Chiều 14/6, tại trụ sở UBND quận Hà Đông (TP Hà Nội), Thanh tra Chính phủ (TTCP) đã công bố Kết luận thanh tra số 1078/KL - TTCP về nội dung đơn khiếu nại, tố cáo của một số công dân phường Dương Nội, quận Hà Đông, TP Hà Nội liên quan đến việc thu hồi đất của một số dự án trên địa bàn phường. Phó Tổng TTCP Nguyễn Văn Thanh và Phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội Vũ Hồng Khanh chủ trì buổi họp.
Theo nội dung khiếu nại, tố cáo của bà Cấn Thị Thêu và một số công dân phường Dương Nội, UBND quận Hà Đông đã thực hiện cưỡng chế thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ và tái định cư trái với Nghị định 84/2007/NĐ - CP của Chính phủ. Cụ thể: Không tổ chức họp dân trước khi thực hiện việc thu hồi đất; người dân không được tham gia ý kiến khi lập phương án bồi thường, hỗ trợ tái định cư; không tổ chức đào tạo nghề cho nông dân bị mất đất; thi hành quyết định cưỡng chế thu hồi đất mà không thông báo cho người bị cưỡng chế…
Thay mặt TTCP, ông Trần Công Lợi, Phó Tổng cục 1 TTCP công bố kết luận và cho biết: UBND quận Hà Đông đã tổ chức thực hiện đầy đủ về trình tự thu hồi đất theo Nghị định 84 của Chính phủ. Việc các hộ dân nêu quá trình thu hồi đất, các cấp, các ngành không tổ chức cho nhân dân được họp bàn dân chủ là không có cơ sở. Trước khi có phương án bồi thường và hỗ trợ tái định cư được phê duyệt, tổ công tác GPMB đã thông báo và niêm yết công khai kết quả kiểm kê đất đai, tài sản gắn liền với đất, nhiều đợt trong 7 ngày; Ban bồi thường, hỗ trợ tái định cư quận Hà Đông đã thông báo niêm yết công khai dự thảo phương án này làm nhiều đợt trong 20 ngày tại trụ sở UBND phường Dương Nội và trụ sở HTX, đồng thời gửi phương án chi tiết đến các hộ dân bị thu hồi đất, có nhiều hộ dân đã tham gia ý kiến… là thực hiện đúng Điều 56 Nghị định 84 của Chính phủ.
Tuy nhiên, khi có phương án, dự toán kinh phí bồi thường, hỗ trợ GPMB, Ban bồi thường mới niêm yết công khai tại trụ sở UBND phường Dương Nội và HTX nông nghiệp; UBND quận không có quyết định kèm theo phương án bồi thường chi tiết gửi cho các hộ dân bị thu hồi đất, mà chỉ giao cho hộ dân có yêu cầu là chưa thực hiện đầy đủ theo quy định của pháp luật… Từ đó cho thấy, nội dung việc các hộ dân kiến nghị khi lập phương án bồi thường, hỗ trợ tái định cư nhân dân không được tham gia ý kiến là không có cơ sở.
Về nội dung không thông báo cưỡng chế, không giao quyết định cưỡng chế, các hộ dân chưa nhận tiền bồi thường… nhưng vẫn cưỡng chế, theo kết luận thanh tra sau khi kiểm tra hồ sơ cưỡng chế cho thấy: Đối với các hộ không nhận tiền, không bàn giao đất, Hội đồng bồi thường, hỗ trợ GPMB đã có thông báo chi trả tiền đến từng hộ, UBND phường Dương Nội đã lập biên bản về việc không chấp hành quyết định thu hồi đất đối với từng hộ; UBND quận Hà Đông đã ban hành quyết định cưỡng chế và Thông báo cưỡng chế thu hồi đất gửi đến từng hộ, được niêm yết công khai tại trụ sở phường và HTX trong vòng 15 ngày… theo đúng quy định của pháp luật. Vì vậy, khiếu nại của các hộ dân là không có cơ sở. Tuy nhiên, việc Hội đồng bồi thường, hỗ trợ và tái định cư quận Hà Đông không gửi quyết định bồi thường, hỗ trợ và tái định cư cho người có đất bị thu hồi mà đã tổ chức cưỡng chế, là chưa đúng với Điều 57, Nghị định 84/2007/NĐ-CP, nhưng sai sót về thủ tục trên không làm thiệt hại quyền lợi của các hộ dân bị thu hồi đất.
Về việc di dời mồ mả khi thu hồi đất, UBND quận Hà Đông đã xây dựng kế hoạch, thông báo tới các tổ trưởng dân phố và trên hệ thống loa truyền thanh của phường, có nhiều hộ dân đăng ký kê khai và thực hiện việc di chuyển mộ, đến nay đã có 4.881 mộ được di chuyển. Như vậy, việc các hộ dân cho rằng khi cưỡng chế không thông báo di dời mồ mả là không có cơ sở. Tuy nhiên, Tổ công tác khi lập biên bản kiểm đếm không nêu rõ vị trí cụ thể của từng ngôi mộ (chỉ đánh dấu trên bản đồ) là không thực hiện đúng trách nhiệm được giao.
