Kiểm tra có trọng điểm
Theo Tổng cục trưởng Tổng cục QLTT Trần Hữu Linh, năm 2020 là năm đặc biệt đối với lực lượng quản lý thị trường. Bên cạnh việc tiếp tục tăng cường quản lý địa bàn, phối hợp với các lực lượng chức năng kiểm tra việc niêm yết giá, ngăn chặn đầu cơ, găm hàng, tăng giá bất hợp lý thì ngay từ những tháng đầu năm, toàn bộ quân số của ngành đã tập trung vào việc phòng, chống dịch COVID-19.
Đặc biệt, trong các đợt cao điểm phòng chống dịch COVID-19, lực lượng QLTT từ trung ương đến các địa phương đã nhanh chóng vào cuộc, chủ động và phối hợp với các lực lượng chức năng tăng cường kiểm tra, kiểm soát các hoạt động sản xuất, vận chuyển, buôn bán các mặt hàng phục vụ phòng chống dịch như khẩu trang, nước rửa tay, thiết bị y tế...
Số hàng hóa không rõ nguồn gốc xuất xứ thu giữ tại Lào Cai. Ảnh: QLTT.
Đây cũng là năm đầu tiên, Tổng cục QLTT thay đổi cách thức kiểm tra hàng giả, xây dựng rõ kế hoạch tấn công vào những tụ điểm cụ thể. Lực lượng QLTT đã “thâm nhập” vào những tụ điểm và xử phạt hàng loạt cơ sở kinh doanh hàng hóa nhập lậu, giả mạo nhãn hiệu tại phố cổ Hà Nội; chợ Ninh Hiệp (Gia Lâm, Hà Nội) hay làng nghề Phú Xuyên, Hoài Đức, La Phù; chợ Bến Thành, Trung tâm Sài gòn Square; Khánh Hòa, Lạng Sơn…
Đặc biệt, năm 2020 có những địa điểm trước đó lực lượng QLTT chưa một lần đặt chân đến kiểm tra như kho hàng nhập nội địa tại sân bay Nội Bài, cảng ICD Mỹ Đình hay kho hàng gia công các sản phẩm nhái các thương hiệu nổi tiếng tại huyện Thanh Miện, Hải Dương…Vụ việc tổ chức tấn công, triệt phá tổng kho buôn lậu hơn 10.000 m2 tại 145 Hoàng Diệu, TP. Lào Cai cũng gây tiếng vang lớn, được Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Trương Hòa Bình gửi thư biểu dương, động viên lực lượng quản lý thị trường và các lực lượng chức năng.
Tính đến giữa tháng 12/2020, Tổng cục QLTT đã xử phạt gần 1.800 vụ buôn lậu, gian lận thương mại, số tiền xử phạt khoảng gần 17 tỷ đồng, trị giá hàng tịch thu khoảng 12 tỷ đồng.
Bộ trưởng Bộ Công Thương Trần Tuấn Anh đánh giá, sau khi tổ chức lại hệ thống các cơ quan QLTT theo ngành dọc, lần đầu tiên, lực lượng đã có những chiến dịch, có đề án mang tính tổng thể, toàn diện, đấu tranh đánh trực diện vào những trung tâm đầu nậu, trọng điểm về hàng lậu, hàng giả, tạo tiếng vang lớn, đem lại những bài học kinh nghiệm tốt trong đấu tranh có hiệu quả về buôn lậu, gian lận thương mại.
Xử lý hàng giả, hàng nhái là nhiệm vụ trọng tâm trong 2021
Mặc dù lực lượng QLTT đã nhiều lần truy quét, triệt phá các tụ điểm buôn bán hàng giả, hàng nhái và nhiều văn bản, chế tài xử phạt cũng được ban hành nhưng hiện tượng này vẫn tái diễn. Ông Trần Hữu Linh cho biết: Vẫn còn hiện tượng lặp đi lặp lại, cứ cơ quan chức năng vào kiểm tra xong, rồi rút đi được vài hôm, sau đó lại đâu vào đấy.
