Hiện trạng chặt phá cây trên đất rừng. Ảnh: TTXVN phát
Thửa đất trên nằm trọn trên đảo Đầu Sơn, có diện tích 78.121 m2. Tháng 1/2018, UBND thành phố Móng Cái đã cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất mã hiệu SG 089063, số vào sổ cấp giấy chứng nhận CH00176 cho hộ ông Nguyễn Dương Anh và vợ là bà Trần Thị Thu Hiền để trồng rừng sản xuất.
Hòn Đầu Sơn vốn là một đảo đất nằm giữa biển, không có người sinh sống. Theo dân địa phương, trước đây, hòn Đầu Sơn được phủ kín một màu xanh của rừng nguyên sinh, là nơi trú ngụ của rất nhiều loài cò trắng.
Tuy nhiên, khoảng từ tháng 5/2021, những người đi biển phát hiện trên đảo có một nhóm người đến chặt phá cây. Sau đó, nhóm người này còn thuê phà chở máy xúc ra đảo, tiến hành đào đất, san ủi làm đường đi, chặt hạ nhiều cây rừng nguyên sinh để trồng mới một số cây mới.
Nhiều người dân đi biển địa phương cho rằng, máy xúc, máy gạt được huy động ra đảo để làm các hạng mục như bến tạm cho phương tiện vận chuyển từ đất liền vào và nhiều hạng mục khác như đang xây dựng một khu du lịch sinh thái.
Sau khi sự việc được phản ánh, vào các ngày 4/6 và 11/6, các phòng ban chuyên môn của thành phố Móng Cái đã tới hòn Đầu Sơn để khảo sát, kiểm tra hiện trạng, đồng thời lập biên bản yêu cầu dừng mọi hoạt động san gạt, di chuyển máy móc và vật tư ra khỏi hiện trường, yêu cầu chủ đầu tư hoàn trả lại hiện trạng ban đầu.
Ngày 14/6, chính quyền thành phố Móng Cái đã chính thức thành lập Đoàn kiểm tra hiện trạng việc sử dụng đất ở hòn Đầu Sơn. Cùng ngày, UBND thành phố ra Công văn số 2690/UBND-VP yêu cầu: chủ sử dụng đất và các bên có liên quan dừng mọi hoạt động trên đảo, rút toàn bộ người và phương tiện, tháo dỡ toàn bộ lán trại... ra khỏi khu vực hòn Đầu Sơn trước 12 giờ ngày 15/6.
UBND thành phố Móng Cái yêu cầu các phòng, ban và UBND xã Vạn Ninh dừng mọi thủ tục hành chính liên quan đến Giấy chứng nhận Quyền sử dụng đất mã hiệu SG 089063, số vào sổ cấp giấy chứng nhận CH00176 ngày 26/01/2018. Yêu cầu UBND xã Vạn Ninh báo cáo về quá trình quản lý đất đai đối với thửa đất theo Giấy chứng nhận Quyền sử dụng đất mã hiệu SG 089063, làm rõ trách nhiệm tập thể, cá nhân có liên quan.
Căn cứ vào vi phạm, ngày 12/7, UBND thành phố Móng Cái quyết định xử phạt vi phạm hành chính đối với chủ sử dụng đất là ông Nguyễn Dương Anh (sinh năm 1972, trú ở phường Hòa Lạc, thành phố Móng Cái) vì đã có hành vi hủy hoạt đất, làm thay đổi hiện trạng, biến dạng địa hình đối với đất đã được Nhà nước cho thuê để trồng rừng sản xuất tại thôn Nam, xã Vạn Ninh, với tổng diện tích bị thay đổi hiện trạng, biến đổi địa hình là 1.970m2.
Ông Nguyễn Dương Anh bị phạt 20 triệu đồng, đồng thời buộc phải khôi phục lại trạng thái ban đầu của đất trước khi vi phạm. Trường hợp ông Nguyễn Dương Anh không chấp hành thì Nhà nước thu hồi đất theo quy định tại điểm b khoản 1 Điều 64 của Luật Đất đai.
Bất chấp việc bị xử phạt hành chính, song hộ ông Nguyễn Dương Anh vẫn tiếp tục có hành vi vi phạm trong việc làm thay đổi hiện trạng và biến dạng địa hình trên hòn Đầu Sơn vào những ngày sau đó.
Theo Biên bản kiểm tra hiện trạng hòn Đầu Sơn vào ngày 20/7 của Đoàn kiểm tra của UBND thành phố Móng Cái do Chủ tịch UBND thành phố dẫn đầu ghi nhận: tại khu vực giữa đảo có 1 cột mốc đo đạc bản đồ Nhà nước – mốc tọa độ quốc gia, điểm tọa độ GPS0966 HG III 10-1994, mốc vuông. Quan điểm của Đoàn kiểm tra là phải bảo vệ tuyệt đối mốc tọa độ này, không được có bất kỳ tác động nào vào mốc tọa độ.
Tại thời điểm kiểm tra, Đoàn kiểm tra nhận thấy: có khoảng 100 cây tự nhiên (xoan, ban, sắn dây…) chiều cao khoảng 30 cm trên đảo mới được đánh trồng vào vị trí tại khu vực giữa đảo, khu đất mới đào. Đường ống dẫn nước bằng nhựa dài khoảng 50 m mới được lắp đặt mới so với hiện trạng thực tế ngày 14/6 mà đoàn kiểm tra của chính quyền thành phố đã lập.
Như vậy, hộ ông bà Nguyễn Dương Anh và Trần Thị Thu Hiền không những không nghiêm túc thực hiện chỉ đạo của chính quyền thành phố yêu cầu chủ sử đụng đất dựng mọi hoạt động trên đảo và thực hiện các biện pháp khắc phục hậu quả, mà còn tiếp tục có hành vi cố ý làm thay đổi hiện trạng và biến dạng địa hình trên hòn Đầu Sơn.
Do vậy, ngày 23/7, UBND thành phố Móng Cái đã quyết định thu hồi đất và chấm dứt việc sử dụng đất của ông Nguyễn Dương Anh và vợ là bà Trần Thị Thu Hiền đối với thửa đất hơn 78.000 m2 đất trên hòn Đầu Sơn, thôn Nam, xã Vạn Ninh.
Theo Quyết định thu hồi đất số 5781/QĐ-UBND ngày 23/7/2021, UBND thành phố yêu cầu ông Nguyễn Dương Anh và Trần Thị Thu Hiền phải di dời toàn bộ tài sản, cây cối hoa mầu có trên đất; bàn giao, trả lại đất cho UBND xã Vạn Ninh quản lý, thời gian xong trước ngày 3/8/2021.
Quá thời hạn trên mà ông Dương, bà Hiền không bàn giao lại đất thì UBND thành phố Móng Cái sẽ thực hiện các quyết định cưỡng chế theo quy định pháp luật.