Bộ hài cốt Cô gái Egtved có niên đại 3.500 năm, được bảo quản cực kỳ tốt đang dần hé lộ về những hành trình người con gái trẻ tuổi này đã đi qua với vai trò là một người phụ nữ có địa vị cao trong xã hội vào thời kì đó.Bộ hài cốt của Cô gái Egtved. |
Mặc dù đã qua đời gần 3.500 năm trước, nhưng câu chuyện mà Cô gái Egtved kể lại lại mang tính hiện đại một cách đáng ngạc nhiên. Theo một phân tích mới về người phụ nữ sống vào thời đại đồ đồng có bộ hài cốt được khai quật gần Egtved, Đan Mạch vào năm 1921, Cô gái Egtved được sinh ra ở một địa điểm khác và trong suốt quãng đời ngắn ngủi của mình, cô đã không ít lần tham gia vào các hành trình khác nhau. Có thể nói, hoàn toàn khác xa với phong “nằm nhà canh miếu”, Cô gái Egtved đại diện cho chủ nghĩa thế giới.
“Ngày nay, chúng ta nhận thức về bản thân là những người rất phát triển, ví như sự toàn cầu hóa là một điều mới mẻ. Nhưng càng nghiên cứu kĩ hơn vào thời tiền sử, có thể thấy chúng ta vốn dĩ đã mang tính toàn cầu”, bà Karin Frei, nhà khảo cổ học làm việc tại Bảo tàng Quốc gia Đan Mạch và tác giả chính của bản nghiên cứu mới được công bố ngày 21/5 cho biết.
Trong bản nghiên cứu mới, bà Frei tập trung phân tích những biến đổi trong cấu tạo phân tử của stronti, một chất phổ biến trong tầng đá nền của Trái đất và tích lũy trong cây cỏ và mô động vật. Những sự biến đổi khác nhau ở những địa điểm khác nhau tạo ra những chỉ báo riêng biệt, “như một hệ thống định vị sinh học toàn cầu”.
Bằng cách so sánh dấu vết stronti từ Cô gái Egtved với đặc điểm stronti dọc tây bắc châu Âu, các nhà khoa học có thể lần ra nơi cô gái này từng sinh sống. Theo kết quả nghiên cứu dấu vết stronti trong răng của Cô gái Egtved, có khả năng cô sinh ra ở nơi giờ đây là vùng tây nam nước Đức với độ xê dịch khoảng 800km.
Việc xác định địa điểm chính xác rất khó khăn. Tuy nhiên, các sợi len trong bộ trang phục của Cô gái Egtved có vẻ chỉ ra nguồn gốc của chúng ở Rừng Đen nước Đức. “Cô ấy là một nhân vật lớn trong giới tiếng tăm Đan Mạch, như một người mà bọn trẻ sẽ được học ở trường. Tuy được phát hiện ở Đan Mạch, nhưng cô ấy là một người phụ nữ toàn cầu”, bà Frei nói. Tóc và móng tay cái, chứa stronti tích tụ trong hai năm cuối đời, mô tả hai chuyến đi giữa Đan Mạch và quê hương của cô gái trẻ.
Cuộc sống ở thời đại đồ đồngViệc xác định chính xác mục đích các chuyến đi của Gô gái Egtved là nhiệm vụ bất khả thi. Nhưng thời đại đồ đồng là thời kì mở rộng liên minh giữa các thủ lĩnh. Bà Frei cho rằng, Cô gái Egtved, qua đời trong khoảng độ tuổi 16 – 18, có khả năng được gả đi để bảo đảm liên minh, đồng thời có thể nhằm thúc đẩy giao thương.
Theo Jonathan Last, một học giả về thời đại đồ đồng, bản nghiên cứu mới “đặt ra những câu hỏi về quy mô các hệ thống xã hội và bản chất của việc liên lạc và đi lại đường xa trong thời đại đồ đồng”. Nhà nghiên cứu này cũng đồng thời cảnh báo, với việc không có thêm bằng chứng, sẽ khó có thể nói Gô gái Egtved có mặt trong các hành trình trên vì mục đích hôn nhân. “Thay vào đó, tôi tự hỏi liệu chứng cứ về việc di chuyển có chỉ ra được người phụ nữ này có nhiều quyền tự quyết hay không”.
Chuyên gia về thời đại đồ đồng tại Bảo tàng Quốc gia Đan Mạch Flemming Kaul cho hay, những phụ nữ vùng Scandinavi của thời kì đó đôi lúc có quyền lực chính trị, đặc biệt khi những người lãnh đạo gia đình không có con trai thừa kế. “Có khả năng phụ nữ ở phương bắc trong thời đại đồ đồng có khả năng thương thuyết và tự mình thiết lập các mối quan hệ, không nhất thiết phải thông qua hôn ước”, Kaul nói.
Qua cách tiếp cận này, Cô gái Egtved có vẻ như đã gặp thời khi sự thay đổi các phong tục xã hội đã thúc đẩy việc đón chào những vị khách đến từ phương xa, yếu tố mở đường cho việc di chuyển và đặt nền móng cho các nền minh tế dựa vào giao thương.
Tất cả những khả năng này đều được đặt ra chính từ Cô gái Egtved, và việc tiếp tục nghiên cứu sâu hơn có thể sẽ còn giúp các nhà khoa học tìm ra nhiều giả thuyết khác. “Bằng cách nào đó càng lúc cô ấy càng trở nên bí ẩn hơn. Mặc dù được tìm thấy từ lâu, song cô gái này vẫn còn rất nhiều câu chuyện để kể với chúng ta”, bà Frei nói.
Anh Tiếu (Theo National Geographic)