Đây là khuyến nghị chính được đưa ra trong báo cáo đánh giá tình hình tài chính cho phát triển bền vững ở Việt Nam. Hội thảo công bố báo cáo được Chương trình Phát triển Liên hợp quốc (UNDP) phối hợp với Bộ Kế hoạch và Đầu tư tổ chức chiều 11/9.
Với mục tiêu tổng quát là hỗ trợ Việt Nam trong nỗ lực cải cách việc huy động, sử dụng và quản lý tài chính cho phát triển, nhằm thực hiện Chương trình nghị sự Phát triển bền vững đến năm 2030, báo cáo “Tài chính cho phát triển bền vững ở Việt Nam” cung cấp một cái nhìn tổng quan về những thay đổi trong bức tranh tài chính phát triển ở Việt Nam. Sử dụng thấu kính khung tài chính tích hợp quốc gia, báo cáo phân tích cơ cấu, tính chất và xu hướng tài chính phát triển và các nguồn đầu tư cho phát triển ở Việt Nam, có so sánh với các nước khác (chủ yếu là các nước trong khu vực ASEAN).
Báo cáo nghiên cứu cho thấy, đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) và luồng tiền gửi vào gia tăng, trong khi trợ giúp phát triển chính thức giảm và nguồn thu ngân sách không tăng đủ để đáp ứng nhu cầu đầu tư công cần thiết cho chi tiêu bắt buộc ngày càng tăng, và nợ công gia tăng. Để bảo đảm các nguồn tài chính công đóng góp có hiệu quả vào việc thực hiện thành công các SDGs, báo cáo “Tài chính cho phát triển bền vững ở Việt Nam” khuyến nghị cần mở rộng diện thu thuế như là một nguồn thu ngân sách thường xuyên hơn, tăng nguồn thu ngân sách từ việc quản lý tốt hơn các tài sản nhà nước, đồng thời nâng cao hiệu quả chi tiêu chính phủ và đầu tư công, cùng với nỗ lực quản lý tốt nợ công.
Báo cáo nêu bật sự cần thiết phải bảo đảm quá trình chuyển tiếp thông suốt ra khỏi giai đoạn tiếp nhận trợ giúp phát triển chính thức (ODA), quản lý tốt hơn mối quan hệ tương tác giữa các nguồn tài chính cho phát triển, đồng thời tăng cường hiệu quả điều phối và hiệp lực giữa các nguồn tài chính khác nhau.
Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Lê Quang Mạnh cho hay, thách thức lớn nhất là nguồn lực cho sự phát triển, cho đầu tư cơ sở hạ tầng để có thể theo đuổi Chương trình nghị sự 2030 vì sự phát triển bền vững của Việt Nam. Hiện các dòng vốn tài chính luân chuyển rất nhanh trong bối cảnh đất nước ta có sự thay đổi lớn, nguồn vốn tài trợ đang giảm dần. Việt Nam cần có sự đánh giá đầy đủ về nguồn lực tài chính cho phát triển bền vững và báo cáo này giúp cho Chính phủ có cái nhìn thấu đáo, lâu dài hơn.
Trợ lý Tổng thư ký Liên hợp quốc, Giám đốc UNDP khu vực châu Á – Thái Bình Dương Haoliang Xu nhìn nhận, báo cáo cho thấy bức tranh tài chính phát triển ở Việt Nam đang thay đổi nhanh chóng. “Đầu tư từ khu vực tư nhân trong nước tăng gấp đôi vào năm 2015 so với năm 2002, song chỉ chiếm 40% tổng tài chính cho phát triển, tỷ lệ đầu tư tư nhân trên đầu người của Việt Nam là 490 USD so với mức trung bình của các nước ASEAN là 690 USD – trong nhóm thấp nhất khu vực ASEAN”, ông Haoliang Xu nói.
Ông Haoliang Xu khuyến nghị Việt Nam huy động đầu tư tư nhân; thu hút những dự án FDI liên kết công ty trong nước với chuỗi giá trị toàn cầu; đẩy mạnh thu thuế, quản lý tài sản công và áp dụng thuế tài sản, thuế môi trường; xây dựng khuôn khổ tài chính phối hợp cho việc thực hiện SDGs. Ông tái khẳng định cam kết của UNDP là đối tác của Việt Nam trong tài chính hiệu quả cho SDGs, đặc biệt trong việc tăng cường hiệu quả điều phối và hiệp lực giữa các nguồn tài chính và tối ưu hóa cho kết quả SDGs.