Chuyển mạnh tư duy chính sách, tập trung chăm lo và phát huy vai trò người cao tuổi

Cần có chính sách phát triển “kinh tế bạc”

Báo cáo tại cuộc họp, Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Liên Hương cho biết, trong thời gian qua, công tác chăm lo cho người cao tuổi được triển khai toàn diện trên nhiều lĩnh vực. “Chính sách chăm lo người cao tuổi đã được bao trùm từ an sinh, y tế, văn hóa, thể thao, giao thông, pháp lý đến đời sống tinh thần, góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống và phát huy vai trò người cao tuổi”, Thứ trưởng Nguyễn Thị Liên Hương cho biết.

Hơn 14,1 triệu người có thẻ bảo hiểm y tế; 225.000 người cao tuổi tiếp tục tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện, cùng hàng triệu người nhận trợ cấp xã hội, hưu trí xã hội. 80% người cao tuổi được quản lý hồ sơ sức khỏe; cả nước có trên 100 bệnh viện có Khoa Lão, hàng chục nghìn giường bệnh và nhân viên y tế, cùng hàng vạn tình nguyện viên.

Về đời sống tinh thần, người cao tuổi được miễn giảm vé tham quan, xem phim, tham gia phong trào văn hóa, thể thao, với gần 80.000 câu lạc bộ văn hóa thu hút hơn 3 triệu hội viên, trên 9.000 câu lạc bộ liên thế hệ tự giúp nhau với hơn 330.000 thành viên...

Tuy nhiên, nước ta đã bước vào giai đoạn già hóa dân số, từ 9,5 triệu người cao tuổi năm 2014 lên 16,5 triệu năm 2025 và dự báo thành nước có dân số già vào 2036. “Già hóa dân số đặt ra nhiều thách thức về y tế, an sinh, lao động và dịch vụ cộng đồng, trong khi đời sống một bộ phận người cao tuổi, nhất là ở vùng sâu, vùng xa, còn khó khăn”, Thứ trưởng Nguyễn Thị Liên Hương nói.

Ông Trương Xuân Cừ - Phó Chủ tịch Hội người Cao tuổi Việt Nam cho biết, công tác người cao tuổi gồm 3 trụ cột là bảo vệ, chăm sóc và phát huy. Việt Nam đang trong quá trình già hóa dân số rất nhanh, đòi hỏi chúng ta cần chủ động thích ứng trong kỷ nguyên mới.

Về vấn đề chăm sóc, hiện chúng ta có khoảng 500 cơ sở với 12.000 người đang được chăm sóc, đây là con số quá khiêm tốn. Về vấn đề phát huy, “kinh tế tóc bạc” là khái niệm mô tả những hoạt động, sản phẩm và dịch vụ được phát triển để đáp ứng nhu cầu của người cao tuổi đang được quan tâm phát triển tại nhiều nước. Ở Nhật, những người 65 tuổi trở lên đóng góp 20% GDP; ở Hoa Kỳ, người trên 50 tuổi đóng góp 46% GDP. Từ đó ông Trương Xuân Cừ đề nghị, Chính phủ cần xây dựng đề án về phát triển nền kinh tế bạc cũng như kịp thời có các chính sách, giải pháp khuyến khích phát triển các cơ sở chăm sóc người cao tuổi.

Đại diện Hội Người cao tuổi cũng cho biết sẽ tổ chức "Diễn đàn kinh tế bạc" thường niên để thúc đẩy phát triển nền kinh tế bạc tại Việt Nam.

Tập trung vào chính sách chăm lo và phát huy vai trò người cao tuổi

Phát biểu kết luận cuộc họp, Phó Thủ tướng Lê Thành Long đánh giá, thời gian qua, các cơ quan đã tích cực chuẩn bị, tham mưu, báo cáo và trình cấp có thẩm quyền nhiều chủ trương, chính sách quan trọng.

