Xe Mercedes Benz tại cảng contenơ ở Bremerhaven, miền Bắc Đức. Ảnh: AFP/TTXVN
Chuyển dịch sang dòng xe sang
Theo Hiệp hội các nhà sản xuất ô tô Việt Nam (VAMA), thị trường ô tô Việt Nam còn dư địa rất lớn nhờ nền kinh tế tiếp tục tăng trưởng ổn định, những chuyển dịch tích cực của đầu tư nước ngoài và thương mại, các chính sách đối với ngành ô tô đã cải thiện hơn. Cùng đó, với dân số gần 100 triệu người, nhưng tỷ lệ sở hữu xe còn khá khiêm tốn, chỉ hơn 20 xe/1.000 người dân so với con số hàng trăm xe của các nước trong khu vực. Trong xu thế đó, các hãng xe sẽ đáp ứng được xu hướng tiêu dùng mới cũng như đáp ứng nhu cầu ngày càng cao và đa dạng của khách hàng.
Theo ông Nguyễn Tuấn, Giám đốc Công ty Thiên Phúc An – đơn vị có nhiều năm kinh doanh xe nhập khẩu, kinh tế Việt Nam phát triển ổn định, thu nhập bình quân trên đầu người tăng hơn, tầng lớp trung lưu tăng mạnh và thị trường ô tô tăng trưởng năm sau cao hơn năm trước. Bên cạnh đó, xu hướng người tiêu dùng đang dịch chuyển sang sử dụng dòng xe sang là lý do để các thương hiệu “đổ bộ” vào thị trường Việt Nam đón đầu thị trường.
Qua quan sát thị trường cho thấy, người Việt đang có xu hướng chuyển từ xe ô tô bình dân, phổ thông để lên đời tiệm cận xe sang và khi đã sử dụng dòng xe này thì khó có thể quay lại sử dụng xe bình dân như trước. Đây cũng chính là lý do khiến nhiều doanh nghiệp ô tô vừa tập trung sản xuất, lắp ráp trong nước vừa nhập nhập khẩu xe sang về phân phối.
Từ đó khiến thị trường ô tô Việt Nam hội tụ hầu hết các thương hiệu xe sang trên thế giới như: Mercedes-Benz, BMW, Audi, Lexus, Maserati, Jaguar, Land Rover, Porsc, Bentley, Rolls-Royce, Ferrari… Trong các thương hiệu xe sang, Mercedes-Benz là thương hiệu duy nhất có nhà máy sản xuất lắp ráp tại Việt Nam, còn lại là nhập khẩu về phân phối.
Trong năm 2019, dù được dự báo thị trường sẽ gặp nhiều khó khăn, nhưng Mercedes-Benz Việt Nam vẫn tiêu thụ đến hơn 6.800 chiếc, tang 8% so với năm 2018. Đây cũng là đơn vị luôn giữ được vị trí dẫn đầu thị trường xe sang nhờ lợi thế chuyển sang lắp ráp trong nước với những sản phẩm phong phú và tạo ra lợi thế về giá so với nhập khẩu nguyên chiếc về phân phối.
Lexus dù không lắp ráp trong nước, nhưng nhờ lợi thế của Tập đoàn mẹ là Toyota khai thông được nguồn nhập khẩu với 1.511 xe được tiêu thụ tại Việt Nam trong năm 2019 và tăng tới 157% so với năm 2018. Trong khi đó, thương hiệu xe BMW dù Công ty cổ phần ô tô Trường Hải (Thaco) không tiết lộ doanh số, nhưng ước tính có khoảng 1.000 xe được tiêu thụ trong năm qua. Các thương hiệu khác góp mặt tại thị trường Việt Nam như: Audi, Jaguar Land Rover cũng không tiết lộ về doanh số bán hàng mà chỉ cho biết có mức tăng trưởng ấn tượng hoặc tăng trưởng tốt.
Đây cũng là lý do khiến Thaco vốn chỉ tập trung lắp ráp xe du lịch Kia, Mazda và xe thương mại thì nay hợp tác với Tập đoàn BMW châu Á (BMW Group Asia) để trở thành nhà đầu tư và nhập khẩu xe BMW, xe Mini tại thị trường Việt Nam. Sau khi tiếp quản thương hiệu, Thaco nhập khẩu lô xe BMW đầu tiên về phân phối với giá rẻ hơn từ 49 triệu đồng đến gần 600 triệu đồng so với nhà phân phối cũ và được khách hàng đón nhận tích cực. Để thương hiệu xe sang của Đức có thị phần cao tại Việt Nam, Thaco cho biết có kế hoạch đến cuối năm 2020 có 15 tổ hợp đại lý BMW với quy mô lớn ở Tp. Hồ Chí Minh, Hà Nội và các tỉnh, thành phố khác; đồng thời có kế hoạch sản xuất, lắp ráp xe trong tương lai...
Đáng chú ý, sau khi Mercedes-Benz Việt Nam cùng lúc ra mắt 6 mẫu xe mới vào cuối tháng 3 vừa qua, ngày 22/4, Thaco tạo bất ngờ lớn khi tung ra thị trường Việt Nam 10 mẫu xe hạng sang BMW thuộc 5 dòng xe là 3-Series, 7-Series, X1, X5 và X6. Thaco cũng là doanh nghiệp đầu tiên tại Việt Nam ra mắt xe qua hình thức trực tuyến để giới thiệu đến khách hàng do đại dịch COVID-19 và thực hiện việc giãn cách xã hội.
