Kết quả khảo nghiệm một số giống ngô biến đổi gen cho thấy những tín hiệu bước đầu tích cực. Tuy nhiên, việc ứng dụng những thành tựu khoa học về cây trồng biến đổi gen cũng là thách thức với Việt Nam. Vì thế, cần khảo nghiệm kỹ càng hơn, không nên vội vàng quyết định đưa vào sản xuất.
Kết quả khảo nghiệm một số giống ngô biến đổi gen tại các vùng sinh thái nước ta mới được công bố đã cho thấy những tín hiệu bước đầu tích cực. Tuy nhiên, việc ứng dụng những thành tựu khoa học về cây trồng biến đổi gen vừa là cơ hội nhưng cũng là thách thức với nền nông nghiệp nhiều quốc gia, trong đó có Việt Nam. Vì thế, cần khảo nghiệm kỹ càng hơn, không nên vội vàng quyết định đưa vào sản xuất.
Mở ra cơ hội phát triển nông nghiệp nước nhà
Theo thông tin do Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) công bố đầu tháng 4/2012, ở Việt Nam hiện nay, việc trồng khảo nghiệm giống ngô biến đổi gen đã được tiến hành qua 2 vụ trồng khảo nghiệm hạn chế và 1 vụ khảo nghiệm diện rộng tại các vùng sinh thái khác nhau. Kết quả, các giống ngô biến đổi gen đều phát huy được một số đặc tính kháng chịu sâu và thuốc diệt cỏ như mong muốn.
|
Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Cao Đức Phát cùng các đại biểu tham quan mô hình khảo nghiệm giống ngô biến đổi gen tại Viện Di truyền nông nghiệp. Ảnh: Đình Huệ - TTXVN |
Trong 2 năm 2010 và 2011, Trung tâm Thực nghiệm sinh học nông nghiệp công nghệ cao (Viện Di truyền nông nghiệp) đã tiến hành khảo nghiệm đánh giá ảnh hưởng của giống ngô biến đổi gen MON 89034 và NK603 do Công ty Dekalb Việt Nam đăng ký. Theo nhóm nghiên cứu, kết quả thu được cho thấy, ngô biến đổi gen MON 89034 và NK603 có các đặc điểm sinh trưởng, phát triển và tính mẫn cảm với bệnh hại ngô tương tự giống ngô không chuyển gen, không có biểu hiện nguy cơ trở thành cỏ dại, dịch hại hay xâm lấn môi trường đa dạng sinh học.
Việc khảo nghiệm giống ngô biến đổi gen NK66Bt11x GA21 do Công ty Syngenta Việt Nam và Công ty Pioneer Hi-Bred Việt Nam cung cấp cũng cho kết quả tích cực. Giống này không thể hiện nguy cơ trở thành cỏ dại, không trở thành dịch hại nông nghiệp. Đồng thời, quá trình khảo nghiệm cũng chưa ghi nhận được nguy cơ giống ngô này gây ra thay đổi bất lợi đến hệ sinh thái xung quanh.
Tương tự, kết quả khảo nghiệm giống ngô biến đổi gen event TC 1507 của Công ty Pioneer Hi-Bred cũng cho kết quả không có nguy cơ trở thành dịch hại.
Như vậy, hiện chưa phát hiện được phản ứng xấu của quần thể sinh vật, đa dạng sinh học ở vùng trồng ngô biến đổi gen cũng như không thấy biểu hiện cây trồng biến đổi gen có nguy cơ trở thành cỏ dại, dịch hại hay xâm lấn môi trường. Các công ty có sản phẩm tham gia khảo nghiệm đều mong muốn Bộ NN&PTNT công nhận kết quả khảo nghiệm trong thời gian sớm nhất.
Theo PGS. TS Lê Huy Hàm, Viện trưởng Viện Di truyền nông nghiệp (Bộ NN&PTNT), nếu nhanh chóng đưa cây trồng biến đổi gen vào sản xuất thì đây là một cơ hội tốt cho ngành nông nghiệp nước nhà. Tuy nhiên, công nghệ biến đổi gen còn hứa hẹn bổ sung cho cây trồng nhiều đặc tính khác như: Kháng hạn, mặn, ngập, các loại sâu bệnh khác. Nếu có cơ chế phù hợp để khảo nghiệm đánh giá rủi ro và triển khai công nghệ này thì sẽ tạo điều kiện cho nông nghiệp nước ta tiếp nhận được những công nghệ mới mà thế giới đã và sẽ phát triển trong thời gian tới.
