Insys Therapeutics có trụ sở tại Chandler, Ariz. Ảnh: nytimes.com
Hồi tuần trước, hãng dược phẩm có trụ sở chính tại bang Arizona này đã chấp thuận chi trả khoản tiền 225 triệu USD để dàn xếp các cuộc điều tra dân sự và hình sự liên quan tới hoạt động tiếp thị sản phẩm thuốc giảm đau chứa chất gây nghiện thuộc nhóm opioid.
Nhà sáng lập Insys John Kapoor và 4 cựu giám đốc điều hành khác của hãng cũng bị buộc tội dính líu với việc hối lộ các bác sĩ một cách hệ thống để những người này kê đơn thuốc giảm đau Subsys thuộc nhóm oipoid kể cả khi người bệnh không cần đến và với liều dùng cao hơn khuyến cáo.
Trong thông báo đưa ra ngày 10/6, Insys cho biết hãng dự định tiếp tục hoạt động khi tìm kiếm các biện pháp bảo hộ phá sản nhưng sẽ bán "hầu như toàn bộ" tài sản dưới sự giám sát của tòa án để chi trả cho các chi phí dàn xếp điều tra. Giám đốc điều hành Insys Andrew Long nêu rõ sau khi xem xét kỹ các lựa chọn, hãng quyết định chọn phương án tốt nhất là bán tài sản được tòa giám sát để đảm bảo giá trị tối đa và để giải quyết các thách thức pháp lý một cách công bằng và minh bạch.
Ngoài khoản tiền nộp cho Bộ Tư pháp Mỹ, hãng này còn phải chi trả hàng triệu USD các chi phí luật pháp khác. Trong hồ sơ nộp lên tòa án hôm 10/6, Insys định giá tài sản từ 100 triệu tới 500 triệu USD. Công ty này cũng cho biết sẽ tôn trọng cam kết chi trả tiền lương cho nhân viên và duy trì hoạt động bình thường trong khi cố gắng đảm bảo thanh toán đầy đủ cho các nhà cung cấp và các bên đại lý.
Tính đến 22h tối 10/6 (giờ Việt Nam), cổ phiếu của Insys "lao dốc" gần 57% so với mức giá chốt phiên giao dịch ngày 8/6, xuống 74,5 xu/cổ phiếu. Trước khi bê bối vỡ lở, giá cổ phiếu thời điểm tháng 1/2018 của Insys là 13,38 USD/ cổ phiếu.
Cuộc khủng hoảng lạm dụng thuốc giảm đau tại Mỹ bắt đầu nổ ra trong vài năm trở lại đây, chủ yếu bắt nguồn từ việc kê đơn quá liều các loại thuốc giảm đau thuộc nhóm opioid, bao gồm các loại thuốc phiện, các loại thuốc có nguồn gốc từ thuốc phiện, kể cả morphin. Trong 3 năm qua, những người nghiện thuốc giảm đau buộc phải chuyển sang dùng heroin và thuốc giảm đau chứa ma túy có tác động mạnh khi nhà chức trách siết chặt việc bán thuốc giảm đau theo đơn. Số liệu thống kê cho thấy các loại thuốc giảm đau thuộc nhóm opioid như fentanyl có liên quan đến gần một nửa số ca tử vong do sử dụng thuốc giảm đau quá liều hiện nay, tăng từ mức 1/3 chỉ trong vòng 1 năm.
Theo Trung tâm Kiểm soát dịch bệnh Mỹ, ước tính mỗi ngày có tới 115 người Mỹ tử vong do sử dụng quá liều thuốc có gốc từ thuốc phiện. Viện Nghiên cứu lạm dụng dược phẩm Mỹ cho biết hơn 70.000 người dân nước này đã tử vong do lạm dụng thuốc vào năm 2017, trong đó có 47.000 người là nạn nhân của các loại thuốc có gốc từ thuốc phiện và 28.400 người chết vì sử dụng quá nhiều thuốc giảm đau có chứa ma túy và các loại thuốc tương tự. Thống kê cho thấy trong hai thập kỷ qua, gần 400.000 người đã tử vong vì dùng thuốc quá liều, thông qua việc kê đơn của bác sĩ hoặc dùng trái phép. "Huyền thoại nhạc Pop" Prince (Prinx) và rocker Tom Perry cũng là hai trong số những nạn nhân tử vong do lạm dụng loại thuốc giảm đau này.
Thuốc giảm đau có chứa opioid được cho là nguy hiểm gấp 50 lần so với heroin. Năm 2017, nước Mỹ đã phải chi 115 tỷ USD để điều trị cho những người nghiện opioid và chăm sóc số trẻ em có cha mẹ bị mất sức lao động hoặc tử vong vì opioid. Hồi tháng 10 năm ngoái, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã phải ký một dự luật nhằm mục đích ngăn chặn đại dịch opioid vốn khiến quốc gia này tiêu tốn hàng nghìn tỷ USD để khắc phục hậu quả về sức khỏe cho những người nghiện opioid suốt gần 20 năm qua.