Nhiều nguồn gây ô nhiễm
Từ cuối tháng 11/2025 đến nay, Hà Nội luôn trong tình trạng ô nhiễm không khí nghiêm trọng, với nồng độ bụi mịn PM2.5 liên tục ở mức cao, nhiều thời điểm vượt ngưỡng khuyến cáo của Tổ chức Y tế Thế giới. Lớp bụi dày đặc bao phủ khắp các tuyến phố từ sáng sớm đến chiều muộn, khiến bầu trời xám mờ, tầm nhìn giảm rõ rệt. Người dân di chuyển trên đường thường xuyên phải đeo khẩu trang, mắt cay, khó thở.
.jpg)
Hà Nội được ví như "lòng chảo" chứa bụi vào những ngày cuối năm.
Theo dữ liệu IQAir (chỉ số chất lượng không khí), sáng 9/12, Hà Nội là thành phố ô nhiễm thứ tám thế giới. Các trạm quan trắc chất lượng không khí một số điểm ở khu vực Tây Hồ, Nhật Tân luôn trong tình trạng cảnh báo ‘xấu’. Còn khu vực Nguyễn Xiển, Vĩnh Tuy, Giải Phóng… cũng cảnh báo chất lượng không khí trong tình trạng ‘có hại cho sức khỏe’.
Bà Lê Thanh Thuỷ, Phó phòng Quản lý Môi trường (Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội) cho rằng, ô nhiễm không khí là nguồn di động, xuyên biên giới. Tuy nhiên, Hà Nội có mật độ giao thông cao, xe máy chạy bằng xăng đang lưu hành rất nhiều và là nguồn phát thải chính gây ô nhiễm không khí. Cụ thể, Ngân hàng Thế giới đưa ra nghiên cứu hoạt động giao thông là nguồn gây ô nhiễm chiếm từ 50 - 70% trên địa bàn Thủ đô.
Bà Thủy còn ví Hà Nội như “lòng chảo” đang phải gánh chịu các hoạt động lớn từ mật độ giao thông cao, xây dựng cao, hoạt động sản xuất cao, tình trạng đốt rơm rạ, đốt rác ở khu dân cư. “Trong đó, đốt rác diễn ra nhiều nơi, tuy nhỏ lẻ nhưng gây ô nhiễm nghiêm trọng”, bà Thủy chia sẻ.
Từ cuối tháng 11/2025 đến nay, trời Hà Nội luôn trọng tình trạng mịt mờ bụi mịn.
Từ năm 2022, ngành môi trường Hà Nội đã phối hợp với Ngân hàng Thế giới thực hiện nghiên cứu, cho thấy ô nhiễm ở Hà Nội còn tới từ các tỉnh lân cận. Ngoài ra, vào ‘mùa ô nhiễm’ cuối năm, trên địa bàn Hà Nội xảy ra điều kiện nghịch nhiệt, tầng khí ấm phía trên “ghim” bụi mịn và khí thải sát mặt đất, khiến ô nhiễm không khí ở Hà Nội tăng nhanh.
Tiến sĩ Hoàng Dương Tùng, Chủ tịch Mạng lưới không khí sạch Việt Nam cho rằng, các làng nghề tái chế là một trong các nguồn gây ra ô nhiễm không khí ở Hà Nội. Do đó, thành phố cần xây dựng bản đồ những làng nghề gây ô nhiễm. Việc lên bản đồ ô nhiễm trong bối cảnh chuyển đổi số sẽ không quá khó khăn, không tốn quá nhiều tiền. Khi có bản đồ này thì đơn vị chức năng mới có giải pháp quản lý nguồn phát thải song song với biện pháp quản lý hành chính.
“Nguyên nhân gây ô nhiễm ở Hà Nội không chỉ là xuất phát từ nội thành mà còn xuất phát từ các nguồn bên ngoài, các địa phương khác như Bắc Ninh, Ninh Bình, Hưng Yên. Vì vậy, cần phải phối hợp, đánh giá các nguồn gây ra ô nhiễm ở các tỉnh này, từ đó có giải pháp đồng bộ”, ông Hoàng Dương Tùng lưu ý.
