Thời gian qua, một số doanh nghiệp trong nước lợi dụng chính sách ưu đãi của Nhà nước cho Khu kinh tế Thương mại (KTTM) Lao Bảo, tỉnh Quảng Trị để trục lợi bất chính. Các hành vi trục lợi là gian lận thương mại, hoàn thuế giá trị gia tăng, buôn lậu hàng hóa... Thông tin này được ông Hoàng Đức Cường, Chánh Văn phòng Đoàn đại biểu Quốc hội và HĐND tỉnh Quảng Trị nêu ra tại kỳ họp thứ 6 HĐND tỉnh Quảng Trị khoá VI, nhiệm kỳ 2011-2016.
Hải quan kiểm tra hàng hóa tại khu kinh tế thương mại Lao Bảo. Ảnh: baohaiquan.vn |
Chính sách miễn thuế giá trị gia tăng dành cho Khu KTTM Lao Bảo nhằm tạo điều kiện thu hút đầu tư, khuyến khích hàng Việt Nam xuất khẩu, góp phần tạo ra những thay đổi trong đời sống của người dân ở đây bởi khi mua hàng họ không phải chịu thuế.
Tuy nhiên, theo thống kê trong 10 tháng năm 2012, lượng hàng hóa có nguồn gốc nội địa Việt Nam xuất vào Khu Lao Bảo là hơn 2.749 tỷ đồng. Đây là trị giá các hàng hóa có khai báo làm thủ tục hải quan và được hoàn thuế VAT gần 270 tỷ đồng.
Các mặt hàng chủ yếu là: bánh kẹo 2.056 tấn, trị giá 138 tỷ đồng; cà phê bột 2.388 tấn, trị giá 132 tỷ đồng; dầu ăn 4,5 triệu lít, trị giá 139 tỷ đồng; mì chính 2.612 tấn, trị giá 123 tỷ đồng; mì ăn liền 3.747 tấn, trị giá 122 tỷ đồng; sữa bột 4.620 tấn, trị giá 183 tỷ đồng, sữa nước 10,9 triệu lít, trị giá 225 tỷ đồng.
Nếu lượng hàng hóa tiêu thụ tại Khu Lao Bảo như nêu trên, thì với 45.000 dân, bình quân 1 người dân ở đây bỏ ra 61 triệu đồng/năm để mua hàng, nhưng thực tế không phải như vậy.
Qua phản ánh của người dân sống trong Khu KTTM Lao Bảo, mặc dù lượng hàng hóa có nguồn gốc nội địa xuất khẩu vào đây là rất lớn, nhưng xét về hiệu quả, người dân chưa được hưởng lợi từ chính sách ưu đãi này về giá cả và chất lượng hàng hóa…, mà chủ yếu là một số doanh nghiệp kinh doanh trong lĩnh vực này, lợi dụng chính sách ưu đãi của Nhà nước để trục lợi bất chính, lợi dụng chính sách hoàn thuế VAT để nâng giá đầu vào, quay vòng, thẩm lậu nội địa, bán phá giá hàng hóa gây nên tình trạng cạnh tranh không lành mạnh, khiến các doanh nghiệp làm ăn chân chính bức xúc.
Bên cạnh đó, việc hàng hóa nước ngoài nhập khẩu vào Khu KTTM Lao Bảo có tổng trị giá lên đến hơn 1.500 tỷ đồng, nhưng hàng hóa được làm thủ tục hải quan để đưa ra khỏi Lao Bảo (tái xuất ra nước ngoài, nhập về nội địa hoặc đưa ra khu phi thuế quan khác) chỉ có 376 tỷ. Một số mặt hàng nước ngoài nhập vào chủ yếu là bia, nước giải khát, rượu, mì chính, sữa nước các loại.
Đặc biệt, mặt hàng đường tinh luyện Thái Lan, trong 10 tháng đã nhập vào Khu Lao Bảo gần 33.000 tấn, trị giá hơn 410 tỷ đồng, trong đó số để lại Lao Bảo là 21.000 tấn, trị giá trên 258 tỷ đồng. Nếu số hàng này được người dân trong Khu KTTM Lao Bảo mua dùng, thì bình quân 1 người dân dùng 467 kg đường/năm, nghĩa là 1 ngày dùng khoảng 1,3 kg đường...
Như vậy, có thể thấy rằng hàng nước ngoài nhập khẩu vào Khu KTTM Lao Bảo chủ yếu bị thẩm lậu theo con đường buôn lậu vào nội địa làm thất thu lớn thuế cho Nhà nước, thực tế người dân không có khả năng để tiêu thụ lượng hàng hóa lớn như thế.
Trước những vấn đề phức tạp nêu trên, thiết nghĩ các ngành chức năng trong tỉnh Quảng Trị cần tăng cường công tác kiểm tra, xử lý nghiêm các tổ chức, cá nhân, các doanh nghiệp vi phạm pháp luật, lợi dụng chính sách ưu đãi của Nhà nước cho Khu Lao Bảo để trục lợi bất chính, nhất là trong dịp cuối năm giáp Tết Nguyên đán sắp tới.
Trần Tĩnh