Theo Luật Bầu cử Đại biểu Quốc hội và Đại biểu Hội đồng nhân dân, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam được giao trọng trách là chủ thể hiệp thương, lựa chọn, giới thiệu những người ứng cử đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân, đồng thời tham gia phụ trách và giám sát quá trình bầu cử, thể hiện sự dân chủ của quá trình nhân dân lựa chọn bầu ra cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất ở Trung ương và địa phương.
Hội nghị hiệp thương lần thứ hai diễn ra từ ngày 15-19/3
Quang cảnh Hội nghị hiệp thương lần thứ nhất. Ảnh: Dương Giang/TTXVN
Tiếp theo Hội nghị hiệp thương lần thứ nhất diễn ra từ ngày 3-17/2 để thảo luận nhằm thỏa thuận về cơ cấu, thành phần, số lượng người được giới thiệu ứng cử, Hội nghị hiệp thương lần thứ hai diễn ra trong tuần này, từ ngày 15-19/3 (chậm nhất là 65 ngày trước ngày bầu cử).
Ở Trung ương, Đoàn Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam triệu tập, chủ trì Hội nghị để lập danh sách sơ bộ những người ứng cử đại biểu Quốc hội, lấy ý kiến cử tri nơi cư trú đối với người được cơ quan, tổ chức, đơn vị giới thiệu ứng cử.
Ở cấp tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, Ban Thường trực Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cấp tỉnh triệu tập, chủ trì Hội nghị để lập danh sách sơ bộ những người ứng cử đại biểu Quốc hội ở địa phương và đại biểu Hội đồng nhân dân cấp tỉnh, lấy ý kiến cử tri nơi cư trú đối với người được cơ quan, tổ chức, đơn vị giới thiệu ứng cử, người tự ứng cử và lấy ý kiến cử tri nơi công tác (nếu có) đối với người tự ứng cử.
Ở cấp huyện, xã, Hội nghị hiệp thương lần thứ hai đối với việc giới thiệu người ứng cử đại biểu Hội đồng nhân dân cấp huyện, xã do Ban Thường trực Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cấp tổ chức hiệp thương triệu tập, chủ trì để lập danh sách sơ bộ những người ứng cử đại biểu Hội đồng nhân dân ở cấp mình, lấy ý kiến cử tri nơi cư trú đối với người được cơ quan, tổ chức, đơn vị giới thiệu ứng cử, người tự ứng cử và lấy ý kiến cử tri nơi công tác (nếu có) đối với người tự ứng cử, người được thôn, tổ dân phố giới thiệu ứng cử đại biểu Hội đồng nhân dân cấp xã.
Thành phần tham dự Hội nghị hiệp thương lần thứ hai
Thành phần tham dự Hội nghị hiệp thương lần thứ hai cũng tương tự như Hội nghị hiệp thương lần thứ nhất. Theo đó, ở cấp Trung ương gồm: Đoàn Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, đại diện ban lãnh đạo các tổ chức thành viên của Mặt trận; Đại diện Hội đồng Bầu cử quốc gia, Ủy ban Thường vụ Quốc hội và Chính phủ được mời tham dự hội nghị.
Ở cấp tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, thành phần tham dự Hội nghị hiệp thương lần thứ hai đối với việc giới thiệu người ứng cử đại biểu Quốc hội gồm Ban Thường trực Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, đại diện ban lãnh đạo các tổ chức thành viên của Mặt trận Tổ quốc cùng cấp và đại diện Ban Thường trực Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cấp huyện trực thuộc; đại diện Ủy ban bầu cử ở tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, Thường trực Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân cấp tỉnh được mời tham dự hội nghị này.
Tại Hội nghị hiệp thương lần thứ hai đối với việc giới thiệu người ứng cử đại biểu Hội đồng nhân dân cấp tỉnh, thành phần tham dự hội nghị gồm Ban Thường trực Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, đại diện ban lãnh đạo các tổ chức thành viên của Mặt trận Tổ quốc cùng cấp. Đại diện Ủy ban Bầu cử, Thường trực Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân cùng cấp được mời tham dự hội nghị.
Thành phần tham dự Hội nghị hiệp thương lần thứ hai đối với việc giới thiệu người ứng cử đại biểu Hội đồng nhân dân cấp huyện, xã gồm Ban Thường trực Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, đại diện ban lãnh đạo các tổ chức thành viên của Mặt trận Tổ quốc cùng cấp. Đại diện Ủy ban Bầu cử, Thường trực Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân cùng cấp được mời tham dự hội nghị.