Cụ thể như, Nghị quyết 72-NQ/TW của Bộ Chính trị về một số giải pháp đột phá trong công tác chăm sóc, bảo vệ sức khỏe nhân dân - trong đó có nhiều nội dung rất cụ thể liên quan đến dân số và chính sách với người cao tuổi.

Bên cạnh đó, Chính phủ cũng đã ban hành Nghị định 176 hướng dẫn thi hành Luật Bảo hiểm xã hội và Nghị định 188 hướng dẫn thi hành Luật Bảo hiểm y tế; đồng thời phê duyệt nhiều đề án, chiến lược lớn như Chiến lược quốc gia về người cao tuổi, Đề án phát triển câu lạc bộ liên thế hệ, Đề án chuyển đổi xanh, chuyển đổi số… Đây là những kết quả đáng ghi nhận, thể hiện nỗ lực rất lớn trong công tác thể chế hóa chính sách của Đảng và Nhà nước đối với người cao tuổi.

Về các hoạt động cụ thể của Hội Người cao tuổi và các cơ quan liên quan, Phó Thủ tướng cho rằng, các hoạt động được tổ chức khá toàn diện, sôi nổi và có sức lan tỏa tốt. Về việc thực hiện chế độ, chính sách an sinh, đã đạt những kết quả cụ thể. Trong 9 tháng qua, ngân sách nhà nước đã chi gần 6.400 tỷ đồng cho trợ cấp xã hội và hưu trí xã hội. Những con số này thể hiện sự quan tâm ngày càng sâu sắc của Đảng, Nhà nước và toàn xã hội đối với người cao tuổi.

Bên cạnh kết quả đạt được, vẫn còn một số hạn chế. Việc chăm sóc người cao tuổi ở vùng sâu, vùng xa, nông thôn còn gặp nhiều khó khăn. Nhiều cụ vẫn gặp khó khăn trong ăn ở, đi lại, thuốc men, chăm sóc y tế. Nguồn lực đầu tư cho công tác người cao tuổi còn thấp, so với các nước phát triển thì còn khoảng cách xa.

Về nhiệm vụ thời gian tới, Phó Thủ tướng Lê Thành Long đề nghị phải chuyển mạnh tư duy chính sách, tập trung vào chính sách chăm lo và phát huy vai trò người cao tuổi. Các bộ, ngành, địa phương cần sớm ban hành kế hoạch hành động thực hiện các chương trình mục tiêu, các chiến lược đã được duyệt.

Về kiến nghị chính sách khuyến khích tư nhân xây dựng các cơ sở chăm sóc người cao tuổi, Phó Thủ tướng đề nghị các bộ, ngành liên quan nghiên cứu, lượng hóa trong các quy định, văn bản, nhất là liên quan đến chính sách đất đai và thuế. Bộ Y tế khẩn trương rà soát, củng cố mạng lưới bệnh viện lão khoa tại các tỉnh, thành, trước hết là có đề án đánh giá hệ thống y tế lão khoa này, hoàn thành trong quý I năm 2026.

Phó Thủ tướng đề nghị Hội Người cao tuổi Việt Nam chủ trì phối hợp với Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam để sơ kết, tổng kết, đánh giá các chỉ thị, nghị quyết của Đảng về công tác người cao tuổi; đồng thời hoan nghênh Hội chủ trì tổ chức hội nghị về “kinh tế bạc”.

Bộ Xây dựng chú ý lồng ghép chính sách nhà ở xã hội cho người cao tuổi. Bộ Khoa học và Công nghệ chủ trì, phối hợp với các cơ quan hỗ trợ, tạo điều kiện để người cao tuổi tham gia đẩy mạnh chuyển đổi số, khởi nghiệp. Bộ Nông nghiệp và Môi trường quan tâm đến chính sách thuế, phối hợp với Hội Người cao tuổi tổ chức ngày hội “Người cao tuổi trồng cây nhớ ơn Bác Hồ”.

Các cơ quan báo chí truyền thông tăng cường tuyên truyền về quan điểm, chính sách của Đảng và Nhà nước, giúp xã hội hiểu đúng, thay đổi tư duy về việc chăm sóc người cao tuổi.