Thẻ “hành nghề” - điều kiện cần để trùng tu di tích

Cục Di sản văn hóa đang tiến hành các thủ tục cần thiết để cấp những chứng chỉ hành nghề đầu tiên cho các cá nhân tham gia trùng tu, tôn tạo di tích.

Sự cần thiết

Thành nhà Mạc (Tuyên Quang) sau khi được rót hàng chục tỷ đồng để tôn tạo trông không khác gì một cái... lò gạch. Dự án tu bổ tường thành cổ Sơn Tây bị chủ đầu tư làm trái ngược hẳn so với văn bản thỏa thuận của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch. Đình cổ Ngu Nhuế ở xã Vĩnh Khúc (huyện Văn Giang, Hưng Yên), một di tích kiến trúc tuyệt đẹp bị san phẳng để dựng một ngôi đình mới. Rồi những sai phạm trong việc trùng tu nhà Tổ, gác Khánh ở chùa Trăm Gian (xã Tiên Phương, huyện Chương Mỹ, Hà Nội)... Nguyên nhân của những sai phạm trên có nhiều, nhưng một trong những nguyên nhân quan trọng là do lực lượng trùng tu chưa đủ khả năng, kinh nghiệm, thậm chí hoàn toàn không có khả năng mà vẫn được giao nhiệm vụ bảo tồn, trùng tu di tích.

 

Nhằm hạn chế tình trạng tùy tiện trong trùng tu di tích như thời gian qua, Bộ VH, TT & DL đã ban thành Thông tư 18/TT - BVHTTDL quy định chi tiết một số quy định bảo quản, tu bổ, phục hồi di tích. Thông tư có hiệu lực từ tháng 7/2013.

Thông tư đã quy định điều kiện năng lực và điều kiện hành nghề của các tổ chức, cá nhân tham gia các hoạt động liên quan đến tu bổ di tích. Theo đó, bên cạnh các chứng chỉ khác như kiến trúc sư, kỹ sư xây dựng... những người tham gia công tác bảo quản, tu bổ, phục hồi di tích phải có chứng nhận hành nghề và chứng chỉ hành nghề. Cụ thể, chứng nhận hành nghề cấp cho tổ chức có đủ điều kiện năng lực tương ứng với các hoạt động về lập quy hoạch di tích, lập dự án báo cáo kỹ thuật tu bổ di tích, thi công tu bổ di tích... Còn chứng chỉ hành nghề được cấp cho các cá nhân tham gia các hoạt động này. Một trong những điều kiện để cấp chứng chỉ hành nghề và chứng nhận hành nghề là phải học qua khóa đào tạo về tu bổ di tích... Cục Di sản văn hóa (Bộ VH, TT & DL) sẽ là cơ quan đứng ra cấp chứng chỉ này. Chỉ cần có bằng kiến trúc sư, kỹ sư xây dựng kèm theo chứng nhận đã học khóa bồi dưỡng kiến thức về bảo tồn di tích sẽ được cấp chứng chỉ hành nghề.

Mới chỉ là điều kiện cần...

Kiến trúc sư Lê Thành Vinh, Viện trưởng Viện Bảo tồn di tích khẳng định, sự ra đời của Thông tư 18 là rất cần thiết và quan trọng trong việc quản lý chất lượng của công tác trùng tu di tích. Việc Thông tư 18 ra đời đã sàng lọc và chọn được những người có chuyên môn thực hiện việc trùng tu di tích, hạn chế sự tùy tiện trong trùng tu di tích. Tuy nhiên, ông Vinh cũng cho rằng, chỉ bằng một văn bản thì không thể ngay lập tức thay đổi mọi vấn đề tiêu cực trong quản lý, trùng tu di tích.

 

Cục Di sản văn hóa (Bộ VH, TT & DL) sẽ là cơ quan đứng ra cấp chứng chỉ hành nghề trùng tu, tôn tạo di tích.

Việc cấp chứng nhận hành nghề và chứng chỉ hành nghề cho các cá nhân, tổ chức chỉ là điều kiện cần để các tổ chức, cá nhân được phép tham gia trùng tu di tích, còn thực hiện tốt hay không lại đòi hỏi khả năng từng người, điều quan trọng là những đơn vị quản lý không nên chỉ căn cứ vào bằng cấp, mà cần xem xét và tìm những người có khả năng thực tế. Sau khi cấp chứng chỉ, các đơn vị quản lý cần tiếp tục giám sát, kiểm tra, đánh giá qua quá trình thực hiện công việc cụ thể.

Trước ý kiến lo ngại sẽ xảy ra hiện tượng đua nhau dạy và cấp chứng chỉ đào tạo, dẫn đến chất lượng của đội ngũ được cấp chứng chỉ cũng chỉ là hình thức, ông Lê Thành Vinh cho rằng, điều quan trọng nhất là khi đã ban hành văn bản thì phải quản lý chặt chẽ quá trình thực hiện văn bản đó. Có thể có nhiều cơ sở tham gia vào việc đào tạo, nhưng quan trọng nhất là các cơ sở phải thực hiện theo khung chương trình nghiêm ngặt. Ngoài việc cung cấp những kiến thức cơ bản, vấn đề về quy phạm pháp luật, cần tạo điều kiện cho các học viên tham gia đến các di tích cụ thể, đến các công trường đang tu bổ để tiếp cận công việc thực tế và làm bài tập thực hành.

Phương Hà