Xây dựng Quốc hội ngày càng dân chủ, chuyên nghiệp, pháp quyền, gắn bó mật thiết với nhân dân

Bảo đảm sự lãnh đạo tuyệt đối, toàn diện của Đảng đối với Quốc hội

Thường trực Ban Bí thư nêu rõ, trong suốt 80 năm qua, Quốc hội luôn đồng hành cùng các thiết chế khác của hệ thống chính trị, kế thừa và phát huy vai trò, trí tuệ tập thể, sáng tạo, chủ động, trách nhiệm cao, quyết định nhiều vấn đề hệ trọng của đất nước, đặc biệt về phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng - an ninh, đối ngoại, tổ chức và nhân sự cấp cao của Nhà nước, với các quyết sách kịp thời, sát thực tiễn, đáp ứng yêu cầu của nhiệm vụ cách mạng trong từng thời kỳ, nhất là trong công cuộc đổi mới và phát triển đất nước.

Sự nghiệp đổi mới, công nghiệp hóa, hiện đại hóa, xây dựng và bảo vệ đất nước trong giai đoạn mới đang đặt ra yêu cầu rất cao đối với toàn Đảng, toàn dân và hệ thống chính trị, trong đó có vai trò to lớn của Quốc hội, các đại biểu Quốc hội.

Trên tinh thần đó, Thường trực Ban Bí thư gợi mở một số nội dung để cùng nghiên cứu, thực hiện tốt hơn trong thời gian tới. Theo đó, cần bảo đảm sự lãnh đạo tuyệt đối, toàn diện của Đảng đối với Quốc hội. "Đây là yếu tố sống còn, vấn đề then chốt để Quốc hội qua các nhiệm kỳ đều hoàn thành xuất sắc trọng trách mà Đảng, Nhà nước và nhân dân giao phó. Điều này được khẳng định xuyên suốt, nhất quán trong chủ trương, đường lối của Đảng và được thể chế hóa đầy đủ trong các bản Hiến pháp", Thường trực Ban Bí thư nêu rõ.

Cùng với đó, Quốc hội tiếp tục đổi mới phương thức lãnh đạo, gắn với phát huy dân chủ, pháp quyền; xử lý hài hòa mối quan hệ Đảng lãnh đạo, Nhà nước quản lý, nhân dân làm chủ và phát huy vị trí, vai trò của từng nhân tố này trong quá trình xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Quốc hội xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp luật, thể chế hóa Cương lĩnh chính trị, các chủ trương lớn của Đảng, cụ thể hóa Hiến pháp, phát huy quyền làm chủ của nhân dân, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản trị quốc gia, bảo đảm ổn định chính trị, phát triển kinh tế - xã hội, tăng cường quốc phòng - an ninh, hội nhập quốc tế và xây dựng hệ thống chính trị tinh gọn, vững mạnh.

Thường trực Ban Bí thư cho rằng, Quốc hội cần tiếp tục đổi mới mạnh mẽ tư duy lập pháp đáp ứng tốt các yêu cầu phát triển đất nước trong giai đoạn mới. Hoạt động lập pháp vừa bảo đảm yêu cầu quản lý nhà nước, vừa kiến tạo sự phát triển xã hội, khuyến khích đổi mới sáng tạo, giải phóng sức sản xuất, huy động mọi nguồn lực cho phát triển nhanh và bền vững; phát huy dân chủ, tôn trọng, bảo vệ quyền con người, quyền công dân. Pháp luật phải khả thi, dễ thực hiện, lấy người dân, doanh nghiệp làm trung tâm; cần coi trọng nghiên cứu chiến lược, chính sách từ sớm, từ xa, nâng cao tính dự báo, chất lượng và hiệu quả điều chỉnh của pháp luật.

Đồng thời, Quốc hội cần nâng cao hơn nữa hiệu lực, hiệu quả quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước, hoạt động giám sát, nhất là giám sát tối cao của Quốc hội. Trong quyết định các vấn đề quan trọng, Quốc hội cần bảo đảm đồng bộ với công tác lập pháp, giám sát, tập trung vào kinh tế - xã hội, ngân sách nhà nước, tổ chức bộ máy nhà nước, các dự án trọng điểm quốc gia, bảo đảm lợi ích chung của đất nước, phù hợp với ý chí và nguyện vọng của nhân dân. Quốc hội đổi mới quy trình quyết định về ngân sách theo hướng thực chất, gắn chặt với giám sát việc thực hiện, từng bước tiến tới xây dựng, ban hành các đạo luật về tài chính, ngân sách thay cho nghị quyết hằng năm.

"Quốc hội cần xác định rõ phương pháp, hình thức giám sát phù hợp, tránh chồng chéo, hình thức; chú trọng giám sát chuyên đề, gắn với theo dõi, đôn đốc việc thực hiện các kết luận, kiến nghị giám sát; tiếp tục đổi mới hoạt động chất vấn, giải trình, giám sát văn bản pháp luật theo hướng thực chất, hiệu quả hơn", Thường trực Ban Bí thư Trần Cẩm Tú lưu ý.

