Khơi thông hiệu quả các nguồn lực để phát triển vùng trung du và miền núi Bắc Bộ

Tại Hội nghị triển khai Chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết số 11-NQ/TW ngày 10/2/2022 của Bộ Chính trị về phương hướng phát triển kinh tế-xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh vùng trung du và miền núi Bắc Bộ đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 (Nghị quyết số 11-NQ/TW); xúc tiến đầu tư vào vùng; với chủ đề “Tiềm năng - Cơ hội - Hợp tác phát triển”, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính yêu cầu: "Chúng ta phải xây dựng vùng trung du và miền núi Bắc Bộ là vùng phòng thủ vững chắc về an ninh, quốc phòng; là phòng tuyến về hợp tác, phát triển kinh tế”. 

Người đứng đầu Chính phủ yêu cầu các bộ, ngành, địa phương tập trung phát huy mạnh mẽ các nguồn lực, nhất là tinh thần tự lực, tự cường; kết hợp hài hòa, hợp lý, hiệu quả giữa nguồn lực bên trong và bên ngoài. Các doanh nghiệp, đối tác tiếp tục chung tay, đồng hành cùng Chính phủ, các địa phương trong phát triển xanh, bền vững và toàn diện vùng; trong đó, tận dụng cơ hội để phát triển, tham gia sâu vào những ngành kinh tế được xác định là trọng tâm, ưu tiên.

Cần đổi mới tư duy về liên kết vùng

Vùng trung du và miền núi Bắc Bộ gồm 14 tỉnh với diện tích hơn 95.000 km2 (chiếm 28,74% diện tích cả nước), là nơi sinh sống của hơn 30 dân tộc. Dân số gần 13 triệu người (chiếm 13% dân số cả nước), đóng góp 8,54% GDP cả nước. Đây là vùng có vị trí chiến lược đặc biệt quan trọng về chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội, môi trường, quốc phòng, an ninh và đối ngoại của cả nước; có nhiều tiềm năng để phát triển kinh tế biên mậu; giàu tài nguyên, khoáng sản; thuận lợi kết nối giao thương với Trung Quốc và ASEAN…

Để phát triển vùng trung du và miền núi Bắc Bộ trong thời gian tới, Chính phủ ban hành Nghị quyết 96/NQ-CP ngày 1/8/2022 về Chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết số 11-NQ/TW (Nghị quyết 96/NQ-CP), trong đó đã đề ra 17 nhiệm vụ cụ thể và 33 dự án liên vùng, kết nối và phân công cho các bộ, ngành triển khai thực hiện, có lộ trình thời gian cụ thể; đồng thời thành lập Hội đồng điều phối vùng trung du và miền núi phía Bắc giai đoạn 2021-2025.

Theo Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lê Minh Hoan, để thực hiện hiệu quả Nghị quyết 96/NQ-CP trong lĩnh vực nông nghiệp, trước hết, cần xoay quanh đồng bào dân tộc, người nông dân, cộng đồng dân cư nông thôn, cộng đồng trong các thôn, bản rẻo cao, tạo dựng sự kết nối gần gũi, thân thiết đến du khách, người tiêu dùng. Đặc biệt, chính quyền, người dân trong vùng và các bộ, ngành liên quan cần có tư duy mới: Chuyển mạnh từ sản xuất nông nghiệp sang phát triển kinh tế nông nghiệp gắn với nhu cầu thị trường; từ phạm vi sản xuất nông nghiệp sang tích hợp đa ngành dịch vụ, công nghiệp; từ đơn giá trị nông sản sang tích hợp sản phẩm đa giá trị; từ tập trung hỗ trợ người sản xuất sang hỗ trợ tất cả các tác nhân trong chuỗi giá trị...

Nhấn mạnh để phát triển kinh tế-xã hội, giao thông phải đi trước một bước, Bộ trưởng Bộ Giao thông Vận tải Nguyễn Văn Thể nêu rõ, trong vùng trung du và miền núi Bắc Bộ hiện nay, kết cấu hạ tầng giao thông vẫn chưa đáp ứng được nhu cầu phát triển dù đã được quan tâm đầu tư. Do đó, trong thời gian tới, vùng phải có đột phá về giao thông để kết nối nội vùng với trung tâm vùng Đồng bằng sông Hồng, Thủ đô Hà Nội, các cảng biển ở Hải Phòng, Quảng Ninh và với nước bạn Trung Quốc. Để phát triển mạng lưới giao thông vùng, cần nguồn vốn lớn nên phải huy động tổng hợp nhiều nguồn, nhất là hợp tác công tư, trong đó ưu tiên nâng cấp và xây dựng các tuyến đường bộ cao tốc, sân bay và tuyến đường sắt trong vùng...

