Mặc dù là địa phương duy nhất trong cả nước có đàn voi nhà nhiều nhất và cũng là địa phương có truyền thống lâu đời về thuần dưỡng, chăm sóc nuôi dưỡng voi nhưng theo đánh giá của các nhà chuyên môn, số lượng đàn voi nhà của tỉnh Đắk Lắk vẫn tiếp tục suy giảm và có nguy cơ tuyệt chủng trong vài năm tới.Theo Trung tâm Bảo tồn Voi Đắk Lắk, nếu năm 1980, tỉnh Đắk Lắk có 502 con voi nhà, đến năm 1990 giảm xuống chỉ còn 298 con và hiện nay chỉ còn 51 con, tập trung ở các huyện Buôn Đôn và Lắk. Voi nhà sử dụng chủ yếu vào mục đích phục vụ du lịch và tham gia các lễ hội văn hoá truyền thống của địa phương.
Voi ở Buôn Đôn bị khai thác cho mục đích du lịch đến kiệt sức. Ảnh: Minh Đức/TTXVN |
Đàn voi nhà hiện ở độ tuổi từ 15 đến 45 tuổi; trong đó, có 15 con
voi đực, còn lại là voi cái còn đang trong độ tuổi sinh sản, 9 con đã
lớn tuổi, già yếu. Tuy nhiên, khả năng sinh sản của voi nhà trong vòng
30 năm trở lại đây tỷ lệ rất thấp. Thậm chí, từ năm 2000 đến nay, đàn
voi nhà của tỉnh Đắk Lắk không sinh được con voi con nào, trong khi đó,
voi bị bệnh chết, bị giết trộm ngày càng tăng.
Nghiêm trọng hơn,
việc chăm sóc sức khoẻ cho đàn voi nhà lâu nay chủ yếu là theo kinh
nghiệm truyền thống của các nghệ nhân. Tỉnh chưa có hệ thống chăm sóc y
tế mang tính chuyên nghiệp cho voi. Những khi voi mắc bệnh, phần lớn các
chủ thả voi vào rừng để tự tìm kiếm cây thuốc chữa bệnh.
Với đặc tính của voi là ăn nhiều loại cây thức ăn trong rừng, nhưng hiện nay, diện tích rừng tự nhiên để chăn thả voi ngày càng bị thu hẹp, ở xa vùng nuôi voi nhà nên chế độ ăn hàng ngày cho voi không những giảm về số lượng mà dinh dưỡng cũng không được đảm bảo. Trong khi đó, voi nhà phải thường xuyên lao động phục vụ vận chuyển, đưa khách đi tham quan du lịch nên càng làm giảm tuổi thọ, mất khả năng sinh sản cho đàn voi nhà.
Mặt khác, với mô hình quản lý voi độc lập theo tổ chức, hộ gia đình và khai thác du lịch thường xuyên nên voi nhà không có cơ hội gặp gỡ tìm hiểu, giao lưu, giao phối để đi đến sinh sản…
Để từng bước khắc phục tình trạng trên, từ năm 2012, tỉnh Đắk Lắk đã ban hành một số chính sách như đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực, chính sách đất đai, chính sách chăm sóc sức khoẻ khám chữa bệnh cho đàn voi nhà, hỗ trợ voi nhà sinh sản…Tuy nhiên, theo các tổ chức, các chủ hộ nuôi dưỡng, quản lý voi cho biết, các chính sách này chủ yếu vẫn nằm trên… giấy chưa đến được cụ thể với đàn voi nên nguy cơ đàn voi nhà ở Đắk Lắk tuyệt chủng là điều không tránh khỏi.
Quang Huy