Nhiều người nghiện ma túy, nhiễm HIV tại Hải Phòng, Hà Nội, TP Hồ Chí Minh đã tự tin trở về hòa nhập cộng đồng nhờ chương trình điều trị thay thế nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng Methadone. Trong thời gian tới, với việc mở rộng các cơ sở điều trị Methadone sẽ có thêm nhiều người nghiện ma túy được điều trị và hòa nhập cộng đồng.
Liệu pháp điều trị thay thế nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng Methadone bước đầu đã giúp người nghiện ma túy giảm được cảm giác thèm và tần suất sử dụng ma túy, giảm các hành vi lây nhiễm HIV, giúp ổn định cuộc sống, giảm được tình trạng vi phạm pháp luật…
Hạnh phúc “đâm chồi”
“Thu nhập của tôi mỗi tháng khoảng 2.000.000 - 4.000.000 đồng, tạm đủ sống”, anh Nguyễn Hùng Thắng, một bệnh nhân nghiện, nhiễm HIV trong chương trình điều trị Methadone, quận Lê Chân, TP Hải Phòng, vừa sửa xe máy cho khách vừa tâm sự.
|
Tham vấn cho bệnh nhân đang điều trị cai nghiện bằng Methadone tại quận Bình Thạnh, TP.HCM. Ảnh: Dương Ngọc – TTXVN |
Nhìn dáng vẻ khỏe mạnh, thái độ làm việc cẩn thận, tận tình với khách hàng của anh Thắng, ít người có thể ngờ rằng chỉ 5 năm trước, anh Thắng “thân tàn, ma dại”, suốt ngày trong đầu chỉ nghĩ đến “xoay” tiền để chích thuốc phiện. Bán hết đồ đạc trong nhà, “hết cửa” xin tiền, anh Thắng cùng bạn nghiện đi trộm cắp. Cảnh vào tù, ra tội với anh Hùng Thắng vì vậy trở thành cơm bữa. Hơn một chục năm trời, anh Thắng bị gia đình ghét bỏ, vợ con chán nản bỏ về bên ngoại. Nhưng sau khi được chọn tham gia chương trình điều trị Methadone (từ 4/2008), anh Thắng đã trở thành một người khác hẳn. Sau một thời gian uống thuốc, anh còn được các hướng dẫn viên Phòng tư vấn hướng nghiệp (chương trình điều trị Methadone), tư vấn và hỗ trợ toàn bộ kinh phí khi đăng ký học nghề sửa chữa xe máy. Giờ đây, anh Thắng đã có thể tự kiếm tiền bằng chính đôi tay của mình.
“Sáng nào, tôi cũng tới cơ sở y tế để uống Methadone. Sau một thời gian điều trị, tôi đã không “chơi” ma túy nữa. Bạn bè rủ cũng không chơi”, anh Thắng khẳng định.
Thực ra, trong một tháng đầu uống thuốc Methadone, anh Thắng vẫn sử dụng ma túy. Nhưng 10 ngày sau thì anh không chích ma túy nữa "vì uống Methadone vào, chích ma túy không còn cảm giác “phê” thì chích làm gì nữa”, anh Thắng chân thành.
Anh Thắng kể, anh biết mình nhiễm HIV trong một lần đi cai nghiện không thành công năm 2004. Trong những “cơn vật” vì “đói” ma túy sau đó, anh và những người bạn nghiện chẳng khi nào có tâm trí mà nghĩ đến việc dùng chung bơm kim tiêm thì sẽ lây nhiễm HIV. Giờ nghĩ lại, anh Thắng chẳng thể tính được từ năm 2004 đến khi anh được tham gia điều trị Methadone, đã có bao nhiêu bạn nghiện đã dùng chung bơm kim tiêm với anh, anh đã quan hệ với bao nhiêu gái mại dâm, không biết bao nhiêu người trong số đó đã bị nhiễm HIV từ anh.
Được tham gia chương trình điều trị Methadone, anh Thắng không chỉ bỏ được ma túy, hạn chế được việc lây nhiễm HIV cho cộng đồng, mà còn tìm lại được hạnh phúc riêng. “Vợ chồng tôi giờ đã xum họp. Không giống như ma túy (càng “chơi” càng giảm khả năng tình dục), uống Methadone, tôi lại lấy được “bản lĩnh đàn ông”, vợ tôi đang mang bầu cháu thứ 2 là cháu trai (cháu đầu tiên là con gái, sinh năm 1997)”, anh Thắng hồ hởi khoe.