Theo Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Hầu A Lềnh, vùng trung du và miền núi phía Bắc cần tiếp tục tăng cường khối đại đoàn kết toàn dân tộc, nâng cao chất lượng đời sống cho đồng bào các dân tộc trong vùng. Trước hết, phải tăng cường sự lãnh đạo của Đảng, không ngừng nâng cao nhận thức, trách nhiệm về vai trò, sức mạnh của đại đoàn kết dân tộc; tổ chức thực hiện có hiệu quả các chương trình, dự án, chính sách dân tộc, trong đó có 3 chương trình mục tiêu quốc gia. Các địa phương thực hiện tốt quy chế dân chủ ở cơ sở, bảo đảm quyền làm chủ của nhân dân; đặc biệt nâng cao ý thức cảnh giác, thường xuyên nhận diện, kiên quyết đấu tranh hiệu quả với các âm mưu, thủ đoạn chia rẽ khối đại đoàn kết dân tộc của các thế lực thù địch...

Đồng quan điểm, Bí thư Tỉnh ủy Lào Cai Đặng Xuân Phong kiến nghị cần đổi mới tư duy về liên kết vùng; xác định, nhận thức rõ bản chất, nội hàm của liên kết để cụ thể hóa và xác định thứ tự, nội dung ưu tiên thực hiện; nên có cơ chế, chính sách đặc thù cho vùng; đi đôi với tạo nguồn lực là sử dụng hiệu quả và tiết kiệm nguồn lực hiện có.

Theo đó, tỉnh sẽ quyết tâm đảm bảo ổn định và từng bước nâng cao đời sống, thu nhập của nhân dân; đẩy mạnh hoạt động đối ngoại, giao thương kinh tế; xây dựng Khu kinh tế cửa khẩu Lào Cai thành một trong những trung tâm logistics quan trọng của cả nước; xây dựng Lào Cai thành hạt nhân du lịch, văn hóa của vùng; phát triển chế biến sâu ngành công nghiệp khai khoáng, duy trì cung cấp nguyên liệu ổn định cho chuỗi sản xuất công nghiệp trong nước...

Phát triển vùng toàn diện, bền vững

Thẳng thắn chỉ rõ những hạn chế trong phát triển vùng, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính nêu, nhiều tiềm năng, lợi thế của vùng chưa được khai thác hợp lý và chưa phát huy hiệu quả; năng lực cạnh tranh của vùng chưa cao; quy mô kinh tế còn khá nhỏ; cơ cấu nội ngành và giữa các ngành chuyển dịch còn chậm. Trong khi đó, các địa phương trong vùng đều chưa cân đối được ngân sách; kết cấu hạ tầng còn nhiều hạn chế, nhất là ở các địa bàn vùng sâu, vùng xa; là vùng trũng trong phát triển, là “lõi nghèo” của cả nước...

Theo Thủ tướng, để phát triển vùng trung du và miền núi Bắc Bộ trong thời gian tới, trước hết phải bám sát 5 quan điểm theo Nghị quyết số 11-NQ/TW của Bộ Chính trị, cũng như các mục tiêu chủ yếu mà Nghị quyết này đề ra; đồng thời cần có cách tiếp cận tổng thể gắn với những giải pháp cụ thể, linh hoạt, hiệu quả, sát thực tiễn để hiện thực hóa các mục tiêu.

Người đứng đầu Chính phủ yêu cầu các bộ, ngành, địa phương quán triệt nghiêm túc, thực hiện quyết liệt, hiệu quả các nhiệm vụ, giải pháp phát triển vùng theo tinh thần các Nghị quyết của Đảng, Quốc hội, Chính phủ; các chiến lược, quy hoạch, kế hoạch do Thủ tướng Chính phủ ban hành; tập trung phát huy mạnh mẽ các nguồn lực, nhất là con người, truyền thống lịch sử cách mạng, văn hóa, tinh thần tự lực, tự cường; kết hợp hài hòa, hợp lý, hiệu quả giữa nguồn lực bên trong và bên ngoài. Tăng cường phân cấp, phân quyền, cá thể hóa trách nhiệm đi đôi với phân bổ nguồn lực phù hợp, nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ thực thi, kiểm tra, giám sát, kiểm soát quyền lực; có biện pháp quản lý, kiểm tra, giám sát hiệu quả.

Các địa phương trong vùng tiếp tục xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh; xây dựng hệ thống cơ quan hành chính đoàn kết, thống nhất, liêm chính, dân chủ; hành động thiết thực, hiệu lực, hiệu quả, lấy người dân, doanh nghiệp làm trung tâm phục vụ; bảo đảm công khai, minh bạch và trách nhiệm giải trình.

