Bộ Công Thương kiến nghị cho xuất khẩu gạo, nhưng có kiểm soát

Bộ Công Thương vừa có báo cáo số 2237/BCT-XNK gửi Thủ tướng Chính phủ kết quả rà soát, đánh giá về tình hình sản xuất, tồn kho gạo trong nước, kiến nghị phương án xuất khẩu gạo trong bối cảnh dịch bệnh và hạn hán, xâm nhập mặn. Kiến nghị này được Bộ Công Thương đưa ra sau khi khớp lại số liệu với các doanh nghiệp xuất khẩu, Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA) và các bộ, ngành liên quan như Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Tổng cục Hải quan.

Về kết quả rà soát, Bộ Công thương khẳng định, số liệu sau khi rà soát cơ bản là đúng với thống kê của Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn trước đó.

Dự báo, vụ lúa 2020 sẽ cho thu hoạch 43,5 triệu tấn thóc, sản lượng gạo xuất khẩu năm 2020 là 6,5 - 6,7 triệu tấn gạo. Riêng vụ đông xuân năm 2020 có khoảng 3 triệu tấn gạo hàng hoá dành cho xuất khẩu, số này có thể tăng thêm 200.000 - 300.000 tấn, do một lượng gạo nhất định "gối đầu" từ năm trước chuyển qua.

Trong khi đó rà soát tại doanh nghiệp, riêng các thành viên của Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA), lượng gạo tồn kho là hơn 1,65 triệu tấn. Đến 31/5, số gạo dư của các thành viên VFA là 266.000 tấn. Tính chung cả các doanh nghiệp ngoài hiệp hội, lượng gạo tồn kho là 1,783 triệu tấn và 144.000 tấn thóc (tương đương 75.000 tấn gạo).

Sau khi thống kê, Bộ Công thương báo cáo Thủ tướng Chính phủ, đề nghị cho phép tiếp tục xuất khẩu gạo trên có sở kiểm soát chặt số lượng xuất khẩu từng tháng. Trước mắt trong tháng 4, tháng 5/2020, sẽ tiếp tục xuất khẩu 800.000 tấn. Vào tuần cuối cùng tháng 4, căn cứ diễn biến dịch bệnh và báo cáo của các bộ, ngành, Thủ tướng chính phủ sẽ xem xét, quyết định phương hướng điều hành xuất khẩu gạo tháng 5.

Số lượng xuất khẩu gạo trên được đoàn kiểm tra liên ngành đề xuất sau khi đã trữ 300.000 tấn vào kho dự trữ quốc gia và 400.000 tấn giữ lại phòng tình huống có thể xảy ra trong 2 tháng tới. So với cùng kỳ năm 2019, lượng gạo được phép xuất khẩu 2 tháng tới giảm 40% và khoảng 36% so với giai đoạn 2018.

Về quản lý số lượng được phép xuất khẩu, báo cáo của Bộ Công Thương nêu rõ, Tổng cục Hải quan chịu trách nhiệm quản lý số lượng 400.000 tấn gạo được phép xuất khẩu trong tháng 4 thông qua cộng dồn và trừ lùi số lượng theo tờ khai hải quan.

Để hỗ trợ cho phương án nêu trên, góp phần bảo đảm mục tiêu điều hành xuất khẩu gạo trong giai đoạn hiện nay, Đoàn kiểm tra liên ngành thống nhất đề xuất thực hiện một số biện pháp hỗ trợ như Bộ Tài chính tiếp tục chỉ đạo Tổng cục Dự trữ Nhà nước khẩn trương mua đủ số lượng lương thực dự trữ theo kế hoạch được giao (300.000 tấn).

Bộ Công Thương chỉ đạo Tổng cục quản lý thị trường, Bộ Quốc phòng chỉ đạo lực lượng tăng cường kiểm tra, giám sát chặt chẽ đề phòng ngừa, xử lý nghiêm buôn lậu gạo qua biên giới.

Ngoài ra, đoàn kiểm tra đề xuất 20 doanh nghiệp xuất khẩu gạo lớn nhất phải ký thoả thuận với ít nhất 1 hệ thống siêu thị về bảo đảm cung cấp lượng dự trữ lưu thông 5% khi được yêu cầu. Trường hợp không thực hiện thoả thuận, đã được nhắc nhở nhưng không khắc phục, Bộ Công Thương được quyền thu hồi giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh xuất khẩu gạo đã cấp.