Siết khí thải ô tô, xe máy
Theo bà Lê Thanh Thuỷ, Phó phòng Quản lý Môi trường, (Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội), chưa bao giờ có quyết tâm cải thiện chất lượng ô nhiễm không khí cao như hiện tại. Trước mắt, thành phố sẽ tập trung thực hiện các giải pháp kiểm soát khí thải từ phương tiện giao thông. “Nếu Hà Nội giải quyết được ô nhiễm từ giao thông sẽ cải thiện được chất lượng không khí”, bà Thủy nói.
Bà Lê Thanh Thuỷ cho rằng, câu chuyện thời tiết không kiểm soát được, nhưng có thể đưa ra các chính sách về giao thông, kiểm kê tất cả nguồn thải để “bắt bệnh” ô nhiễm không khí trên địa bàn Thủ đô. Do vậy, Hà Nội phải làm rõ, xác định xem bao nhiêu phần trăm có nguyên nhân từ giao thông, bao nhiêu phần trăm từ hoạt động xây dựng… để từ đó tập trung nguồn lực giải quyết dứt điểm các nguồn gây ô nhiễm chính.
Hà Nội đang tính toán lộ trình cấm xe chạy xăng, dầu hoạt động theo giờ trong Vành đai 1.
Với các nguồn gây ô nhiễm từ bên ngoài, bà Lê Thanh Thủy cho biết, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đang thành lập ban chỉ đạo để xử lý. Trong đó, Hà Nội cùng các tỉnh lân cận tập trung vào câu chuyện của vùng, xác định nguồn ô nhiễm của khu vực là như thế nào và đâu là trách nhiệm của cả khu vực, của từng tỉnh, thành phố. “Ô nhiễm không khí là câu chuyện của quốc gia, của khu vực và của chính Hà Nội, nên phải bắt đầu từ nội tại Thủ đô, đồng thời phối hợp với các khu vực khác giải quyết”, bà Thủy nói.
Ông Lê Hoài Nam, Phó Cục trưởng Cục Môi trường cho biết, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã trình Thủ tướng dự thảo Quy định lộ trình áp dụng quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về khí thải ô tô lưu hành ở Việt Nam. Theo dự thảo, sẽ có lộ trình thắt chặt quy chuẩn khí thải ô tô lưu hành ở Việt Nam với 5 mức quy chuẩn. Đây là văn bản quan trọng nhất để giảm thiểu phát thải từ ô tô ở Việt Nam.
Theo dự thảo, Hà Nội và TP Hồ Chí Minh sẽ áp dụng quy chuẩn về khí thải ô tô với lộ trình sớm hơn, chặt chẽ hơn. Cụ thể, các ô tô sản xuất từ năm 2017 - 2021 sẽ phải áp dụng quy chuẩn mức 4 từ 1/1/2027. Đối với các ô tô sản xuất từ sau 2022, sẽ phải tuân thủ quy chuẩn mức 5 từ 1/1/2028. “Đây là những quy định rất cụ thể áp dụng ở Hà Nội và TP Hồ Chí Minh để giảm ô nhiễm không khí”, ông Nam nói.
Bộ Nông nghiệp và Môi trường cũng đã trình Thủ tướng dự thảo về lộ trình áp dụng quy chuẩn đối với xe mô tô, xe gắn máy tham gia giao thông ở Việt Nam với 4 mức. Trong dự thảo, ngành môi trường đề xuất riêng Hà Nội và TP Hồ Chí Minh phải áp dụng mức nghiêm ngặt hơn.
Theo đó, ở Hà Nội và TP Hồ Chí Minh sẽ bắt đầu áp dụng từ 1/7/2027, các tỉnh thành phố khác sẽ áp dụng dần dần sau đó. Mốc thời gian này được chọn để kịp xây dựng mạng lưới trạm kiểm định khí thải trên toàn quốc, đáp ứng nhu cầu kiểm định của gần 80 triệu xe máy.