Đón đợi "cuộc đua"
Theo giới chuyên doanh, nếu hai thương hiệu đến từ Đức này tiếp tục trình diễn "cuộc đua" song mã trong thời gian tới, đặc biệt Thaco có “thói quen” ưu đãi giá xe hàng tháng sẽ tạo sức ép không nhỏ cho các thương hiệu khác và khi đó người tiêu dùng sẽ được hưởng lợi.
Còn theo đánh giá của anh Vĩnh Nam, một chuyên gia trong lĩnh vực xe sang lâu năm đến từ Công ty AVIS Vietnam, Thaco ra mắt loạt xe sang này là tín hiệu tốt cho BMW, dù đang thời điểm dịch bệnh COVID-19. Đây là cách làm tốt của BMW khi phân chia nhỏ các dòng xe để cạnh tranh với các đối thủ Mercedes-Benz và Audi tại thị trường Việt Nam. Tuy nhiên, hạn chế của BMW là xe nhập khẩu phải chịu nhiều loại thuế nên việc cạnh tranh với xe lắp ráp trong nước của Mercedes-Benz tương đối khó trong thời điểm này.
Chuyên gia Vĩnh Nam cũng cho rằng, cùng với Mercedes-Benz ra mắt loạt xe đầu tháng 3, BMW vừa giới thiệu 10 mẫu xe mới, Audi Việt Nam cũng vừa ra mắt Q3 và chuẩn bị ra mắt một số mẫu xe mới nên thị trường xe sang thời gian tới sẽ sôi động hơn. Người tiêu dùng sẽ có nhiều lựa chọn và các hãng cũng phải nỗ lực để giành thị phần trước dịch bệnh COVID-19 gây ra.
Đặc biệt, Chính phủ đang giao Bộ Tài chính cho ý kiến về các phương án miễn, giảm thuế; trong đó có việc giảm 50% lệ phí trước bạ ô tô sản xuất lắp ráp trong nước, giảm 50% VAT cùng ưu đãi về thuế tiêu thụ đặc biệt đối với ô tô nội… dẫn đến việc khách hàng chưa quyết định mua xe.
Với việc hỗ trợ trên được phê duyệt, Mercedes-Benz Việt Nam là hãng xe sang có lợi nhất do có nhiều dòng xe lắp ráp trong nước, trong khi các hãng BMW, Audi và một số hãng xe khác không có.
Nhiều người tiêu dùng cho rằng, sắp có cơ hội mua xe nhập khẩu từ châu Âu với giá rẻ khi Hiệp định Thương mại Tự do (EVFTA) giữa Liên minh châu Âu (EU) và Việt Nam đã được Nghị viện châu Âu thông qua ngày 12/2. Theo đó, Việt Nam cam kết sẽ xóa bỏ thuế nhập khẩu ô tô (sau 9 năm đối với ô tô phân khối lớn trên 3000cc cho động cơ xăng và trên 2500cc cho động cơ diesel và 10 năm đối với các loại ô tô còn lại); linh kiện, phụ tùng ô tô cũng được xóa bỏ tối đa trong 7 năm.
Hiện tại, ô tô nhập khẩu từ EU về Việt Nam đang chịu thuế suất khoảng 70% cùng với thuế tiêu thụ đặc biệt đang áp dụng cho các dòng xe có dung tích trên 3.0L (phổ biến ở các dòng xe sang và siêu xe từ 90 - 150%) khiến giá bán xe ở Việt Nam cao hơn từ 3 - 4 lần so với giá bán ở nước sản xuất.
Liên quan đến câu chuyện này, chuyên gia Vĩnh Nam cho rằng, có ba khả năng xảy ra. Đó là thuế nhập khẩu sẽ giảm dần theo từng năm và sau 10 năm sẽ về 0% để dễ điều tiết thị trường. Bên cạnh đó, khi thuế giảm thì xe nhập khẩu cũng giảm không nhiều vì xe mới sản xuất sẽ có giá cao hơn xe đời cũ do tính năng và công nghệ cao hơn. Cùng với đó, khi thuế nhập khẩu giảm, các nhà nhập khẩu sẽ tăng option của xe lên bởi hiện nay do thuế cao nên xe nhập khẩu thường có trang bị thấp, không bằng xe lắp ráp trong nước.
Cũng như trước đây, người tiêu dùng trong nước từng mong đợi được mua xe nhập khẩu giá rẻ từ ASEAN với thuế 0% từ năm 2018, nhưng cuối cùng không được như kỳ vọng. Tuy nhiên, so sánh cùng loại xe hiện nay với các xe đời trước, xe đời mới sau này có trang bị cao hơn và nhiều công nghệ an toàn hơn. Chính vì vậy, giá xe không giảm như kỳ vọng của người dùng là điều dễ hiểu. Ngoài ra, doanh nghiệp còn có thêm yếu tố chi phí nhập khẩu, thủ tục nhập khẩu, tiền thuê kho bãi tương đối cao…