Không chỉ riêng anh Thắng tự tin hòa nhập với cộng đồng, sau hơn 2 năm điều trị Methadone, anh Lê Khắc Hiếu, 29 tuổi, ở quận Lê Chân Hải Phòng cũng đã từ bỏ được ma túy sau 10 năm sử dụng. Anh Hiếu cho biết: “Năm 1998, trong một lần đi chơi, bạn bè rủ rê, tôi đã sử dụng ma túy. Để có tiền hút, ngày nào tôi cũng vòi tiền cha mẹ rồi anh em, bà con… Không có tiền, tôi rủ rê bạn bè trộm cắp, nên có lần phải vào trại cải tạo. Sau đó, tôi cũng nhiều lần tự cai nghiện tại nhà, rồi vào trung tâm cai nhưng chỉ được thời gian ngắn, lại tìm đến ma túy”.
Năm 2009, qua sự giới thiệu của bạn bè, anh Hiếu tự nguyện tìm đến với cơ sở điều trị Methadone quận Lê Chân. Sau 2 năm kiên trì đến cơ sở uống thuốc đều đặn, anh Hiếu đã từ bỏ được ma túy: “Tôi ngưng sử dụng ma túy từ khi uống Methadone đến nay. Lúc mới uống Methadone, tôi cảm thấy đói bụng, buồn ngủ, mệt mỏi, nhưng các bác sỹ đã tư vấn rất kỹ về các tác dụng phụ của Methadone nên tôi đã không bỏ cuộc. Dùng Methadone một thời gian, những cảm giác đó không còn, sức khỏe dần được cải thiện. Tôi không còn thèm khát ma túy...”.
Tự tin hòa nhập với cộng đồng, giờ anh Hiếu thấy mình sống có ích và có trách nhiệm hơn với gia đình và người thân. Anh đang tham gia vào đội ngũ giáo dục viên đồng đẳng về ma túy, giúp nhiều người nghiện tìm được “con đường sáng” như anh.
Thí điểm xã hội hóa công tác điều trị bằng Methadone
Theo ông Vũ Văn Công, Giám đốc Trung tâm Phòng chống HIV/AIDS thành phố Hải Phòng: “Kết quả sau hơn 2 năm triển khai thí điểm chương trình điều trị thay thế nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng Methadone tại Hải Phòng cho thấy, trong số 1.055 người điều trị có rất ít người bỏ điều trị (8 em đã lập gia đình, nhiều em có việc làm mang lại hạnh phúc cho gia đình và cộng đồng). Đặc biệt, trong hơn 2 năm qua không có trường hợp nào nhiễm HIV mới”.
Để tiếp tục giúp thêm nhiều người, nhiễm HIV được tiếp cận với phương pháp điều trị Methadone, Hải Phòng vừa mở thêm 7 cơ sở điều trị Methadone, nâng tổng số cơ sở điều trị Methadone tại đây lên 10 cơ sở. Ngoài ra, Sở Lao động, Thương binh và Xã hội Hải Phòng cũng đang triển khai Đề án thí điểm một điểm điều trị Methadone dưới hình thức xã hội hóa. “Dự kiến, khoảng 2 tháng nữa, cơ sở này sẽ đi vào điều trị. Khi đó những người bệnh có nhu cầu tham gia sẽ phải chi trả một phần chi phí điều trị”, ông Vũ Văn Công cho biết thêm.
Hoạt động xây dựng mô hình điều trị Methadone theo hình thức xã hội hóa tại Hải Phòng là một hướng đi rất mới, sẽ giúp thêm nhiều bệnh nhân nghiện, nhiễm HIV được tiếp cận với Methadone. Tuy nhiên, việc mở rộng mô hình và phương pháp điều trị này đòi hỏi phải rất thận trọng, cần quản lý bệnh nhân chặt chẽ, nếu không sẽ hình thành thị trường ma túy hợp pháp vì người nghiện có thể vờ uống rồi nhả thuốc ra, sau đó mang bán cho người khác như đã xảy ra tại một số nước triển khai chương trình điều trị này.
Phương Liên