Bộ phim duy nhất của Việt Nam được chọn tham dự giải thưởng điện ảnh danh giá Oscar, "Thiên mệnh anh hùng", đã không đáp ứng được quy định về thời gian phát hành. Và thế là năm nay, Việt Nam lại tiếp tục lỡ hẹn với Oscar.
Không mặn mà
Đại diện Cục Điện ảnh cho biết, việc triển khai "tìm kiếm" phim tham dự giải Oscar được Cục thực hiện từ rất sớm. Ngay sau khi nhận được thư mời của Viện Hàn lâm Khoa học và Nghệ thuật Điện ảnh Mỹ (AMPAS), mời Việt Nam gửi phim truyện tham dự giải thưởng “Phim nói tiếng nước ngoài xuất sắc nhất lần thứ 86”, ngày 14/8, Cục đã gửi công văn tới các hãng phim có phim truyện sản xuất và phát hành trong khoảng thời gian hợp lệ theo quy định mời gửi phim tham dự. Tuy nhiên, tới ngày 4/9 là hạn cuối cùng nhận đơn đăng ký, Cục Điện ảnh chỉ nhận được 1 hồ sơ đăng ký tham dự của nhà sản xuất “Thiên mệnh anh hùng”.
Cảnh trong phim “Thiên mệnh anh hùng”. Ảnh: CTV |
"Thế nhưng, theo Điều lệ chọn phim tham dự giải thưởng Oscar lần thứ 86, “Thiên mệnh anh hùng” đã không đáp ứng thời gian phát hành theo Quy định trong Điều lệ chọn phim tham dự Giải thưởng Oscar lần thứ 86. Cụ thể, "Thiên mệnh anh hùng” đã chiếu buổi đầu tiên ngày 16/1/2012 và chiếu phát hành thương mại trong tháng 1 và 2/2012, trong khi theo quy định, phim tham dự Oscar "phải được chiếu buổi đầu tiên tại nước đăng ký tham dự giải trong khoảng thời gian từ sau ngày 1/10/2012 đến trước ngày 30/9/2013 và phải được các nhà sản xuất và phát hành chiếu kinh doanh cho công chúng tại rạp chiếu phim thương mại ít nhất 7 ngày liên tục”, đại diện Cục Điện ảnh cho biết.
Vì lý do này, nên dù Hội đồng tuyển chọn phim dự Oscar lần thứ 86 của Cục dù đã được thành lập, nhưng "không có việc gì để làm", và dù ngày 1/10 mới là hạn chót các quốc gia đăng ký gửi phim dự tranh hạng mục "Phim nói tiếng nước ngoài hay nhất cho Oscar" năm sau, nhưng đến thời điểm này, đã chắc chắn Việt Nam sẽ vắng mặt.
Đuối dần theo thời gian
“Duyên nợ” của điện ảnh Việt với Oscar có từ khá sớm. Bắt đầu là phim "Đông Dương" - bộ phim được quay tại Việt Nam giành giải Oscar “Phim nói tiếng nước ngoài hay nhất” năm 1993, và sau đó là "Mùi đu đủ xanh" - phim về Việt Nam của một đạo diễn gốc Việt - lọt vòng đề cử cũng ở hạng mục này. Tuy nhiên, ở thời điểm đó, mới chỉ là cá nhân tham dự Oscar, còn Việt Nam vẫn chưa chính thức góp mặt tại giải thưởng điện ảnh này.
"Trước năm 2005, chúng ta không thể “mơ” tới Oscar vì Viện Hàn lâm Khoa học và Nghệ thuật Điện ảnh Hoa Kỳ quy định, phim dự tranh hạng mục “Phim nói tiếng nước ngoài hay nhất” phải được chiếu thương mại tại Mỹ ít nhất 7 ngày. Cơ hội hiếm hoi này đã từng thuộc về "Vua bãi rác" của đạo diễn Đỗ Minh Tuấn song không trở thành hiện thực vì Việt Nam đã chậm trễ trong việc làm thủ tục gửi phim", một lãnh đạo Cục Điện ảnh cho biết.