Về nội dung khiếu nại cho rằng, khi thu hồi đất nông nghiệp, chính quyền không quy hoạch khu đất dân cư dự trữ cho các thế hệ sau trong phường Dương Nội, TTCP kết luận: UBND quận Hà Đông phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ tái định cư cho các hộ dân bị thu hồi đất được bồi thường bằng giá trị quyền sử dụng đất là đúng theo quy định của pháp luật. Luật Đất đai năm 2003 không quy định khi cơ quan nhà nước thu hồi đất nông nghiệp thì phải quy hoạch khu đất dân cư dự trữ để cấp đất ở. Vì vậy, ý kiến các hộ dân đề nghị cấp đất dự trữ tương ứng với số đất bị thu hồi là không thực hiện được. Tuy nhiên, để đáp ứng nguyện vọng của nhân dân, UBND TP Hà Nội đã chấp thuận và cho phép quận Hà Đông chuyển đất dịch vụ thành đất ở. Việc làm này của thành phố đã thể hiện sự quan tâm của chính quyền các cấp đối với nguyện vọng của người dân.
Từ những nội dung kết luận trên, Tổng TTCP đã kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo UBND TP Hà Nội chỉ đạo UBND quận Hà Đông kiểm điểm và có hình thức xử lý theo quy định của pháp luật đối với các tổ chức, cá nhân về những thiếu sót trong quá trình thực hiện công tác bồi thường, hỗ trợ GPMB trên địa bàn phường Dương Nội. Đồng thời thực hiện việc giao đất dịch vụ cho các hộ dân có đủ tiêu chuẩn được xét duyệt, khẩn trương xem xét những hộ dân chưa được xét duyệt để sớm giao đất và thông báo công khai cho các hộ dân biết; thu hồi trên 22 tỷ 607 triệu đồng tiền đất chênh lệch tăng so với giấy chứng nhận QSDĐ theo quy định; chỉ đạo các cơ quan chuyên môn của quận phối hợp với chủ đầu tư làm rõ kiến nghị của 14 hộ dân có mộ tại khu vực Giải Phướn để hỗ trợ di chuyển. Bên cạnh đó có chính sách hỗ trợ đối với các hộ nghèo khó khăn khi bị thu hồi đất để đảm bảo ổn định đời sống và sản xuất.
Về nội dung khiếu nại của 33 công dân phường Dương Nội, TTCP đã có kết luận cụ thể và gửi tới từng hộ dân. Còn đối với kiến nghị đòi hủy bỏ các quyết định cưỡng chế, xin lỗi dân, bồi thường thiệt hại do không gửi phương án đền bù chi tiết đến từng hộ dân, TTCP thấy rằng, Hội đồng bồi thường, hỗ trợ và tái định cư quận Hà Đông đã làm chưa đúng quy định của Chính phủ, nhưng sai sót về thủ tục nói trên không làm thiệt hại đến quyền lợi của các hộ dân bị thu hồi đất, vì vậy không cần thiết phải hủy bỏ các quyết định cưỡng chế thu hồi đất của UBND quận Hà Đông.
TTCP kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo UBND TP Hà Nội tổ chức kiểm điểm, xác định mức độ vi phạm của từng cá nhân có liên quan của quận Hà Đông (cụ thể là Hội đồng bồi thường, hỗ trợ và tái định cư, Ban bồi thường GPMB, Tổ công tác GPMB) để có biện pháp xử lý thích hợp theo quy định của pháp luật; đẩy mạnh tiến độ xây dựng cơ sở hạ tầng khu đất dịch vụ, hướng dẫn 33 hộ gia đình làm các thủ tục để cơ quan có thẩm quyền xét duyệt và giao đất dịch vụ; đồng thời kiểm tra, xác định nguyên nhân chênh lệch diện tích đất đo đạc thực tế khi thu hồi đất và diện tích đất được giao khoán theo quy định của Chính phủ.
Tại Văn bản số 3856/VPCP ngày 30/5/2012, Phó Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã đồng ý kết luận thanh tra số 1078/KL-TTCP ngày 4/5/2012 của TTCP về nội dung kiến nghị, khiếu nại của công dân phường Dương Nội, quận Hà Đông, thành phố Hà Nội; riêng việc xử lý 22.607.592.480 đồng tiền đất chênh lệch tăng so với giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, giao UBND thành phố Hà Nội trao đổi với Bộ Tài nguyên - Môi trường để có biện pháp giải quyết cụ thể, đảm bảo sự đồng thuận của các hộ dân và ổn định tình hình.
Thanh Bình