Nhà máy Thủy điện Hòa Bình là công trình thủy điện lớn thứ hai ở Việt Nam và là một trong những công trình thủy điện lớn nhất Đông Nam Á. Thủy điện Hòa Bình có thiết kế mực nước dâng bình thường cao ở mức 117 m; mực nước chết ở mức 80 m; dung tích toàn bộ hồ chứa là 9,45 tỷ m3; công suất lắp máy là 1.920 MW, gồm 8 tổ máy (công suất 240 MW/tổ máy).
Mực nước ở Nhà máy thuỷ điện Hoà Bình cách mực nước chết 22 m.
Trước tình hình nắng nóng hiện nay, đặc biệt, việc hồ Lai Châu và Sơn La đã về gần mực nước chết thì Thuỷ điện Hoà Bình vừa phải đảm bảo vai trò dự phòng công suất cho hệ thống, vừa phải đảm bảo cung cấp sản lượng điện đáp ứng nhu cầu cung cấp điện.
Sáng 12/6, phóng viên báo Tin tức có mặt tại hồ Thủy điện Hòa Bình và ghi nhận thực tế vận hành tại nhà máy. Mực nước tại hồ Hòa Bình đang giảm dần có thể thấy rõ bằng mắt thường. Tại khu vực hạ du của Thủy điện Hòa Bình, mức nước trên sông Đà rất thấp, nhiều nơi có thể nhìn thấy đáy sông, nước xuống thấp từ trên bờ có thể quan sát thấy móng cầu Hòa Bình.
Mực nước trên hồ xuống mức thấp.
Theo ông Phạm Văn Vương, Giám đốc Công ty Thủy điện Hòa Bình, Nhà máy Thủy điện Hòa Bình là công trình thủy điện lớn thứ hai ở Việt Nam và cũng là một trong những công trình thủy điện lớn nhất Đông Nam Á. Nhiều năm liên tục là nguồn điện chủ lực của hệ thống điện quốc gia, đảm nhận vai trò chính trong việc điều chỉnh tần số và điện áp của hệ thống điện quốc gia, đóng góp thiết thực vào công cuộc phát triển kinh tế xã hội và sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước. Ngoài cấp điện thường xuyên, Thuỷ điện Hoà Bình còn có nhiệm vụ điều áp, điều tần để giữ ổn định hệ thống điện.
Năm 2023, tình hình thuỷ văn bất lợi, khó khăn trong phát điện. Từ đầu năm tới nay, nhà máy mới phát được 3,5 tỷ Kwh, bằng 37% kế hoạch năm. Với tình hình hiện nay, để đảm bảo kế hoạch điện sẽ rất khó khăn. Hiện lượng nước về hồ Thuỷ điện Hoà Bình rất thấp, chỉ khoảng 40 m3/s. Mực nước mặt hồ xấp xỉ 102 m, cách mực nước chết 22 m. Thuỷ điện Hoà Bình đang vận hành linh hoạt, công suất phát thay đổi từng giờ theo nhu cầu cấp điện. Nếu Nhà máy phát điện liên tục với sản lượng 46 - 47 triệu Kwh/ngày, trong 12 - 13 ngày tới, nước hồ thuỷ điện sẽ về mực nước chết.
Ông Phạm Văn Vương, Giám đốc Công ty Thuỷ điện Hoà Bình chia sẻ với phóng viên.
Trong bối cảnh hiện nay, để đáp ứng nhu cầu cung ứng điện và đảm bảo việc cấp nước cho hạ du, hiện nay thuỷ điện Hoà Bình đang vận hành linh hoạt, công suất phát thay đổi từng phút, từng giờ theo nhu cầu cấp điện, có thời điểm phát tối đa, có thời điểm phát thấp. Lượng nước trong ngày đảm bảo đủ cho nhu cầu vùng hạ du.
“Làm việc tại nhà máy Thuỷ điện hơn 30 năm nay, tôi đã từng chứng kiến mực nước ở hồ về mực nước chết nhưng việc toàn bộ hồ ở miền Bắc về mực nước chết như hiện nay thì chưa từng xảy ra”, ông Phạm Văn Vương cho biết.