Ngoài ra, Quốc hội chú trọng hoàn thiện cơ chế bầu cử, công tác dân nguyện, nâng cao chất lượng hoạt động của đại biểu Quốc hội. "Mỗi đại biểu Quốc hội cần nêu cao tinh thần trách nhiệm, gương mẫu, đổi mới, sáng tạo, hết lòng, hết sức phụng sự Tổ quốc, phục vụ nhân dân; thường xuyên rèn luyện bản lĩnh, giữ gìn phẩm chất đạo đức, kỷ luật, kỷ cương, nâng cao trình độ và năng lực công tác; giữ mối liên hệ chặt chẽ với cử tri, phản ánh trung thực ý kiến của nhân dân và chịu sự giám sát của nhân dân. Đây là nhân tố cốt lõi để nâng cao chất lượng hoạt động, vị thế, vai trò của Quốc hội", Thường trực Ban Bí thư nêu rõ.

Thường trực Ban Bí thư nhấn mạnh, Quốc hội cần đẩy mạnh và nâng cao hiệu quả công tác đối ngoại của Quốc hội, góp phần khẳng định vai trò, vị thế và uy tín của Việt Nam trên trường quốc tế; kiện toàn tổ chức bộ máy, đẩy mạnh chuyển đổi số hoạt động của Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội; nâng cao năng lực các cơ quan tham mưu, giúp việc của Quốc hội.

Xứng tầm là thiết chế dẫn dắt, kiến tạo sự phát triển

Tại Hội thảo, Ủy viên Bộ Chính trị, Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương Nguyễn Xuân Thắng nhấn mạnh: Bước vào kỷ nguyên phát triển mới của dân tộc, Quốc hội khóa XV đã khẳng định vị thế là chủ thể sáng tạo thể chế, kiến tạo nền tảng pháp lý vững chắc cho những quyết sách chiến lược mang tính đột phá cho sự phát triển nhanh và bền vững đất nước. Đó là việc Quốc hội phát huy vai trò đầu tàu, chủ chốt trong việc xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp luật đồng bộ, thống nhất; tháo gỡ kịp thời các điểm nghẽn về thể chế, bảo đảm thể chế trở thành lợi thế và là nguồn lực cho đất nước; đổi mới mạnh mẽ tư duy pháp luật, chuyển từ tư duy không quản được thì cấm sang tư duy quản trị quốc gia thực sự kiến tạo, phục vụ phát triển.

Đó là việc Quốc hội biểu quyết thông qua Nghị quyết số 202/2025/NQ-QH15 thống nhất cả nước còn 34 đơn vị hành chính cấp tỉnh; thông qua Luật Tổ chức chính quyền địa phương sửa đổi, chính thức thiết lập mô hình chính quyền địa phương 2 cấp (cấp tỉnh và cấp xã), điều chưa từng có trong lịch sử hiện đại; thông qua Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013, thực hiện một cuộc cách mạng “sắp xếp lại giang sơn” trăm năm mới có một lần, đưa Việt Nam bước vào một kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình của dân tộc vì mục tiêu xây dựng một nước Việt Nam hòa bình, độc lập, dân chủ, giàu mạnh, phồn vinh, văn minh, hạnh phúc, vững bước đi lên chủ nghĩa xã hội như tâm nguyện của Chủ tịch Hồ Chí Minh và ước vọng của toàn dân tộc.

Đồng chí Nguyễn Xuân Thắng đề nghị các đại biểu, nhà khoa học tập trung thảo luận nhằm tổng kết và làm sâu sắc hơn giá trị lịch sử, ý nghĩa quan trọng của cuộc Tổng tuyển cử đầu tiên; tổng kết thực tiễn 80 năm hình thành và phát triển của Quốc hội Việt Nam, qua các giai đoạn lịch sử: từ thời kỳ kháng chiến kiến quốc, thời kỳ đấu tranh thống nhất đất nước, đưa cả nước quá độ đi lên chủ nghĩa xã hội, đến thời kỳ đổi mới, hội nhập và phát triển; rút ra các bài học để có thể kế thừa, vận dụng, phát triển sáng tạo trong bối cảnh mới.

Đồng thời, các đại biểu, nhà khoa học phân tích, làm rõ vai trò của Quốc hội trong việc thể chế hóa Cương lĩnh, nghị quyết của Đảng, thực hiện chức năng lập pháp, giám sát tối cao và quyết định các vấn đề quan trọng của quốc gia; rút ra những bài học kinh nghiệm sâu sắc trong đổi mới tổ chức và hoạt động của Quốc hội, vai trò của Chủ tịch Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội và đại biểu Quốc hội qua các chặng đường phát triển của đất nước.

Từ đó, đề xuất định hướng và giải pháp đổi mới hoạt động Quốc hội trong bối cảnh mới, từ việc nâng cao chất lượng đại biểu, đến ứng dụng công nghệ, cải tiến phương thức hoạt động, tăng cường tính chuyên nghiệp, hiện đại và bản lĩnh nghị trường; để Quốc hội Việt Nam thực sự là cơ quan đại diện tập trung ý chí, nguyện vọng chính đáng của nhân dân, xứng tầm là thiết chế dẫn dắt, kiến tạo sự phát triển, thể hiện khát vọng Việt Nam hùng cường, dân chủ, văn minh, đồng hành cùng cả dân tộc tự tin, tự cường, vững bước trong kỷ nguyên mới.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn sẽ có ý kiến kết luận hội thảo. Thông tấn xã Việt Nam sẽ tiếp tục thông tin về sự kiện quan trọng này.