Đồng chí Song Hào, Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị (hàng đầu, thứ ba từ trái sang) cùng đoàn cán bộ trong chuyến công tác tại Khu 4, năm 1965. Nguồn: qdnd.vn |
Ðồng chí Song Hào (tên khai sinh là Nguyễn Văn Khương), sinh ngày 20/8/1917, tại xã Hào Kiệt (nay là xã Liên Minh), huyện Vụ Bản, tỉnh Nam Ðịnh.
Sớm giác ngộ con đường cứu nước theo lý tưởng cộng sản, đồng chí đã hăng hái tham gia hoạt động cách mạng trong Phong trào Mặt trận bình dân tại quê hương. Tháng 4/1939, đồng chí được kết nạp vào Ðảng Cộng sản Ðông Dương.
Vượt qua bao cam go, thử thách khốc liệt, đồng chí Song Hào đã cống hiến cả cuộc đời cho độc lập dân tộc, tự do, hạnh phúc của nhân dân.
Trong kháng chiến chống Pháp, được Trung ương Đảng cử làm Chính trị Ủy viên Khu 10, đồng chí cùng với các đồng chí lãnh đạo, chỉ huy Khu tiến hành nhiều mặt công tác: vừa xây dựng Khu bộ, vừa tiếp tục chấn chỉnh các trung đoàn, vừa lo “quét nốt những tàn dư của thổ phỉ ở Hà Giang, vừa phải lo đối phó với… giặc Pháp từ Lai Châu đã lấn chiếm Sơn La, nhảy dù xuống Mộc Châu và đã tiến ra gần tới Nghĩa Lộ…”. Với kinh nghiệm hoạt động và khả năng công tác của mình, đồng chí Song Hào đã cùng với các đồng chí trong Bộ chỉ huy Khu 10 nhanh chóng giải quyết các vấn đề chính trị và quân sự, nhằm xây dựng Khu ngày càng vững mạnh.
Ngoài ra, đồng chí đã cùng các đồng chí trong Bộ Chỉ huy Khu 10 lãnh đạo, chỉ đạo quân dân Khu 10 làm nên Chiến thắng Sông Lô, góp phần đánh bại cuộc tấn công của quân Pháp lên căn cứ địa Việt Bắc, làm phá sản chiến lược “đánh nhanh, thắng nhanh” của địch.
Đặc biệt, trong Chiến dịch Điện Biên Phủ, trên cương vị Chính ủy Đại đoàn 308 - Quân tiên phong, Bí thư đại đoàn ủy, đồng chí cùng với Bộ chỉ huy Đại đoàn đã có sự chỉ đạo quyết đoán, đúng đắn, sáng tạo, kịp thời động viên bộ đội vượt qua những khó khăn, thử thách, hy sinh, phối hợp hiệp đồng chặt chẽ, cùng các đơn vị bạn trên toàn mặt trận chiến đấu tiêu diệt địch, góp phần quan trọng làm nên Chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu, buộc thực dân Pháp phải ký Hiệp định Geneva (ngày 21/7/1954).
Sau Hiệp định Geneva, đế quốc Mỹ nhanh chóng hất cẳng thực dân Pháp, xâm lược Việt Nam, biến miền Nam Việt Nam thành thuộc địa kiểu mới. Trước yêu cầu của giai đoạn cách mạng mới, nhằm tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo cả về mặt chính trị và quân sự đối với quân đội, ngày 14/5/1955, Chủ tịch Hồ Chí Minh ký Sắc lệnh bổ nhiệm đồng chí Song Hào giữ chức Phó Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị QĐND Việt Nam.
Tiếp đó, tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ III của Đảng (9/1960), đồng chí được bầu là Ủy viên Trung ương Đảng. Đến năm 1961, đồng chí được phân công làm Phó bí thư Quân ủy Trung ương; được Hội đồng Chính phủ quyết định bổ nhiệm Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị và Thứ trưởng Bộ Quốc phòng.
