Gỡ vướng để ‘hút’ đầu tư gián tiếp nước ngoài, nâng hạng thị trường chứng khoán

Đa dạng hoá các nhà đầu tư tham gia thị trường

“Tiếp tục đẩy mạnh giám sát, thực thi pháp luật để đảm bảo hoạt động lành mạnh của thị trường; ứng dụng công nghệ thông tin, làm sạch dữ liệu nhà đầu tư, nghiên cứu xây dựng trung tâm dữ liệu tập trung hỗ trợ công tác quản lý giám sát”, bà Vũ Thị Chân Phương cho biết. Ngoài ra sẽ có các giải pháp hỗ trợ hoạt động của doanh nghiệp thông qua triển khai công bố thông tin một đầu mối, cải cách thủ tục hành chính.

Bên cạnh đó, năm 2024, Ủy ban Chứng khoán (UBCK) tiếp tục đa dạng hóa sản phẩm hàng hóa trên thị trường, khuyến khích chào bán, phát hành ra công chúng và gắn chào bán ra công chúng lần đầu với niêm yết, đăng ký giao dịch trên Sở giao dịch chứng khoán; nâng cao năng lực và an toàn tài chính của hệ thống tổ chức kinh doanh chứng khoán thông qua tiếp tục tái cấu trúc công ty chứng khoán, công ty quản lý quỹ; đồng thời đẩy mạnh quản lý, giám sát, chấn chỉnh hoạt động của các tổ chức này.

Theo Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước (NHNN), ông Phạm Thanh Hà, NHNN và Bộ Tài chính thường xuyên trao đổi các thông tin về thị trường tiền tệ, thị trường chứng khoán (TTCK), trái phiếu… để thống nhất các thông điệp truyền thông, tạo lòng tin cho nhà đầu tư trong và ngoài nước, duy trì ổn định các thị trường; hoàn thiện cơ sở pháp lý liên quan đến TTCK nói chung, thị trường trái phiếu nói riêng.

“Các kết quả điều hành chính sách tiền tệ đã góp phần ổn định được kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát bình quân năm 2023, giữ ổn định được thị trường tiền tệ, ngoại hối, củng cố dự trữ ngoại hối nhà nước. Đây là những yếu tố góp phần để Fitch Ratings - Tổ chức xếp hạng tín dụng quốc tế nâng cao xếp hạng tín nhiệm quốc gia dài hạn của Việt Nam lên mức BB+, triển vọng ‘Ổn định’; có ý nghĩa quan trọng trong nỗ lực nâng cao vị thế và uy tín của Việt Nam trên trường quốc tế”, ông Phạm Thanh Hà cho biết.

TTCK Việt Nam đang được 2 tổ chức xếp hạng thị trường là MSCI và FTSE Russell xếp vào Nhóm 3 - thị trường cận biên. Trong đó, FTSE Russell đang đưa Việt Nam vào danh sách nhóm chờ nâng hạng lên Nhóm 2 - thị trường mới nổi.

Tuy nhiên theo Phó Thống đốc NHNN, trong bối cảnh nhu cầu vốn trung, dài hạn của nền kinh tế lớn và chủ yếu dựa vào hệ thống ngân hàng, tín dụng trung dài hạn chiếm tỷ trọng khá lớn đã và đang tạo sức ép và rủi ro cho hệ thống TCTD khi nguồn vốn chủ yếu là ngắn hạn. 

“Để phát triển đồng bộ, minh bạch và bền vững thị trường tài chính, phát triển TTCK ổn định, NHNN kiến nghị Bộ Tài chính, UBCK tiếp tục nghiên cứu, rà soát, hoàn thiện khung pháp lý về TTCK nói chung, thị trường trái phiếu nói riêng, tạo điều kiện thuận lợi cho các TCTD phát hành cổ phiếu, trái phiếu trên thị trường; đồng thời phối hợp với các bộ ngành có liên quan triển khai đồng bộ các giải pháp cho TTCK phát triển”, ông Phạm Thanh Hà kiến nghị. Ngoài ra, Việt Nam cần tiếp tục đa dạng hoá các nhà đầu tư tham gia thị trường, khuyến khích các quỹ, công ty bảo hiểm, nhà đầu tư nước ngoài... tham gia sâu và rộng hơn vào thị trường.

“Hiến kế” phát triển thị trường trái phiếu xanh, hút vốn đầu tư 

Tại Hội nghị, ông Lê Ngọc Lâm, Tổng giám đốc Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV) cho biết: Tại Hội nghị lần thứ 26 Các bên tham gia Công ước khung của Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu (COP26), Việt Nam đã đưa ra cam kết đạt mức phát thải ròng bằng "0" vào năm 2050 và tái khẳng định cam kết này tại Hội nghị COP27 và COP28.

Để thực hiện cam kết này, Chính phủ đã ban hành Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh giai đoạn 2021 - 2030, tầm nhìn 2050 và các định hướng, đề án, giải pháp đầu tư cho tăng trưởng và chuyển đổi xanh.

