Ngày Tết cổ truyền đang ngày một tới gần, cùng với bánh chưng, dưa hành, đào, quất… thì việc chuẩn bị bánh kẹo, hạt dưa, mứt Tết… chu đáo là mối quan tâm của khá nhiều người. Những ngày gần đây, tại Nam Định “rộ” lên phong trào các bà nội trợ tự làm một số loại bánh kẹo và mứt Tết với nhiều hương vị phong phú, đa số đều cho rằng sản phẩm “tự chế” giúp họ yên tâm vì vấn đề vệ sinh được đảm bảo, đồng thời cũng là công việc thể hiện sự khéo léo, tình yêu thương của những người phụ nữ với gia đình, bạn bè và người thân. Khác với mọi năm, xu hướng ưa chuộng bánh kẹo “ngoại” không còn “lên ngôi” tại thành Nam. Thay vào đó, rất nhiều gia đình đang quay trở lại với những món bánh mứt kẹo truyền thống như bánh nhãn Hải Hậu, kẹo Sìu Châu, kẹo vừng, kẹo lạc, mứt bí, mứt sen, mứt dừa… Phong trào tự làm bánh mứt kẹo của nhiều bà nội trợ tại Nam Định càng trở nên phổ biến vào những ngày cận Tết.
Thịt bò khô là món ăn chơi rất phù hợp với ngày Tết, song lại không quá khó chế biến đối với những người khéo tay. Chị Nguyễn Thu Trang, nhân viên Công ty Youngone (Nam Định) cho biết từ nhiều năm nay chị đều làm thịt bò khô cho gia đình dùng vào dịp Tết. Theo chị Trang, thịt bò khô tự làm tại nhà thơm ngon không kém gì những sản phẩm bán sẵn, vừa yên tâm về chất lượng lại vừa dễ điều chỉnh cay, mặn, ngọt, tùy theo khẩu vị của mỗi gia đình. Nhưng bên cạnh những ưu điểm đó, thịt bò khô “tự chế” lại có giá thành… đắt hơn gấp nhiều lần so với sản phẩm cùng loại mua sẵn. Chị Trang chia sẻ: “Khi làm bò khô thường dùng thịt bò bắp hoặc thịt bò thăn, mỗi ki lô gam thịt loại này có giá từ 220.000 đồng – 250.000 đồng/kg, dao động tùy thời điểm, gần Tết giá chỉ đắt hơn chứ không kém đi. Mỗi kg thịt bò tươi chỉ làm được tối đa 450 g thịt bò khô đã bao gồm cả gia vị tẩm ướp, như vậy tính ra để làm được 1 kg bò khô, riêng tiền nguyên liệu đã mất ít nhất 500.000 đồng. Vậy mà nhiều nơi đề giá bò khô thành phẩm giá chỉ 450.000 – 490.000 đồng/kg, “choáng” hơn nữa là có cửa hàng rao bán giá chỉ 250.000 – 300.000 đồng/kg. Tôi băn khoăn không biết họ dùng nguyên liệu hay “công nghệ” gì chế biến để có giá giật mình như vậy, lẽ nào người bán làm không công, hoặc bán hàng để chịu “lỗ” tới vài trăm ngàn đồng mỗi kg?!”
Ngoài thịt bò khô thì các món bánh kẹo và mứt khác nếu tự chế biến đều có giá thành rẻ và chất lượng hoàn toàn yên tâm hơn so với mua sẵn. Với bánh nhãn, chỉ cần vài lạng bột nếp, trứng gà, đường kính là các bà nội trợ có thể làm bánh tiếp khách thoải mái trong dịp Tết, chi phí chỉ vài chục ngàn đồng; kẹo lạc, kẹo vừng cũng là những thức quà không gây tốn kém khi mua nguyên liệu, với những thành phần khá rẻ tiền và dễ kiếm như vừng, lạc, đường, bột. Đây cũng đều là những mặt hàng thực phẩm ít tăng giá vào dịp Tết do nhu cầu tiêu dùng không thực sự lớn.
Mứt cổ truyền cũng là món ăn được nhiều người yêu thích, do chủ yếu dùng các loại củ, quả như: Bí, dừa, cà chua bi, gừng, quất, đu đủ xanh, dứa… nên chi phí cũng không quá đắt. Chị Đinh Thị Miền ở đường Hàn Thuyên (thành phố Nam Định) vừa chọn mua bí xanh ở chợ Mỹ Tho vừa tươi cười chia sẻ: Để làm món mứt bí mất khá nhiều công phu so với các loại mứt khác, nếu không giữ được lửa đúng độ và đảo đều tay, món mứt sẽ không có màu trắng đúng “chuẩn”, mứt bị ẩm, dễ chảy nước và không bảo quản được lâu. Dễ làm và phổ biến nhất có thể nói đến mứt dừa, vì vậy riêng với mặt hàng dừa tươi, do những ngày gần đây được nhiều người “lùng” mua làm mứt nên giá dừa tươi tại Nam Định có tăng nhẹ, hiện tại giá dừa già bán theo quả trung bình từ 25.000 – 28.000 đồng, dừa nạo sẵn theo yêu cầu bán theo khối lượng, dao động từ 55.000 – 60.000 đồng/kg, tăng hơn những ngày trước đó vài nghìn đồng. Mứt dừa tự làm tại nhà được những người phụ nữ khéo tay chế biến với nhiều hương vị và màu sắc, như mứt dừa cà phê màu nâu, thêm si rô dâu cho mứt dừa màu hồng, bột trà xanh và chanh leo cho mứt dừa màu xanh nhạt và vàng tươi đẹp mắt.
Tuy nhiên, không phải chị em nào lần đầu làm mứt cũng thành công, có thể do lựa chọn nguyên liệu không đúng hoặc gia giảm thành phần chưa phù hợp, cách làm chưa cẩn thận… Song dù vậy, đó cũng là tấm lòng của những người phụ nữ với ý thức chăm lo một cái Tết cổ truyền an lành, đầm ấm cho người thân và gia đình.
Hiền Hạnh