Hạ tầng cảng biển miền Trung tạo đà cho tăng trưởng hai con số

Với lợi thế về điều kiện tự nhiên và yêu cầu phát triển trong giai đoạn mới, nhiều tỉnh, thành phố ở khu vực miền Trung đang tập trung quy hoạch, đầu tư xây dựng mới và hoàn thiện hạ tầng cảng biển, góp phần thúc đẩy thu hút đầu tư, phát triển sản xuất hàng hóa, tạo đà cho giai đoạn tăng trưởng hai con số.

Cảng Chân Mây là cảng biển nước sâu tự nhiên có khả năng tiếp nhận tàu trọng tải lớn, có tiềm năng để mở rộng, phát triển thành một cảng biển hiện đại và là cửa ngõ chính ra Biển Đông cho cả khu vực, tiếp chuyển hàng hoá cho nước bạn Lào, vùng Đông Bắc Thái Lan. Nhằm tăng thời gian khai thác hàng hóa, phát huy tối đa lợi thế của Cảng Chân Mây, tháng 10/2022, thành phố Huế đã khởi công xây dựng tuyến đê chắn sóng Cảng Chân Mây giai đoạn 2 với tổng mức đầu tư 757 tỷ đồng, qua đó, hoàn thiện tổng thể chiều dài đê chắn sóng đạt 750m.

Trưởng ban Ban Quản lý khu kinh tế, công nghiệp thành phố Huế Lê Văn Tuệ cho biết, hiện dự án đã hoàn thành thi công xây dựng và đang làm thủ tục nghiệm thu đưa vào hoạt động trong thời gian tới. Đê chắn sóng sẽ giúp cho cảng có thể đón các tàu hàng và tàu du lịch quốc tế cập bến cảng vào tất cả các thời điểm trong năm, bất kể các yếu tố bất lợi của thời tiết.

Cảng Chân Mây hiện có ba cầu cảng đang hoạt động với tổng chiều dài khoảng 910m; trong đó, cầu cảng bến số 1, số 2 được tiếp nhận tàu chở container. Thời gian qua, thành phố Huế đã thí điểm một số chính sách hỗ trợ các hãng tàu biển mở tuyến vận chuyển container và đối tượng có hàng hóa vận chuyển bằng container đi, đến cảng biển này. Đồng thời, kêu gọi đầu tư hạ tầng bến số 4,5,6 cùng hệ thống kho, bãi từ đó hình thành trung tâm logistics hậu cần giúp nâng cao nâng cao chất lượng dịch vụ, tính cạnh tranh của cảng. Với đường bờ biển dài khoảng 120 km cùng với vùng đầm phá Tam Giang - Cầu Hai có diện tích rộng nhất khu vực Đông Nam Á. Nhằm đẩy mạnh phát triển kinh tế biển, thành phố Huế đã dành nhiều nguồn lực để quy hoạch, phát triển hệ thống cảng biển gồm cảng Chân Mây, cảng Thuận An và thời gian tới là cảng chuyên dùng Điền Lộc.

Tại Quảng Trị, qua gần 2 năm triển khai, dự án cảng biển Mỹ Thủy với quy mô 685 ha đang được tăng tốc xây dựng nhằm tạo động lực phát triển mới cho địa phương. Dự án cảng biển Mỹ Thủy có tổng mức đầu tư trên 14.200 tỷ đồng, gồm 10 bến cảng được đầu tư theo ba giai đoạn. Tháng 3/2024, dự án triển khai thi công xây dựng các hạng mục của giai đoạn 1. Bến cảng biển Mỹ Thủy được thiết kế cho tàu có trọng tải đến 100.000 tấn với tổng chiều dài tuyến mép bến 1.300m, chiều rộng 50m cùng hệ thống hạ tầng kỹ thuật, công trình phụ trợ đi kèm. Theo Ban quản lý dự án, dự kiến hoàn thành xây dựng bến cảng số 1 và số 2 vào đầu năm 2026.

Thành phố Đà Nẵng hiện có 3 cảng biển gồm cảng Tiên Sa, cảng Kỳ Hà và cảng Liên Chiểu, đây là những “cửa ngõ” quan trọng để thành phố định hướng phát triển trở thành một trong những trung tâm logistics lớn của Việt Nam và mang tầm quốc tế. Thành phố Đà Nẵng phấn đấu đến năm 2030, cụm ngành logistics chiếm khoảng 15% GRDP toàn thành phố.

Hiện nay, cảng Tiên Sa được định hướng thành cảng du lịch sau năm 2030, cảng Liên Chiều và Kỳ Hà được quy hoạch và đầu tư trở thành những cảng hàng hóa quy mô lớn mang tầm quốc tế.