Ông Phạm Văn Vương cho biết thêm, cuối mùa khô, từ đầu tháng 5 đến nay, lượng nước về hồ thấp. Từ tháng 5, Thuỷ điện Hoà Bình đã khai thác cao để đảm bảo cung ứng điện, từ 15/5 trở đi, tình hình cung ứng điện rất căng thẳng. Đầu năm nay, Công ty có kế hoạch sửa chữa lớn với tổ máy số 5, dự kiến là ngày 30/5 kết thúc, nhưng do tình hình cung ứng căng thẳng nên những ngày cuối cùng đã cố gắng nhanh từng giờ để đẩy nhanh việc sửa chữa, đảm bảo công suất phát cho hệ thống.
Để đảm bảo nhu cầu cung ứng điện nên công ty sửa chữa phải làm việc 24/24 giờ để tổ máy số 5 đến 22/5 có thể vận hành, vượt 8 ngày so với tiến độ đề ra.
Ông Vương cho hay, Thuỷ điện Hoà Bình đang khai thác, vận hành ở chế độ phù hợp, đáp ứng nhu cầu hệ thống. Đồng thời, nhà máy vận hành trong ngày với công suất phát thay đổi liên tục (khởi động - dừng - bù,) do yêu cầu điều độ vận hành của Trung tâm Điều độ hệ thống điện quốc gia (A0) khi phụ tải biến đổi theo giờ.
“Nếu bàn về kỹ thuật thì vận hành như vậy thì không tốt cho tổ máy. Chúng tôi phải tăng theo dõi, rà soát và 8 tổ máy luôn sẵn sàng. Tuy vậy, việc cấp nước cho hạ du vẫn đảm bảo”, Giám đốc Công ty Thủy điện Hòa Bình khẳng định.
Trung tâm vận hành Nhà máy thuỷ điện Hoà Bình.
Ông Đỗ Quang Bính, Trưởng ca vận hành, Nhà máy Thuỷ điện Hoà Bình cho biết, việc vận hành của nhà máy thuỷ điện Hoà Bình rất khó khăn. Việc vận hành đều theo lệnh điều độ của Trung tâm Điều độ Hệ thống điện Quốc gia, làm sao luôn phải đảm bảo an ninh hệ thống điện đồng thời đảm bảo nhu cầu sử dụng điện, sử dụng nước ở hạ du.
Cứ cách vài phút lại có một cuộc gọi từ Trung tâm điều độ quốc gia để điều chỉnh vận hành.
“Số lệnh của điều độ so với thời kỳ bình thường tăng lên rất nhiều, có những lúc điều độ yêu cầu phát tất cả các tổ máy ở mức tối đa để đảm bảo việc an ninh hệ thống điện, nhưng cũng có những lúc điều độ yêu cầu giảm công suất về tối thiểu để tích trữ nước phục vụ cho vận hành. Trước đây, bình thường một ca trực thì khoảng 5-10 cuộc gọi từ trung tâm điều độ quốc gia nhưng những ngày này lên tới trên 30 cuộc”, ông Đỗ Quang Bính chia sẻ.
Báo cáo ngày 13/6 của Cục Kỹ thuật an toàn và Môi trường công nghiệp, Bộ Công Thương cho biết, trên cả nước, lưu lượng nước về hồ tăng nhẹ so với ngày 12/6. Một số hồ thủy điện vẫn xấp xỉ mực nước chết như hồ thủy điện: Sơn La, Thác Bà, Bản Chát, Bản Vẽ, Hủa Na, Thác Mơ.
Một số thủy điện phát điện cầm chừng, công suất thấp như Nhà máy Thủy điện: Sơn La, Lai Châu, Huội Quảng, Bản Chát, Thác Bà, Tuyên Quang, Hủa Na, Trung Sơn, Thác Mơ, Trị An. Dự báo tình hình thủy văn, lưu lượng nước về hồ 24 giờ tới tăng; mực nước các hồ khu vực Bắc Bộ, Tây Nguyên, Đông Nam Bộ tăng chậm, ở mức thấp.
Nhà máy Thủy điện Hòa Bình được khởi công xây dựng ngày 06/11/1979 và khánh thành ngày 20/12/1994 (15 năm thi công xây dựng).
Thủy điện Hòa Bình có thiết kế mực nước dâng bình thường cao 117 m; Mực nước gia cường là 120 m; Mực nước chết là 80m (các thông số trên đo độ cao so với mực nước biển).
Diện tích hồ chứa là 208 km2; Dung tích toàn bộ hồ chứa là 9,45 tỉ mét khối nước; Công suất lắp máy: 1.920 MW, gồm 8 tổ máy.
Đập thủy điện Hòa Bình có 12 cửa xả và 8 tổ máy phát điện; Mỗi tổ máy có công suất 240 MW.