Người đứng đầu Chính phủ lưu ý, để triển khai hiệu quả các mục tiêu đề ra, trước tiên, các tỉnh trong vùng tiếp tục tăng cường phòng, chống dịch COVID-19, nhất là quyết liệt triển khai tiêm vaccine cho người dân; đồng thời, tập trung xây dựng quy hoạch vùng, hướng tới phát triển cân bằng và hài hòa các lĩnh vực, đảm bảo “an sinh - an ninh - an dân”, giữ đất, giữ rừng, ổn định dân cư, bảo đảm an ninh, trật tự an toàn xã hội. 

Các tỉnh đẩy mạnh giải ngân đầu tư công; đẩy mạnh phát triển hệ thống kết cấu hạ tầng, tập trung tháo gỡ điểm nghẽn về hạ tầng giao thông, logistics, hạ tầng xã hội, chuyển đổi số, ứng phó với biến đổi khí hậu; ưu tiên đầu tư xây dựng, hoàn thành các tuyến cao tốc kết nối liên kết vùng, kết nối cảng biển, sân bay, các cửa khẩu quốc tế chính; hình thành một số cực tăng trưởng, trung tâm kinh tế của vùng…

Yêu cầu khơi thông, huy động và sử dụng hiệu quả các nguồn lực, Thủ tướng nhấn mạnh việc đẩy mạnh cơ cấu lại kinh tế gắn với đổi mới mô hình tăng trưởng, thúc đẩy chuyển đổi số, phát triển kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn; chú trọng đào tạo nguồn nhân lực, phát triển văn hóa, xã hội, bảo vệ môi trường, nâng cao đời sống vật chất tinh thần của nhân dân; tăng cường, củng cố quốc phòng, an ninh; bảo đảm trật tự, an toàn xã hội; đẩy mạnh đối ngoại và hội nhập quốc tế; xây dựng hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh; đẩy mạnh phòng chống tham nhũng, tiêu cực.

“Chúng ta phải xây dựng vùng trung du và miền núi Bắc Bộ là vùng phòng thủ vững chắc về an ninh, quốc phòng; là phòng tuyến về hợp tác, phát triển kinh tế”, Thủ tướng nhấn mạnh.

Để đẩy mạnh xúc tiến, thu hút đầu tư vào vùng trung du và miền núi Bắc Bộ, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, các bộ, ngành liên quan và các địa phương nghiêm túc nghiên cứu, tiếp thu tối đa các ý kiến phù hợp để rà soát, hoàn thiện các quy định pháp luật liên quan và lưu ý trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo điều hành. "Tinh thần đặt ra là, thẩm quyền của cấp nào, cấp đó phải giải quyết ngay và kịp thời báo cáo, đề xuất đối với những vấn đề vượt thẩm quyền", Thủ tướng Phạm Minh Chính nêu rõ.

Thủ tướng yêu cầu các bộ, ngành liên quan và các địa phương tập trung cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, bảo đảm minh bạch, bình đẳng, cạnh tranh, thực sự hấp dẫn các nhà đầu tư - coi đây là một nhiệm vụ trọng tâm, vừa cấp bách, vừa lâu dài; trong đó phải nâng cao các chỉ số về cải cách hành chính, năng lực cạnh tranh, chuyển đổi số...

Người đứng đầu Chính phủ đề nghị các doanh nghiệp, nhà đầu tư, đối tác quan tâm đầu tư quy mô lớn hơn, hiệu quả hơn, bền vững hơn với tinh thần “lợi ích hài hòa, rủi ro chia sẻ”; “chân thành, trách nhiệm”' xây dựng chiến lược kinh doanh lâu dài, bền vững, thực hiện đúng cam kết đầu tư, thỏa thuận hợp tác; đồng thời, thực hiện tốt văn hóa doanh nhân, nói không với tiêu cực, nêu cao ý thức, trách nhiệm bảo vệ môi trường; thực hiện tốt chế độ, chính sách đối với người lao động và đồng hành với chính quyền.

Các doanh nghiệp, đối tác tiếp tục chung tay, đồng hành cùng Chính phủ, các địa phương trong phát triển xanh, bền vững và toàn diện vùng; trong đó tích cực tham gia thực hiện quy hoạch vùng, quy hoạch tỉnh; nghiên cứu, phát hiện và khai thác, tận dụng cơ hội để phát triển, tham gia sâu vào những ngành kinh tế được xác định là trọng tâm, ưu tiên.

Trong bối cảnh tình hình quốc tế tiếp tục có những diễn biến phức tạp, khó lường, Thủ tướng nhấn mạnh, nhiệm vụ phát triển vùng đặt ra đối với các cấp, ngành, trực tiếp là Đảng bộ, chính quyền, quân và dân các địa phương trong vùng là rất nặng nề nhưng cũng rất vẻ vang - đó cũng là con đường tất yếu để vùng trung du và miền núi Bắc Bộ phát triển toàn diện, bền vững, mang lại cuộc sống ấm no, hạnh phúc cho nhân dân.