Quang cảnh cảng Cát Lái, TP Hồ Chí Minh. Ảnh: Tiến Lực/TTXVN
Văn bản do Thứ trưởng Bộ Giao thông Vận tải Lê Anh Tuấn ký nêu rõ, thời gian qua, một số nhà máy, xí nghiệp ở khu vực phải thu hẹp sản xuất hoặc ngừng hoạt động do bị phong tỏa để phòng dịch COVID-19 nên nhu cầu lấy hàng tại cảng giảm.
Trong khi đó, lượng container nhập về cảng từ tàu biển vẫn tăng trưởng khiến hàng hóa tồn tại cảng tăng cao, nguy cơ cảng Cát Lái có thể phải tạm thời ngừng tiếp nhận tàu trong thời gian tới. Điều này ảnh hưởng xấu đến chuỗi cung ứng, tăng chi phí logistics và hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp.
Trước tình hình cấp bách trên, Bộ Giao thông Vận tải và các cơ quan, đơn vị đã khẩn trương triển khai các giải pháp thuộc thẩm quyền để hỗ trợ doanh nghiệp như: cùng chủ hàng tháo gỡ để sớm nhận hàng, tăng năng lực khai thác của bãi cảng, giảm lượng hàng nhập về cảng...
Tuy nhiên, để tiếp tục tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, Bộ Giao thông Vận tải đề nghị Thủ tướng Chính phủ xem xét chỉ đạo Bộ Tài chính (Tổng cục Hải quan và các đơn vị liên quan) có cơ chế cho phép Tổng công ty Tân Cảng Sài Gòn (Tân Cảng Sài Gòn - doanh nghiệp vận hành cảng) vận chuyển container hàng nhập khẩu; trong đó có container tồn đọng trên 90 ngày về lưu giữ, thông quan, giao cho khách hàng và thanh lý hàng tồn đọng tại các cơ sở gồm: Tân Cảng Hiệp Phước, các ICD (cảng cạn): Tân Cảng Nhơn Trạch, Tân Cảng Long Bình (Đồng Nai), ICD Tân Cảng Sóng Thần (Bình Dương).
Cũng theo văn bản của Bộ Giao thông Vận tải, Tân Cảng Sài Gòn cam kết chịu trách nhiệm nguyên trạng của hàng hóa khi vận chuyển và lưu trữ; hải quan nhanh chóng thanh lý hàng tồn đọng; mở rộng các danh mục hồ sơ được tải lên Cổng thông tin một cửa Quốc gia mà không cần bản giấy.
Trước mắt, Cục Hải quan TP Hồ Chí Minh cho phép doanh nghiệp nộp bản chứng thư scan bằng điện tử trong thời gian áp dụng Chỉ thị 16/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ và bổ sung bản gốc sau để hạn chế người đến cảng làm thủ tục; ban hành cơ chế riêng trong việc làm thủ tục thông quan và vận chuyển hàng hóa nhập khẩu từ các cảng biển, cửa khẩu về lưu giữ tại các địa điểm thông quan trung gian.
Đối với khó khăn về nguồn lao động tại cảng Cát Lái, Bộ Giao thông Vận tải cũng kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo UBND TP Hồ Chí Minh và tỉnh Đồng Nai ưu tiên cho lực lượng lao động trong dây chuyền sản xuất cảng; cho phép số lao động cần kíp trong dây chuyền sản xuất cảng (nếu không lưu trú ở khu vực dân cư đang bị phong tỏa) được cấp phép lưu thông đến cảng làm việc; trường hợp lao động đang cư trú tại huyện Nhơn Trạch cho phép lưu thông qua phà Cát Lái để vào cảng làm việc nếu có giấy xác nhận làm việc tại cảng và giấy chứng nhận xét nghiệm âm tính còn hiệu lực.
Đồng thời, TP Hồ Chí Minh lập điểm xét nghiệm nhanh và cấp giấy 24/7 tại địa điểm do Tân Cảng Sài Gòn đề xuất để phục vụ đối tượng lái xe có giấy chứng nhận hết hạn hoặc sắp hết hạn ra, vào cảng Tân Cảng Cát Lái được thuận tiện, nhanh chóng.
Trước đó, cuối tháng 7/2021, Tân Cảng Sài Gòn có văn bản báo cáo các cơ quan chức năng về khó khăn trong tổ chức hoạt động cảng Cát Lái.
Cụ thể, sau 3 tuần TP Hồ Chí Minh thực hiện giãn cách theo Chỉ thị 16/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ để phòng dịch, dung lượng tồn bãi tại cảng Cát Lái luôn chạm mức hết công suất, đặc biệt dung lượng dành cho hàng nhập luôn trên 100% công suất.
Cùng với đó, lực lượng lao động của cảng này cũng bị thiếu hụt 50%, chỉ còn 250 công nhân/ngày, trong khi để duy trì hoạt động thường xuyên, lượng nhân sự cần thiết (bắt buộc) phải có mặt tại hiện trường trong ngày (3 ca sản xuất - tiếp nhận trung bình 12 chuyến tàu container xuất nhập khẩu) là 500 người. Vướng mắc về lượng hàng tồn và công nhân tác nghiệp khiến cảng Cát Lái đối mặt nguy cơ tạm ngừng hoạt động để chờ giải phóng hàng.
Trao đổi với phóng viên TTXVN sáng 5/8, Cục trưởng Cục Hàng hải Việt Nam Nguyễn Xuân Sang cho biết, ngay sau khi nhận được báo cáo của doanh nghiệp, thực hiện chỉ đạo của Bộ Giao thông Vận tải, Cục Hàng hải Việt Nam đã nhanh chóng làm việc với Tân Cảng Sài Gòn và thống nhất 3 nhóm giải pháp tháo gỡ khó khăn trước mắt cho cảng Cát Lái.
Theo báo cáo mới nhất, hiện Tân Cảng Sài Gòn đã lên kế hoạch và thực hiện chuyển container hàng nhập tồn lâu ngày (trên 90 ngày) đi cảng Tân Cảng Hiệp Phước để lấy thêm chỗ chứa container hàng nhập tại cảng Cát Lái; nghiên cứu ban hành chính sách giảm giá để khuyến khích chủ hàng đến nhận hàng sớm tại Cát Lái và Hiệp Phước như: thương thảo hợp đồng chuyển một số tàu sang các bến cảng: Tân Thuận, Bến Nghé; điều chỉnh thời gian hạ bãi cảng đối với container hàng khô thông thường tại Cát Lái, tiếp nhận container trước không quá 3 ngày so với thời điểm dự kiến tàu đến cảng,...
Sau 3 ngày triển khai đồng bộ các giải pháp, hàng tồn tại cảng Cát Lái đã giảm từ gần 108.800 Teus (ngày 3/8), chiếm 87,7% còn hơn 106.700 Teus (ngày 4/8), chiếm 85,1%. Lượng hàng giảm này đã được chuyển từ cảng Cát Lái về các cảng lân cận và khu vực Cái Mép.