Trên cương vị là Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị QĐND Việt Nam, đồng chí đã dồn tâm sức của mình trong nhiệm vụ xây dựng QĐND Việt Nam vững mạnh về chính trị. Trong một thời gian ngắn, đồng chí đã ban hành nhiều chỉ thị quan trọng đối với toàn quân. Nổi bật là chỉ thị về “Cuộc vận động xây dựng Quân đội tiến nhanh, tiến mạnh, tiến vững chắc lên chính quy, hiện đại”; về “Tiếp tục cuộc vận động xây dựng quân đội và phong trào thi đua “ba nhất”… Những chỉ thị quan trọng đó đã góp phần xây dựng và củng cố sức mạnh của quân đội, xây dựng ý chí và quyết tâm chiến đấu cho cán bộ, chiến sĩ, sẵn sàng nhận và hoàn thành các nhiệm vụ được giao khi kẻ thù đẩy mạnh chiến tranh xâm lược.
Sau cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Xuân Mậu Thân 1968, Bộ Chính trị và Bộ Tổng tư lệnh quyết định mở nhiều chiến dịch lớn nhằm tạo bước ngoặt cho cách mạng miền Nam và cách mạng 3 nước Đông Dương như: Chiến dịch Đường 9 - Nam Lào (1971), Chiến dịch Trị - Thiên (1972)...
Trong những thời khắc quan trọng này, dù là người đứng đầu Tổng cục Chính trị, nhưng do tính chất quan trọng và ý nghĩa của các chiến dịch đối với toàn bộ cuộc kháng chiến, đồng chí được chỉ định làm Chính ủy, Bí thư Đảng ủy Chiến dịch Trị - Thiên, thay đồng chí Lê Quang Đạo nhận công tác khác. Việc được chỉ định làm Chính ủy Chiến dịch Trị - Thiên thể hiện sự tín nhiệm của Trung ương Đảng, Quân ủy Trung ương và Bộ Tổng tư lệnh đối với đồng chí Song Hào, và trên thực tế, đồng chí đã phát huy vai trò nổi trội của mình, cùng Đảng ủy và Bộ tư lệnh hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ cấp trên giao phó.
Thắng lợi này cùng với thắng lợi của Chiến dịch "Điện Biên Phủ trên không" trong 12 ngày đêm cuối năm 1972 đã buộc đế quốc Mỹ phải trở lại bàn đàm phán, ký Hiệp định Paris (ngày 27/1/1973) về chấm dứt chiến tranh, lập lại hòa bình ở Việt Nam.
Trực tiếp lĩnh hội kế hoạch giải phóng miền Nam tại các hội nghị của Bộ Chính trị, đồng chí Song Hào đã chỉ thị cho cơ quan Tổng cục Chính trị dồn hết trí tuệ, sức lực khẩn trương chỉ đạo các đơn vị triển khai toàn diện hoạt động công tác đảng, công tác chính trị, góp phần quan trọng vào thắng lợi của cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Xuân 1975, hoàn thành sự nghiệp giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước.
Trải qua 30 năm kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ, đồng chí Song Hào đã có nhiều cống hiến xuất sắc đối với sự nghiệp cách mạng của Đảng và dân tộc. Trong quá trình công tác, đồng chí chủ yếu được giao nhiệm vụ phụ trách lãnh đạo công tác đảng, công tác chính trị nhưng ở đồng chí Song Hào, yếu tố chính trị luôn gắn liền với quân sự và đồng chí đã có nhiều đóng góp xuất sắc về mặt quân sự.
Năm tháng đi qua, nhưng những cống hiến xuất sắc về chính trị, quân sự của đồng chí Thượng tướng Song Hào đối với cách mạng Việt Nam và sự trưởng thành, lớn mạnh của QĐND Việt Nam luôn được đánh giá, ghi nhận; nhất là những kinh nghiệm lãnh đạo cả về chính trị, quân sự thông qua cuộc đời và sự nghiệp của đồng chí đến nay vẫn còn vẹn nguyên giá trị.