Sẽ có khoảng 5 - 8 ngân hàng nằm trong diện hợp nhất hoặc mua bán lại trong năm 2012, trần lãi suất huy động sẽ được duy trì ít nhất tới tháng 6/2012 và NHNN sẽ phấn đấu điều hành tỷ giá chỉ biến động ở mức 2 - 3% trong năm 2012 là những nội dung quan trọng nhất được Thống đốc Ngân hàng Nhà nước (NHNN) Nguyễn Văn Bình (ảnh) chia sẻ trong buổi gặp gỡ báo chí cuối năm Tân Mão.
Thưa Thống đốc, một số ngân hàng đang gặp khó khăn về thanh khoản khiến lãi suất huy động và cho vay của hệ thống ngân hàng có nguy cơ tăng cao, NHNN sẽ làm gì để giải quyết điều này?
Vấn đề lớn nhất của hệ thống ngân hàng hiện nay là thanh khoản. Trong một thời gian dài, hệ thống ngân hàng đã huy động vốn ngắn hạn, với kỳ hạn 1 - 3 tháng nhưng lại cho vay dài hạn. Trước đây, NHNN đã quy định các ngân hàng chỉ được sử dụng 40% vốn ngắn hạn để cho vay dài hạn, đến năm 2010 thì rút xuống còn 30%. Nhưng trong thời gian qua, việc tuân thủ yêu cầu này của các ngân hàng còn chưa triệt để và xử lý của NHNN cũng chưa mạnh. Do đó, dư nợ cho vay trung và dài hạn của các NH tăng lên, không còn ở mức 30% hay 40% như quy định mà còn lên cao nữa, cá biệt có trường hợp lên tới gần 100%, dẫn tới rủi ro về thanh khoản rất cao.
Trong trường hợp này, nếu thị trường gặp khó khăn ngân hàng đó rất dễ rơi vào tình trạng mất thanh khoản, vì vốn cho vay ra 3 năm, 5 năm hay 10 năm mới thu hồi về. Khi thị trường “khỏe mạnh” thì có thể dễ bù đắp thanh khoản vì có thể vay từ các ngân hàng khác hoặc người dân, nhưng khi người gửi rút vốn ra thì tất yếu sẽ xảy ra tình trạng thiếu thanh khoản.
|
Giao dịch tại Ngân hàng Liên Việt. Ảnh: H.V |
Đây là vấn đề lớn của nền kinh tế hiện nay. Do vậy, phải tái cơ cấu ngành ngân hàng trong năm 2012 với nhiệm vụ chủ yếu tập trung vào các tổ chức tín dụng yếu kém, vì nếu để họ hoạt động như hiện nay sẽ ảnh hưởng tới hệ thống ngân hàng và chính bản thân họ.
Sau khi tái cấu trúc, NHNN sẽ bơm vốn ra, khi đó đồng vốn sẽ được sử dụng hiệu quả hơn, giúp tăng trưởng kinh tế ở mức độ thích hợp và không làm tăng áp lực lạm phát. Cung tiền nhiều lên, nhu cầu bớt đi thì mới có điều kiện giảm lãi suất.
Bên cạnh đó, NHNN sẽ tiếp tục đẩy mạnh tăng cường năng lực tài chính, khả năng tuân thủ và minh bạch của hệ thống ngân hàng. Theo dự kiến sẽ có từ 5 đến 8 ngân hàng được sáp nhập trong năm.
Xin Thống đốc cho biết lộ trình giảm lãi suất và dỡ bỏ trần lãi suất huy động?
Hiện tại, nếu thả tự do, mặt bằng lãi suất huy động dâng cao, lãi suất cho vay ra cao, nền kinh tế và doanh nghiệp không hoạt động được, không đảm bảo được mục tiêu tăng trưởng kinh tế năm 2012. Do vậy trước mắt, trần lãi suất vẫn phải duy trì để lãi suất cho vay ra ở mức chấp nhận được.
Điều khó nhất trong năm 2012 là hạ mặt bằng lãi suất. Nếu bơm tiền nhiều, nhu cầu về tiền bớt đi thì mới giảm được lãi suất. Nhưng vì ai cũng thiếu thanh khoản, ai cũng cần vốn như hiện nay thì lãi suất không thể giảm được. Lạm phát đã có chuyển biến, nhưng lạm phát không phải là yếu tố quyết định duy nhất, mà còn cần phải đảm bảo thanh khoản. Vì vậy, từ nay cho đến tháng 6/2012, việc bỏ trần lãi suất là không tưởng.
Bên cạnh đó, mục tiêu tái cơ cấu của hệ thống ngân hàng sẽ đi theo hướng giảm dần quy mô thị trường tiền tệ, làm các ngân hàng hoạt động lành mạnh hơn, thị trường vốn về với đúng nghĩa của nó là thị trường vốn ngắn hạn. Lúc đó thanh khoản của hệ thống ngân hàng sẽ đảm bảo.
Trước mắt, NHNN sẽ tập trung xử lý các tổ chức tín dụng yếu kém, sau Tết sẽ tạo dòng vốn để cho hoạt động sản xuất kinh doanh năm 2012, nhưng vốn đó phải đi vào sản xuất, doanh nghiệp sẽ bớt căng thẳng về vốn hơn. Khi thanh khoản của hệ thống ngân hàng đỡ căng thẳng mới đặt vấn đề hạ lãi suất.
Còn thị trường ngoại hối sẽ được điều hành như thế nào trong năm 2012, thưa Thống đốc?
Tháng 2/2011, NHNN đã điều chỉnh tỷ giá tăng 9,3%, từ đó tới hết năm 2011, tỷ giá ngoài thị trường chỉ dao động từ 1 - 1,1%, trong hệ thống ngân hàng khoảng 1%. Nếu giá vàng trong giai đoạn tháng 8/2011 không chao đảo, nguồn dự trữ ngoại hối của NHNN không bị ảnh hưởng thì thậm chí VND còn lên giá.
Trong năm 2012, tình hình kinh tế thế giới được dự báo vẫn tiềm ẩn nhiều bất trắc. Nhưng, Chính phủ và NHNN sẽ điều hành nhất quán thị trường ngoại hối, phấn đấu điều hành tỷ giá chỉ biến động ở mức 2 - 3%. Cán cân thanh toán dương khoảng 3 tỷ USD.
Xin cảm ơn Thống đốc!
Hữu Vinh (thực hiện)