Bốn bước tại Hội nghị hiệp thương lần thứ hai
Thủ tục tổ chức Hội nghị hiệp thương lần thứ hai để giới thiệu người ứng cử đại biểu Quốc hội/đại biểu Hội đồng nhân dân được thực hiện theo bốn bước.
Cụ thể, Đoàn Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam (cấp Trung ương)/Ban Thường trực Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam (cấp tỉnh, huyện, xã) tổ chức Hội nghị hiệp thương báo cáo về tình hình giới thiệu người ứng cử của các cơ quan, tổ chức, đơn vị và thôn, tổ dân phố (đối với cấp xã), tình hình người tự ứng cử (nếu có). Danh sách giới thiệu người ứng cử trình ra Hội nghị hiệp thương lần thứ hai phải bảo đảm số dư cần thiết để hội nghị xem xét, lựa chọn lập danh sách sơ bộ những người ứng cử đại biểu Quốc hội/đại biểu Hội đồng nhân dân.
Tiếp theo, Hội nghị thảo luận, lập danh sách sơ bộ những người ứng cử đại biểu Quốc hội/đại biểu Hội đồng nhân dân căn cứ vào các nội dung sau đây: Tiêu chuẩn của đại biểu Quốc hội/đại biểu Hội đồng nhân dân; Kết quả điều chỉnh của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về dự kiến cơ cấu, thành phần, số lượng người được giới thiệu ứng cử đại biểu Quốc hội của cơ quan, tổ chức, đơn vị hoặc Kết quả điều chỉnh của Thường trực Hội đồng nhân dân về cơ cấu, thành phẩn, số lượng người được giới thiệu ứng cử đại biểu Hội đồng nhân dân của cơ quan, tổ chức, đơn vị; Kết quả thỏa thuận tại Hội nghị hiệp thương lần thứ nhất; Hồ sơ, biên bản giới thiệu người ứng cử đại biểu Quốc hội/đại biểu Hội đồng nhân dân của các cơ quan, tổ chức, đơn vị gửi đến; Ý kiến nhận xét và tín nhiệm của cử tri nơi công tác hoặc nơi làm việc đổi với người được giới thiệu ứng cử đại biểu Quốc hội/đại biểu Hội đồng nhân dân.
Hội nghị bàn kế hoạch tổ chức lấy ý kiến nhận xét và tín nhiệm của cử tri nơi cư trú đối với người được cơ quan, tổ chức, đơn vị giới thiệu ứng cử, người tự ứng cử (từ hội nghị cấp tỉnh trở xuống) và lấy ý kiến cử tri nơi công tác (nếu có) của người tự ứng cử, người được thôn, tổ dân phố giới thiệu ứng cử đại biểu Hội đồng nhân dân cấp xã; nêu ra các vấn đề cần xác minh, làm rõ đối với những người ứng cử.
Cuối cùng, Hội nghị thông qua biên bản và danh sách sơ bộ những người ứng cử đại biểu Quốc hội/đại biểu Hội đồng nhân dân.
Ngay sau Hội nghị hiệp thương lần thứ hai, Đoàn Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam gửi biên bản đến Hội đồng bầu cử quốc gia, Ủy ban Thường vụ Quốc hội;
Ban Thường trực Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cấp tỉnh gửi biên bản và danh sách những người ứng cử đại biểu Quốc hội đến Hội đồng Bầu cử quốc gia, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Ban Thường trực Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và Ủy ban Bầu cử ở tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương.
Với Hội nghị hiệp thương lần thứ hai để giới thiệu người ứng cử đại biểu Hội đồng nhân dân, Ban Thường trực Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cấp tỉnh gửi biên bản và danh sách những người ứng cử đại biểu Hội đồng nhân dân cấp tỉnh đến Hội đồng Bầu cử quốc gia, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chính phủ, Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và Thường trực Hội đồng nhân dân, Ủy ban Bầu cử cùng cấp; Ban Thường trực Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cấp huyện, cấp xã gửi biên bản và danh sách những người ứng cử đại biểu Hội đồng nhân dân cấp mình đến Thường trực Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cấp trên trực tiếp và Thường trực Hội đồng nhân dân, Ủy ban Bầu cử cùng cấp.