Nhưng vẫn phải thận trọng
Năm 2011, thế giới đã trồng 160 triệu ha cây trồng biến đổi gen, gấp 40 lần diện tích lúa nước ta. Có 29 nước đã trồng cây biến đổi gen. Hiện nay, hơn 30% ngô và 70 - 80% đậu tương đang sử dụng trên thế giới là cây biến đổi gen. Các nhà khoa học đều công nhận, việc ứng dụng những thành tựu khoa học về cây trồng biến đổi gen là cơ hội cho nông nghiệp phát triển. Tuy nhiên, thách thức với nhiều quốc gia, trong đó có Việt Nam là đòi hỏi phải thiết lập hệ thống giám sát, quản lý rủi ro, tranh thủ kinh nghiệm của các nước đi trước chúng ta trong lĩnh vực này.
Các nhà khoa học vẫn chưa yên tâm và đề nghị cần có sự cân nhắc kỹ càng với vấn đề công nhận hay không công nhận kết quả khảo nghiệm. Bởi, việc này sẽ là căn cứ để đưa ra quyết định sẽ đưa cây trồng biến đổi gen vào sản xuất thực tế, một vấn đề hết sức quan trọng đối với nền nông nghiệp nước nhà.
Theo GS Trần Đình Long, Chủ tịch Hội Giống cây trồng Việt Nam, đây là những giống các nước khác đã trồng rồi, nay Việt Nam mới bắt tay vào thực hiện. Các kết quả khảo nghiệm tuy có triển vọng nhưng chưa đủ điều kiện để kết luận, mà vẫn phải làm khảo nghiệm tiếp.
GS Nguyễn Lân Dũng, Chủ tịch Hội Các ngành sinh học Việt Nam đề nghị cần có thêm thông tin về trồng những giống ngô biến đổi gen ở các nước. Ví dụ, ở Mỹ, một nước có nền khoa học tiên tiến thì giống ngô biến đổi gen đã được sử dụng như thế nào, có gì đặc biệt? Hoặc ở Trung Quốc, một nước đông dân nhất thế giới thì giống ngô biến đổi gen được sử dụng như thế nào, có tác động môi trường ra sao? Đồng thời, nên làm tiếp để đánh giá sự ảnh hưởng đến hệ vi sinh vật trong vùng dịch tễ của ngô.
Tuy ủng hộ việc đưa cây trồng biến đổi gen vào sản xuất nhưng GS Trần Duy Quý, nguyên Viện trưởng Viện Di truyền nông nghiệp cho rằng việc trồng khảo nghiệm hai vụ liên tiếp chưa đủ cơ sở để đánh giá. “Đây là kết quả bước đầu có triển vọng nhưng cần tiếp tục khảo nghiệm trong ít nhất 6 vụ. Và, quá trình khảo nghiệm phải tiến hành đánh giá toàn diện khu hệ vi sinh vật trước và sau khảo nghiệm”, GS Quý nhấn mạnh.
“Mêhicô là trung tâm biến đổi gen của ngô quốc tế. Nhưng nước này cũng rất thận trọng, gần đây mới đưa vào trồng ngô biến đổi gen. Cho nên chúng ta không được phép vội vàng”, GS Trần Hồng Uy (nguyên Viện trưởng Viện Ngô) nêu quan điểm. Theo GS Uy, nước ta đã có nhiều thành tựu về nông nghiệp ở lúa, ngô và một số cây trồng khác. Những thành tựu đó đã được thế giới thừa nhận. Vì thế, trong lĩnh vực nghiên cứu áp dụng cây trồng biến đổi gen cũng phải thận trọng để không gây hậu quả nghiêm trọng về lâu dài cho nông dân.
Theo Bộ NN&PTNT, các đơn vị khảo nghiệm và Hội đồng an toàn sinh học đã bám sát quy chế khảo nghiệm cây trồng biến đổi gen của Bộ NN&PTNT và Nghị định 69/2010/NĐ-CP về an toàn sinh học. “Nhưng, nếu vẫn còn chưa yên tâm thì việc khảo nghiệm tiếp là hoàn toàn cần thiết. Cần tiếp tục cho đến khi chúng ta hoàn toàn yên tâm và tạo được sự yên tâm của xã hội và nhà khoa học rằng sản phẩm đến tay người tiêu dùng là sản phẩm an toàn với môi trường. Khi chúng ta không yên tâm thì chưa nên vội vàng triển khai ngay”, Viện trưởng Viện Di truyền nông nghiệp nói.
Mạnh Minh