Dự án đầu tư xây dựng bến cảng Liên Chiểu phần cơ sở hạ tầng dùng chung có tổng mức đầu tư 3.426 tỷ đồng được khởi công từ cuối năm 2022 và dự kiến hoàn thành trong những tháng đầu năm 2026. Tiến độ chung hiện nay đã thi công hoàn thành đạt 95% giá trị khối lượng. Trong đó, phần đê, kè chắn sóng hoàn thành đạt trên 96%; đường giao thông và hệ thống thoát nước thi công đạt hơn 80%; phần nạo vét luồng tàu và khu nước thi công đạt trên 99%.

Đối với dự án đường ven biển nối cảng Liên Chiểu có chiều dài gần 3km gồm các cầu vượt khác mức, cầu Liên Chiểu mới, hệ thống hầm chui, cầu qua kênh và toàn bộ hạ tầng kỹ thuật cấp điện, chiếu sáng, cây xanh, thoát nước… có tổng mức đầu tư hơn 1.203 tỷ đồng, hiện đã hoàn thành hơn 82% giá trị khối lượng.

Khi phần cơ sở hạ tầng dùng chung của cảng Liên Chiểu hoàn thành sẽ giúp thành phố Đà Nẵng thu hút các nhà đầu tư hạ tầng cảng biển chiến lược để hình thành cảng container hiện đại, đạt tiêu chuẩn cảng xanh, cảng trung chuyển quốc tế. Mới đây, thành phố Đà Nẵng có quyết định chấp thuận chủ trương đầu tư dự án xây dựng tổng thể bến cảng container Liên Chiểu với tổng vốn hơn 45.000 tỷ đồng, quy mô 172ha, gồm 146 ha đất và gần 26 ha vùng nước trước bến. Dự án sẽ phát triển 8 bến container có tổng chiều dài 2.750m, khả năng tiếp nhận tàu đến 18.000 TEU, đi kèm hệ thống kho, bãi và khu bến sà lan. Dự án chia thành các giai đoạn, trong đó mục tiêu đến năm 2028 hoàn thành giai đoạn 1, xây dựng và đưa vào khai thác ít nhất 2 bến cảng và dự kiến hoàn thành toàn bộ dự án vào năm 2036.

Nằm ở phía Nam của thành phố Đà Nẵng, Khu kinh tế mở Chu Lai là trung tâm công nghiệp trọng điểm của thành phố Đà Nẵng cũng như khu vực miền Trung. Trong khu kinh tế đã hoàn thành việc nạo vét tuyến luồng của cảng Kỳ Hà dài 11km, đạt độ sâu -9,3m, có khả năng tiếp nhận tàu đến tải trọng 30.000DWT. Hiện nay, Công ty cổ phần Tập đoàn Trường Hải (THACO) đang khai thác Khu cảng, logistics quy mô khoảng 140 ha với bến cảng Chu Lai dài 836m và hệ thống kho, bãi hiện đại. Một trong những dự án trọng điểm của Khu kinh tế mở Chu Lai đang triển khai là nạo vét tuyến luồng Cửa Lở để xây dựng tuyến luồng hàng hải Cửa Lở có thể đón tàu có trọng tải 5 vạn tấn dễ dàng tiếp cận các bến cảng, qua đó giúp giảm chi phí logistics.

Trưởng ban Ban Khu Kinh tế mở Chu Lai Nguyễn Hồng Quang cho biết, hiện Thủ tướng Chính phủ đã đồng ý chủ trương mở Cửa Lở cho tàu 5 vạn tấn theo hình thức đầu tư đối tác công tư (PPP), giao cho địa phương làm cơ quan đề xuất và lựa chọn nhà đầu tư. Khi dự án này hoàn thành sẽ tạo lợi thế cạnh tranh về chi phí logistics, qua đó thu hút nhà đầu tư nhiều hơn vào các khu công nghiệp, tạo luồng hàng lớn, thúc đẩy trở lại cho quá trình phát triển cảng biển.

Hiện nay, các cảng biển ở khu vực miền Trung đều hướng đến trở thành các cảng hiện đại, theo hướng xanh hóa, chuyển đổi số, quản trị thông minh; kết nối chặt chẽ với các khu công nghiệp, khu công nghệ cao, khu thương mại tự do, khu phi thuế quan, khu đô thị, du lịch nghỉ dưỡng. Cảng biển được kỳ vọng sẽ góp phần tạo động lực tăng trưởng mới cho các địa phương ở miền Trung trong thời gian tới.

Phát biểu tại Diễn đàn Logistics Việt Nam 2025 với chủ đề: "Logistics Việt Nam - vươn mình tiến vào kỷ nguyên mới", Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính nhấn mạnh: Phải đổi mới tư duy phát triển, chuyển đổi mạnh trạng thái từ "hỗ trợ logistics nhỏ lẻ" sang "phát triển logistics hiện đại, thông minh" thành một ngành kinh tế quan trọng nhằm phát huy tối đa năng lực của các địa phương; thúc đẩy liên kết các vùng kinh tế, khu vực và quốc tế; coi dịch vụ logistics là yếu tố động lực, dịch vụ thiết yếu thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội.