Sau những ngày liên miên đi công tác, sáng nay tôi mới có dịp bóc những tờ lịch cũ trên bloc ở cơ quan. Cả một mớ những ngày xanh theo lịch rụng từng tờ. Đến đúng ngày thứ ba của tuần, tôi giật mình, trời ơi đã 31 tháng bảy! Ngày mai mùng một tháng tám rồi. Tháng tám mùa thu.
Thảo nào mấy hôm nay tôi cứ thấy thời tiết có vẻ khang khác. Lạ lùng lắm. Chênh chao lắm. Đi qua chợ cứ thấy mùi thơm ngào ngạt khác thường. Phóng xe trên bờ đê chỉ thấy hiu hiu gió thổi và chuồn chuồn từng đàn lúc sà thấp, lúc bay cao. Thì ra hương thơm của thị. Thì ra heo may. Và mùa thu rón rén đã về.
Bốn mùa trong năm thì mùa thu êm ái, nhẹ nhàng nhất. Thời tiết thật khoan khoái dễ chịu. Nắng, gió, mưa, sương đều khác ba mùa kia. Bắt đầu là nắng. Không chói chang gay gắt như mùa hè, không yếu ớt le lói như mùa đông, không ẩm ướt run rẩy như mùa xuân, nắng thu vàng rực rỡ. Nắng nhuộm vàng cả cây cối để lá vàng xao xác gió bay bay. Từ lúc bình minh cho tới khi hoàng hôn buông xuống, cả ngày chỉ có nắng vàng. Bầu trời thu xanh thắm. Mây trắng nhởn nhơ bay.
Tôi rất thích câu thơ “Có đám mây mùa hạ/ Vắt nửa mình sang thu” của nhà thơ Hữu Thỉnh. Chiếc khăn trời này có nắng vàng nhuộm óng mà soi bóng xuống dòng sông xanh đang “dềnh dàng chở nước về xuôi” thì thật là tuyệt.
Gió mùa thu cũng khác. Se se lạnh. Man mác buồn. Không vồ vập hồ hởi như gió hạ; không tái tê, buốt giá như gió đông; cũng không nồng nàn phồn thực như gió xuân. Gió thu nhè nhẹ, thoang thoảng, như có, như không. “Gió mùa thu mẹ ru con ngủ”, câu hát ấy, lời ru ấy thật hợp cảnh hợp tình. Còn gì đẹp hơn, thanh bình và đáng yêu hơn khi bé nằm trong nôi, có làn gió thu mơn man bé hé môi cười, có lời ru à ơi của bà của mẹ.
Chỉ nhìn cảnh đó thôi thì bao nhiêu toan tính, bon chen thường nhật, bao nhiêu tất bật cho cuộc sống mưu sinh cũng đều tan biến hết.
Mưa thu cũng lạ. Buồn đến nát lòng. Có người nào lại không biết, không nghe đến bài hát “Giọt mưa thu” của nhạc sĩ Đặng Thế Phong. Những ngày mưa ngâu rả rích, nằm cuộn một mình trong gác xép phòng trọ, nghe ca khúc này hay nghe thánh thót từng giọt ghita nhạc Trịnh thì... đến phát khóc mất! Chức Nữ, Ngưu Lang cả năm trời mới gặp nhau nên lệ lòng sướng vui, buồn tủi mới ướt đẫm nhân gian đến thế. Mùa đông mưa phùn, mùa hạ mưa dông, mùa xuân mưa bụi, còn mùa thu mưa rả rích, qua ngày này sang ngày khác.
Một điều lạ nữa là sương thu. Mùa hạ không có sương rơi, tất nhiên rồi. Mùa xuân thi thoảng mới có. Mùa đông sương muối mù trời, có ngày mãi tận gần trưa mới tan sương. Còn mùa thu sớm chiều nào cũng có sương giăng. Sớm mai thức dậy, hay khi hoàng hôn buông xuống, nhìn về phía núi mờ xa hay trên mái rạ nhà ai gần đó thế nào cũng thấy một tấm khăn voan trắng mỏng vắt ngang trời. Khói lam chiều bay lên quyện với làn sương thu buông xuống nhiều lúc tôi cứ nghĩ đó là hồn vía của làng đang thăng hoa. Đời người cũng thế thôi, như gió thoảng mây bay, như sương giăng mờ ảo.
Thu đã về trước ngõ. Hãy đến cùng ta đi thu ơi! Rón rén thập thò làm chi nữa. Nắng cứ vàng đến thế. Mưa cứ rả rích rơi. Gió cứ hiu hiu thổi. Sương ảo mờ chơi vơi... Hãy đến cùng ta thu ơi! Đến để nghe khúc ru à ơi của mẹ, của bà. Đến để cùng ta nghe cha bồi hồi kể chuyện mùa thu cách mạng. Đến để cùng ta đưa trẻ tới trường. Mùa thu thân thương.
Xuân Thu