“Đó là thực trạng rất nhiều năm nay, mặc dù các cơ quan chức năng của các tỉnh, thành phố và chính quyền địa phương đều biết việc này. Chỉ có cách khắc phục hiện tượng trên bằng cách thường xuyên kiểm tra, rà đi rà lại, rút ra rồi kiểm tra, nếu tái phạm lại quay lại kiểm tra”, ông Trần Hữu Linh nhấn mạnh.
Theo Tổng cục QLTT, có nhiều nguyên nhân vẫn tồn tại hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng ở thị trường nội địa, trong đó quan trọng nhất là tâm lý người mua lẫn người bán. Lực lượng QLTT đã yêu cầu tiểu thương bán hàng ở chợ và những tụ điểm ký cam kết, dán bản cam kết trên tường “Nói không với hàng giả”. Nếu kiểm tra lại mà vẫn tiếp tục bán hàng giả thì sẽ tăng nặng hình thức xử phạt.
Ông Trần Hữu Linh, Tổng cục trưởng Tổng cục Quản lý thị trường (QLTT) cùng các cán bộ kiểm tra hàng hóa không rõ nguồn gốc tại Bắc Ninh.
“Năm 2021, chúng tôi sẽ tiếp tục kiểm tra và yêu cầu các hộ kinh doanh ký cam kết. Cùng với đó, chính quyền địa phương cũng phải có trách nhiệm giám sát và tìm cách chuyển dịch cơ cấu, thay đổi cách thức kinh doanh của bà con ở những tụ điểm này”, ông Trần Hữu Linh cho biết.
Để giải quyết triệt để vấn nạn hàng giả, hàng nhái, theo Tổng Cục trưởng Tổng cục QLTT cần có những chiến lược dài hạn, nhất là liên quan đến thể chế chính sách. Năm 2020, Tổng cục QLTT đã soạn thảo Nghị định thay thế Nghị định cũ trước đây về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thương mại điện tử; trong đó có hàng giả. Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ cũng đã ký ban hành Nghị định mới, với mục đích tăng nặng hành vi vi phạm về hàng giả.
Bên cạnh đó, Tổng cục QLTT cũng đưa những quy định mới, mở rộng khái niệm như vi phạm về xuất xứ cũng được coi là hàng giả; đồng thời, tăng rất nhiều mức chế tài xử phạt về hàng giả, hàng nhái, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ.
“Năm 2021, công tác chống hàng giả, hàng nhái, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ vẫn là nhiệm vụ xuyên suốt của lực lượng QLTT. Lực lượng đang chuẩn bị triển khai nhiều phương án, kế hoạch cho nhiệm vụ này, từ nâng cao năng lực nội tại của lực lượng đến kế hoạch tiếp tục thực hiện, tấn công vào những địa bàn, đường dây, ổ nhóm sản xuất, kinh doanh hàng giả… Tinh thần là triệt tận gốc những tụ điểm kinh doanh hàng giả. Đặc biệt, sẽ tập trung siết chặt quản lý ngay từ khâu sản xuất”, Tổng cục trưởng Trần Hữu Linh cho biết.
Đồng thời, lực lượng QLTT cũng sẽ kết hợp với một số lực lượng chức năng như hải quan, biên phòng, công an để tấn công tội phạm về hàng giả, hàng nhái ngay trong khâu lưu thông từ cửa khẩu biên giới về trung tâm.
Theo Nghị định số 98/2020/NĐ-CP (có hiệu lực từ 15/10/2020) về việc quy định xử phạt vi phạm hành chính trong hoạt động thương mại, sản xuất, buôn bán hàng giả, hàng cấm và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, hành vi kinh doanh dịch vụ cấm, sản xuất và buôn bán hàng giả, hàng cấm sẽ bị xử phạt đến hàng trăm triệu đồng, cùng với đó là tước quyền sử dụng giấy phép, chứng chỉ hành nghề có thời hạn hoặc đình chỉ hoạt động có thời hạn và áp dụng các biện pháp khắc phục hậu quả quy định tại Nghị định.