Chỉ bắt đầu từ năm 2006, khi quy định khắt khe nói trên được sửa thành: “Chiếu thương mại ít nhất 7 ngày liền tại nước sở tại, trong khoảng thời gian từ 1/10 của năm trước đến 30/9 của năm tiếp theo”, thì phim Việt Nam mới có cơ hội tại Oscar. Và đây cũng là thời điểm mà Viện Hàn lâm Khoa học và Nghệ thuật Điện ảnh Mỹ (AMPAS), chính thức nhận được thư mời tham dự tranh giải ở hạng mục “Phim nói tiếng nước ngoài hay nhất”.
Từ đó tới nay, lần lượt "Mùa len trâu", "Chuyện của Pao", "Áo lụa Hà Đông", "Đừng đốt", "Mùi cỏ cháy" được gửi tham dự giải thưởng danh tiếng này. Tuy vậy, cho đến giờ, với điện ảnh Việt, tượng vàng Oscar - hiển nhiên vẫn là giấc mơ.
Cục Điện ảnh vừa công bố có 139 hồ sơ đăng ký tham dự "Liên hoan phim (LHP) Việt Nam lần thứ 18", dự kiến diễn ra tại Quảng Ninh từ 11-15/10/2013. Phim tranh giải Bông sen Vàng ở thể loại phim truyện video là 6 phim, phim tài liệu - 72 phim, phim khoa học - 12 phim, phim hoạt hình - 26 phim, phim điện ảnh đã có 23 tác phẩm. Riêng phim điện ảnh, hạng mục được nhiều người quan tâm nhất, số lượng phim đăng ký dự thi nhiều hơn so với kỳ liên hoan trước. Tuy nhiên theo nhiều ý kiến thì bên cạnh một số phim được đánh giá tích cực như: "Dành cho tháng 6", "Đường đua", "Thiên mệnh anh hùng"... thì một số phim lại bị xếp vào dạng siêu nhảm, thảm họa. |
"Quy chế tuyển chọn phim tham dự Oscar hạng mục Phim nói tiếng nước ngoài hay nhất được ban hành năm 2007 nêu rõ: 'Phim tham dự tuyển chọn quốc gia phải được các cơ quan có thẩm quyền của Việt Nam thẩm định và cho phép phổ biến rộng rãi trong và ngoài nước. Phim thể hiện tính nhân văn sâu sắc và có những tìm tòi, sáng tạo độc đáo trong nghệ thuật thể hiện. Ưu tiên cho những bộ phim đậm đà bản sắc dân tộc'. Tuy nhiên, dường như có một "khoảng cách" giữa tiêu chuẩn lựa chọn phim của chúng ta và của BGK Oscar, nên dẫn tới việc các phim Việt Nam tham dự đều về tay trắng và không được đánh giá cao"- đại diện một nhà làm phim cho biết.
Có lẽ, ngoài nguyên nhân về "tiêu chí tuyển chọn", thì bản thân việc những nhà làm phim Việt Nam khi sản xuất phim không hề "định hướng" gì cho việc tham dự các giải thưởng quốc tế, đặc biệt là Oscar, cũng chính là nguyên nhân khiến cho phim của chúng ta không thể vào tới vòng xét giải.
"Ngoài ra, vấn đề chất lượng phim của Việt Nam cũng là điều đáng nói. Trên thực tế, năm nay chúng ta có tới 9 phim đạt tiêu chuẩn về thời gian và kỹ thuật để hội đồng lựa chọn, nhưng cuối cùng chỉ có 1 phim đăng ký, và các phim khác có đăng ký cũng khó có cơ hội, bởi theo dư luận, bản thân các phim này đã được coi là "thảm họa", "hài nhảm" ngay khi phát hành trong nước, nên lấy tư cách gì mà dự những giải thưởng quốc tế", một nhà phê bình phim chia sẻ.
Dù vì lý do gì thì việc Việt Nam lại lỡ hẹn với tượng vàng Oscar cũng là điều đáng phải suy nghĩ, bởi lẽ, mục tiêu của chúng ta là hội nhập, nhưng xem ra quá trình hội nhập kéo quá dài, mà chúng ta vẫn chưa thể... hội nhập được.
Anh Minh