Dễ trở thành đại dịch
Theo PGS.TS Lương Ngọc Khuê, Cục trưởng Cục Quản lý Khám, chữa bệnh (Bộ Y tế): Nguyên nhân gây ra đái tháo đường rất phức tạp, nhưng phần lớn là do thừa cân, béo phì. Hiện nay số lượng người thừa cân béo phì đang ngày càng tăng là nguyên nhân gây gia tăng bệnh nhân tiểu đường.
Đặc biệt những người béo bụng thường có nguy cơ mắc bệnh tiểu đường cao hơn. Cụ thể, những người được coi là béo bụng khi có vòng bụng lớn hơn 80 cm đối với nữ và hơn 90 cm đối với nam.
Nguyên nhân là do những người béo bụng có mỡ phân bố ở vùng bụng, nội tạng và phần trên cơ thể chiếm tỷ trọng đáng kể. Khi các mô mỡ có nhiều ở bụng sẽ làm gia tăng nồng độ axít béo tự do, tăng triglyceride, tăng hiện tượng viêm và gây độc với tế bào bêta của tụy (lipotoxicity)… Đây là các yếu tố gây ra rối loạn mỡ máu, tăng huyết áp và rối loạn chuyển hóa đường. Hiện tượng béo phì cũng là biểu hiện của việc đề kháng insulin dẫn đến bệnh đái tháo đường.
Thống kê của Cục Quản lý Khám, chữa bệnh cho thấy: Số lượng bệnh nhân mắc đái tháo đường đang gia tăng mạnh. Cụ thể, nếu năm 2015, Việt Nam có 3,5 triệu người trưởng thành mắc đái tháo đường (tương đương 6% dân số) thì dự kiến đến năm 2040 sẽ có tới 6,1 triệu người trưởng thành có thể mắc đái tháo đường, tăng 74%. Dự tính, đến năm 2040, cứ 7 người thì có 1 người bị đái tháo đường hoặc tiền đái tháo đường.
Nguy hiểm hơn, theo các chuyên gia, hiện mới chỉ có khoảng 30% người mắc đái tháo đường được chẩn đoán; 70% còn lại đang chung sống với bệnh mà không hề hay biết. Thậm chí đến khi xuất hiện các biến chứng nguy hiểm mới phát hiện được bệnh.
Cũng theo ông Khuê, bệnh đái tháo đường có thể được coi là đại dịch vì nó có nguy cơ gây ra gánh nặng bệnh tật gấp 20- 40 lần so với những bệnh lây nhiễm khác.
Những biến chứng mà bệnh đái tháo đường gây ra rất nguy hiểm, căn bệnh này là nguyên nhân hàng đầu gây ra mù lòa, suy thận; thậm chí thống kê cho thấy số bệnh nhân bị cụt chi do biến chứng của bệnh này cao chỉ sau tai nạn giao thông. Bên cạnh đó nó còn biến chứng sang các bệnh nguy hiểm khác như: Nhồi máu cơ tim, đột quỵ, bất lực, rối loạn nhận thức, giảm tuổi thọ và chất lượng cuộc sống.
Cần phát hiện sớm và điều trị
Để tăng cường chẩn đoán, điều trị, quản lý đái tháo đường, việc xây dựng tài liệu hướng dẫn chẩn đoán, điều trị cho người hành nghề khám, chữa bệnh là vô cùng quan trọng. Bên cạnh đó, tự người bệnh cũng cần sự hiểu biết để biết theo dõi và tự phát hiện bệnh.
Trong nội dung hướng dẫn cập nhật về bệnh đái tháo đường tuýp 2, những người cần làm xét nghiệm chẩn đoán đái tháo đường hoặc tiền đái tháo đường dù không có triệu chứng của bệnh là: Người lớn có chỉ số BMI từ 23 trở lên hoặc cân nặng lớn hơn 120% cân nặng lý tưởng và có từ một dấu hiệu trở lên trong các dấu hiệu như: Gia đình có người bị đái tháo đường ở thế hệ cận kề (bố, mẹ, anh chị em ruột); vòng bụng to: Nam từ 90 cm và nữ từ 80 cm; ít vận động thể lực; tăng huyết áp; phụ nữ bị buồng trứng đa nang; phụ nữ đã mắc bệnh đái tháo đường thai kỳ; có các dấu hiệu đề kháng insulin trên lâm sàng như béo phì; có tiền sử bệnh tim mạch do xơ vữa động mạch…
Đối với bệnh nhân không có các dấu hiệu trên nên bắt đầu thực hiện xét nghiệm phát hiện sớm đái tháo đường ở tuổi từ 45 trở lên. Nếu kết quả xét nghiệm bình thường, nên lặp lại xét nghiệm sau mỗi 1-3 năm. Thực hiện xét nghiệm càng sớm càng tốt để phát hiện bệnh.
Để tăng cường khả năng phát hiện sớm và điều trị bệnh đái tháo đường, Cục Quản lý Khám, chữa bệnh cũng vừa ra mắt Trang thông tin điện tử về đái tháo đường: daithaoduong.kcb.vn với mục đích là nơi để cung cấp các kiến thức về bệnh đái tháo đường, chia sẻ thông tin, kết nối giữa người bệnh với các chuyên gia… nhằm nâng cao nhận thức về bệnh và phòng bệnh hiệu quả.