Thơ ca của người Mảng là những sáng tác được diễn xướng, lưu truyền bằng lời ca tiếng hát và những câu nói có vần điệu. Nội dung thơ ca gắn liền với cuộc sống sinh hoạt của người dân, thể hiện khát vọng sống mãnh liệt của con người và tinh thần đoàn kết, sum vầy.
Ta cùng xòe chúc mừng nhà mới
Ta cùng hát chúc mừng nhà mới
Ta cùng múa xòe vui vẻ
Ta cùng vui vẻ cây lúa mới mọc lên…
(Ăm xoỏng - Hát lên nhà mới)
Ngày lễ Tết, người Mảng quây quần bên nhau cùng nắm tay múa xòe, ca hát. |
Dân tộc Mảng sử dụng ngôn ngữ gắn liền với âm nhạc hoặc có tính nhạc để truyền tải những nội dung tư tưởng mang tính triết lý, giáo dục hoặc tự sự. Vì vậy, thơ ca dân gian của dân tộc Mảng còn góp phần phản ánh tâm tư tình cảm, tính cách tộc người, bảo tồn và phát huy giá trị ngôn ngữ…
Gia đình có ăn rồi anh em tập trung về nhà ăn mừng năm mới
Năm mới, anh em hãy tập trung về như cá về với nước
Anh em hãy về tập trung chung vui năm mới
Như tất cả đàn chim tập trung vào ăn quả
(O xoỏng chi gò mó no mể -
Hát chúc năm mới)
Đồng bào Mảng tham gia hội thi văn nghệ với các tiết mục diễn xướng làn điệu dân ca đặc sắc. |
Thơ ca dân gian của dân tộc Mảng luôn mang tinh thần phóng khoáng, cởi mở. Nội dung của thơ ca bao trùm trên nhiều lĩnh vực của cuộc sống cá nhân và cộng đồng, được sử dụng khi lao động trên nương, quăng chài, lúc nghỉ ngơi, vui chơi, hội hè, ngày lễ Tết, đám cưới, nghi lễ lên nhà mới, kêu gọi mọi người trong cộng đồng cùng chung vui.
Anh làm được cái nhà mới em đến để dự
Anh đã làm được một cái nhà mới to
Tất cả anh em tập trung về mừng nhà mới
Cùng chúc chén rượu mừng vui gia đình
(Chi gở mó - Chúc nhà mới)
Nhà có niềm vui, anh em xa gần cùng về mừng gia chủ, ngồi bên ché rượu cần hát hò thâu đêm. |
Có thể thấy thơ ca dân gian của dân tộc Mảng rất đồ sộ, phong phú và đa dạng cả về nội dung lẫn hình thức. Tuy nhiên, thơ ca dân gian của dân tộc Mảng hiện đang bị mai một dần do đan xen, giao thoa văn hóa với cộng đồng dân tộc khác gần gũi xung quanh. Vấn đề cấp bách hiện nay là bảo tồn, tiến tới khôi phục vốn thơ ca dân gian của người Mảng trước khi các nghệ nhân cao tuổi của dân tộc này mất dần. Việc làm này không chỉ góp phần ngăn chặn sự suy thoái về văn hóa của một tộc người mà còn là một việc làm tri ân đối với họ.