách du lịch đổ về Bo-Kaap. Tuy nhiên, nhiều người vẫn lo lắng rằng nếu giá sinh hoạt tiếp tục tăng cao dẫn đến ngày càng nhiều cư dân bản địa sẽ buộc phải rời khỏi nơi đây.
Bo-Kaap không chỉ là một địa danh du lịch nổi tiếng mà còn là biểu tượng của một cộng đồng có bề dày lịch sử. Giữa làn sóng phát triển và đô thị hóa, nơi đây đang đứng trước nguy cơ bị thương mại hóa quá mức. Câu hỏi đặt ra là làm thế nào để cân bằng giữa việc bảo tồn di sản và đảm bảo sự phát triển bền vững. Để gìn giữ Bo-Kaap đúng với giá trị vốn có của nó cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa chính quyền và cộng đồng để duy trì bản sắc văn hóa và đảm bảo rằng khu phố này không chỉ tồn tại như một điểm du lịch, mà còn là một không gian sống đích thực của những con người gắn bó với nơi đây qua nhiều thế hệ.