Việc này ảnh hưởng ra sao đến sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp và người dân khi mùa nắng nóng đang đến gần, cũng như tăng trưởng kinh tế. Phóng viên TTXVN đã có trao đổi với ông Nguyễn Tiến Thoả, Chủ tịch Hội Thẩm định giá Việt Nam, nguyên Cục trưởng Cục Quản lý Giá (Bộ Tài chính) để có thêm góc nhìn về vấn đề này.
Ông có đánh giá gì về mức tăng 3% giá bán lẻ điện bình quân vừa được EVN công bố ngày hôm nay?
Nếu kết quả kiểm toán cho biết giá thành điện năm 2022 so với năm 2021 tăng 9,27% thì giá điện chỉ tăng 3% là mức tăng khá thấp. Mức tăng này không thực hiện được nguyên tắc bù đắp chi phí sản xuất điện.
Tuy nhiên, đây là mức tăng đã thực hiện được yêu cầu của thường trực Chính phủ là "việc điều chỉnh giá điện phải đảm bảo không giật cục, có lộ trình, ổn định chính trị và trật tự an toàn xã hội, hài hòa lợi ích giữa doanh nghiệp và người dân".
Thưa ông, với mức tăng giá điện bán lẻ bình quân như trên sẽ ảnh hưởng đến đời sống người dân ra sao khi mùa nắng nóng đang đến gần?
Giá bán lẻ điện bình quân chung tăng 3% so với giá bán lẻ điện bình quân hiện hành, tức là tăng 56 đồng/kWh từ 1.864,44 đồng lên 1.920,3732 đồng. Mức tăng này tuy không lớn, nhưng vẫn có ảnh hướng đến sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp và đời sống người dân khi mùa nắng nóng đã tới.
Nếu giá điện tăng 3% thì số tiền điện phải chi thêm bình quân của một số hộ tiêu dùng điện sinh hoạt trên tổng số 25 triệu hộ tiêu dùng điện khoảng 12.000 đồng mỗi tháng. Trong đó, nếu hộ tiêu dùng 50 kWh/tháng phải chi thêm 2.550 đồng, nếu hộ tiêu dùng 400 kWh/tháng phải chi thêm 35.600 đồng/tháng.
Vậy, cần thực hiện giải pháp nào để giảm tình trạng hóa đơn tiền điện tăng đột biến mùa nắng nóng khi giá điện tăng vào dịp này, thưa ông?
Hiện chúng ta đang áp dụng biểu giá điện sinh hoạt 6 bậc lũy tiến, với nguyên tắc dùng càng nhiều thì càng phải tăng bậc với giá cao hơn. Và đương nhiêu tiền điện sẽ phải trả nhiều hơn. Mặt khác, những tháng nắng nóng, thông thường tiền điện tiêu thụ thường tăng nhiều hơn tháng bình thường gấp 2 lần. Do đó, tiền điện tăng mạnh là không tránh khỏi kể cả lúc giá điện chưa tăng.Vì thế, giá điện tăng cao hơn cũng là một áp lực lớn cho người dân vào dịp này.
Kiểm tra vận hành tại TBA 500 kV Tây Hà Nội. Ảnh: Huy Hùng/TTXVN
Theo tôi, giải pháp quan trọng nhất là phải có phương án sử dụng điện hợp lý, tiết kiệm, đồng thời phải sửa ngay biểu giá cố định qua bán lẻ điện theo hướng rút gọn.
Mức tăng trên tác động thế nào đến chi phí đầu vào của người dân, doanh nghiệp và mục tiêu tăng trưởng kinh tế Việt Nam năm 2023, thưa ông?
Mức tăng trên sẽ tác động làm tăng CPI trực tiếp vòng 1 là 1,099%, tác động lan tỏa vòng 2 là 0,18%.
Nếu xem xét tác động đến giá thành sản phẩm của những ngành sử dụng nhiều điện thì ngành thép sẽ tăng 0,18%, xi măng 0,45%, dệt may 0,4%...
Tuy nhiên, mức tăng thực tế có như vậy hay không, hay tăng thấp hơn còn tùy thuộc vào sự chấp nhận của thị trường, của cung cầu và hiệu quả của các giải pháp bình ổn giá, kiểm soát lạm phát và các giải pháp tiết giảm chi phí sản xuất kinh doanh.
Mức tăng 3% là không lớn, tuy vậy những lo ngại về việc "té nước theo mưa" vẫn đáng được lưu tâm. Theo ông, trách nhiệm của các cơ quan quản lý như thế nào để ngăn chặn thực trạng này?
Ngoài việc nhà nước cần có chính sách bình ổn giá, thì Nhà nước cũng cần nghiêm túc với việc công khai, minh bạch giá.
Trước hết, cần yêu cầu các doanh nghiệp kê khai giá thành sản xuất kinh doanh những mặt hàng Nhà nước định giá để tránh việc "giá điện tăng bao nhiêu thì doanh nghiệp tăng bấy nhiêu". Ngoài ra, cần xử lý nghiệm việc lợi dụng việc tăng giá điện để tạo hiệu ứng tăng giá các mặt hàng một cách thiếu kiểm soát, đặc biệt là các mặt hàng ở chợ dân sinh.
Xin cảm ơn ông !