Theo ước tính của Ngân hàng Thế giới, nhu cầu vốn cần cho phát triển xanh tại Việt Nam từ 2022 - 2040 lên tới 368 tỷ USD. Trên thế giới, trái phiếu xanh đóng vai trò quan trọng trong cơ cấu vốn đầu tư cho tăng trưởng bền vững. Tại các quốc gia đã thành công trong chuyển đổi và tăng trưởng xanh tại khu vực châu Âu, tỉ trọng phát hành trái phiếu xanh, xã hội và bền vững (GSS) chiếm đến 50 - 60% tổng quy mô tài chính xanh. Tỉ trọng này tại khu vực châu Á cũng đã đạt khoảng 30 - 35%.

Trong xu hướng phát triển chung của thế giới cũng như định hướng của Chính phủ, BIDV đã xây dựng chiến lược phát triển giai đoạn 2021-2025, tầm nhìn 2030 và đặt mục tiêu trở thành Ngân hàng Net Zero vào năm 2050. 

Theo đó, BIDV cũng đã triển khai chiến lược phát triển bền vững trên toàn bộ các mặt hoạt động của ngân hàng như: thành lập đơn vị chuyên biệt để nghiên cứu, xây dựng và triển khai Chiến lược phát triển bền vững và thực hành ESG tại BIDV; xây dựng các khung tài chính bền vững theo tiêu chuẩn quốc tế, áp dụng cho cả cả hoạt động cấp tín dụng, huy động vốn và quản lý rủi ro.

BIDV đã chuyển dịch cơ cấu cho vay theo hướng giảm dần các ngành gây phát thải carbon cao như nhiệt điện than, hướng đến không còn dư nợ nhiệt điện than vào năm 2035; kiểm soát giới hạn tín dụng đối với các ngành thép, xi măng, phân bón; và tư vấn, hỗ trợ các doanh nghiệp chuyển đổi công nghệ, giảm phát thải khí nhà kính; Khuyến khích doanh nghiệp đầu tư cho tăng trưởng xanh thông qua ban hành các sản phẩm tín dụng xanh trong lĩnh vực dệt may, điện mặt trời áp mái, giao thông xanh, … với các ưu đãi về lãi suất, chính sách tài sản đảm bảo và tỷ giá.

Đến hết năm 2023, BIDV là một trong các tổ chức cấp tín dụng xanh lớn nhất thị trường với tổng dư nợ đạt 71.000 tỷ đồng, tăng 11% so với năm 2022. Trong đó, lĩnh vực năng lượng sạch, năng lượng tái tạo với dư nợ là 57.000 tỷ đồng, với 1.600 dự án của 1.300 khách hàng.

Tuy nhiên, trong quá trình triển khai, lãnh đạo BIDV nhận thấy, hiện chưa có các cơ chế, chính sách tạo động lực rõ nét cho doanh nghiệp phát hành và nhà đầu tư trái phiếu xanh.

“Để khuyến khích phát triển thị trường trái phiếu xanh, thông qua đó thu hút nguồn vốn đầu tư cho Việt Nam, BIDV kiến nghị: Việt Nam hoàn thiện các khuôn khổ pháp lý liên quan đến trái phiếu xanh gồm: Quy định phân loại và xác nhận dự án xanh quốc gia để áp dụng các chính sách khuyến khích cần xem xét sự tương đồng giữa các tiêu chí xanh của Việt Nam và các tiêu chuẩn quốc tế”, ông Lê Ngọc Lâm kiến nghị. Điều này sẽ giúp thuận tiện cho doanh nghiệp trong việc triển khai dự án, thu hút đầu tư trong và ngoài nước theo cùng hệ quy chuẩn

Ngoài ra, Việt Nam cần xem xét quy định các tiêu chí xanh bao gồm các cấp độ tương ứng với các mức độ ưu đãi về chính sách khác nhau. Doanh nghiệp phát hành trái phiếu xanh có thể tiếp cận dần với các chính sách ưu đãi cũng như tạo lập được các mục tiêu/động lực để đạt tới sự tăng trưởng bền vững; đồng thời ban hành các hướng dẫn cho hoạt động phát hành và báo cáo sau phát hành trái phiếu xanh, trong đó xem xét đến các quy định đặc thù giữa hoạt động của TCTD và tổ chức kinh tế.

Phía ngân hàng lớn này cũng kiến nghị cần có chính sách khuyến khích doanh nghiệp chuyển đổi xanh và phát hành trái phiếu xanh thông qua việc tiếp tục nghiên cứu, mở rộng các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp phát hành trái phiếu xanh như hỗ trợ chi phí phát hành, ưu đãi thuế…; đẩy mạnh việc đào tạo, phát triển nguồn nhân lực về môi trường; thúc đẩy công tác tuyên truyền, khuyến khích doanh nghiệp thực hiện chuyển đổi xanh.

“Khuyến khích nhà đầu tư tham gia đầu tư trái phiếu xanh; xem xét ban hành các chính sách ưu đãi đủ lớn để khuyến khích nhà đầu tư mua trái phiếu như ưu đãi về hạn mức tín dụng, thuế đánh trên lợi suất đầu tư…; nâng cao nhận thức về trách nhiệm của nhà đầu tư đối với phát triển bền vững, cộng đồng và xã hội”, Tổng giám đốc BIDV đề xuất.