Các tay súng Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng đã kiểm soát gần như hoàn toàn thành phố cổ Palmyra, được ví như thành "Venice trên cát" của Syria - quê hương của những di tích cổ đại tráng lệ bậc nhất thế giới.Palmyra là một trong những thành phố cổ đại nổi tiếng nhất thế giới. |
Một nhân chứng cho hay quân đội chính phủ Syria đã gần như rút khỏi thành phố này sau đợt tấn công của IS. Trước đó, tại Iraq, các phần tử khủng bố trước đó đã từng phá hủy nhiều di tích cổ có từ trước đạo Hồi, việc càng làm dấy lên quan ngại IS sẽ phá hủy các di tích vốn đã được tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa của Liên hợp quốc (UNESCO) công nhận là Di sản Thế giới tại Syria.
Theo các nhà hoạt động, sau khi giành được lợi thế trước lực lượng dân quân trung thành với Tổng thống Syria Bashar al-Assad, IS đã kiểm soát phần lớn bắc Tadmur, thành phố giáp ranh Palmyra. Ông Omar Hamza, một nhà hoạt động ở Palmyra, cho hay, thành phố đã bị cả IS và chính phủ “đánh bom dữ dội”. “Có những cuộc xung đột lớn ở phía đông thành phố. Phần lớn các tạo tác lịch sử nằm ở phía nam thành phố…”, ông Hamza nói. Cũng theo ông, IS đã nã đạn pháo vào khu vực mà không hề mảy may đến chuyện bảo vệ các công trình ở đây.
Nơi đây có hệ thống giao thương từng thách thức bất kì thành phố nào của đế chế La Mã. |
Hàng trăm bức tượng của Palmyra đã được di chuyển đến những địa điểm an toàn. Song các công trình lớn ở các địa điểm cổ của thành phố không còn cách nào khác ngoài việc chịu cảnh chôn chân tại chỗ.
Theo UNESCO, mọc lên giữa sa mạc, Palmyra sở hữu các di tích ấn tượng của một thành phố lớn từng là một trong những trung tâm văn hóa quan trọng của thế giới cổ đại. Nơi đây có cả một "khu rừng" những cột trụ và cổng vòm, và nguyên nhân quan trọng dẫn đến sự thịnh vượng của địa điểm này nằm ở việc Palmyra cổ đại tọa lạc trên rìa ốc đảo của những cây chà là và các khu vườn.
Nhà hát cổ đại ở Palmyra. |
Palmyra nắm giữ một vị trí nổi bật trong lịch sử Trung Đông. Khởi đầu khiêm tốn trong thế kỉ thứ nhất trước công nguyên, thành phố này dần dần trở chứng tỏ vai trò của mình dưới dự che chở của đế chế La Mã. Đến thế kỉ 3 sau công nguyên, những nhà lãnh đạo của thành phố này đã thách thức La Mã và tạo ra một đế chế của riêng mình trải dài từ Thổ Nhĩ Kỳ đến Ai Cập.
Palmyra là một thành tựu vĩ đại của Trung Đông, và không giống bất kì thành phố nào khác của đế chế La Mã. Nếu như Venice có biển cả, kênh rạch và những con tàu, thì ở Palmyra cũng có sự hình thành của một trung tâm mạng lưới giao thương lớn, với sa mạc như biển cả và những chú lạc đà như những con tàu.
Một trong những tạo tác cổ được lưu giữ tại bảo tàng khảo cổ của Palmyra. |
Nếu nơi đây bị IS phá hủy, một chương lớn trong lịch sử và văn hóa Trung Đông sẽ trở thành nạn nhân tiếp theo của cuộc xung đột bi kịch với tổ chức khủng bố IS. Palmyra và Tadmur nằm trong khu vực chiến lược quan trong trên con đường nối liền thủ đô Damascus và thành phố giao tranh Deir al-Zour, đồng thời nằm gần các mỏ khí tự nhiên.
Theo nhà phân tích các vấn đề Arab của BBC Sebastian Usher, kiểm soát được khu vực này sẽ là một thắng lợi chiến lược với IS. Nhưng điều mà thế giới quan tâm vào lúc này lại nằm ở những di tích lịch sử trong bối cảnh IS từng cho thấy sự điên rồ của mình trong việc phá hủy các kho báu vô giá tương tự ở Iraq.
Liên quân do Mỹ cầm đầu đã tiến hành các cuộc không kích vào các địa điểm của nhóm khủng bố này kể từ tháng 9/2014. Tuy nhiên, liên quân cho biết không phối hợp hành động với quân chính phủ Syria.
Anh Minh (Theo BBC)