Căn hộ số 135, nhà 13, Đại lộ Lenin không có gì đặc biệt dù nó nằm ngay trung tâm thủ đô Moskva. Thông qua sự giới thiệu của Phó Chủ tịch hội hữu nghị Nga-Việt, phóng viên TTXVN thường trú ở Moskva tìm thấy ở đây điều khá thú vị, đó là một người Nga còn lưu giữ tấm ảnh chụp chung với Chủ tịch Hồ Chí Minh và Thủ tướng Phạm Văn Đồng với chữ ký tặng của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Ông tên là Solodovnhikov Vasili Grigorievich, năm nay đã 95 tuổi.
Tiếp chúng tôi tại căn hộ của mình là người đàn ông mắt không còn tinh tường, tai cũng không được tốt, tuy nhiên tôi vẫn cảm nhận được tình cảm ông dành cho người dân Việt Nam qua cái bắt tay thật chặt.
Bức ảnh ông Vasili chụp cùng Chủ tịch Hồ Chí Minh năm 1958 (ảnh do tác giả cung cấp). |
Vasili cho biết, tháng 4/1958 ông tham gia đoàn đại biểu văn hóa Liên Xô sang thăm và nói chuyện tại Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. Khi đó, được tới Việt Nam là một vinh dự lớn đối với những người con Xô viết như ông, bởi Việt Nam đã làm nên điều kỳ diệu: chiến thắng thực dân Pháp.
Đoàn gồm 5 người, trưởng đoàn là nhà văn Liên Xô nổi tiếng Arcadi Pervensev. Ông Vasili khi đó là Phó Giáo sư kinh tế, Phó Giám đốc Viện kinh tế thế giới và quan hệ quốc tế trực thuộc Viện hàn lâm khoa học Liên Xô. Trong chuyến đi, ngoài Hà Nội, đoàn đã tới vùng than Hòn Gai (Quảng Ninh), thành phố Hải Phòng và Nam Định để nói chuyện.
Ông Vasili là thành viên trong đoàn có nhiều cuộc trò chuyện nhất với các đồng chí Việt Nam. Bài phát biểu đầu tiên của ông, nói về tình hình kinh tế tại các nước tư bản có gần 1.000 trí thức, công nhân, thành viên Chính phủ Việt Nam tham gia. Tin này cũng được đăng trên bản tin tiếng Anh của TTXVN khi đó.
Ông Solodovnhikov Vasili Grigorievich. |
|
Tuy nhiên, điều chúng tôi quan tâm hơn là cuộc gặp của đoàn với Chủ tịch Hồ Chí Minh và Thủ tướng Phạm Văn Đồng. Do trí nhớ không còn như xưa, ông Vasili không thể kể cụ thể những kỷ niệm và nội dung trao đổi trong cuộc gặp. Tuy nhiên, ông vẫn nhớ cuộc gặp đã diễn ra trong không khí vui vẻ, thắm tình đồng chí anh em.
Họ thảo luận nhiều về Việt Nam, Liên Xô, quan hệ giữa hai nước. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã cảm ơn Liên Xô về những giúp đỡ kinh tế và quân sự to lớn. Trong cuộc gặp này, tấm ảnh gốc đoàn chụp chung với Chủ tịch Hồ Chí Minh và Thủ tướng Phạm Văn Đồng có chữ ký của Chủ tịch Hồ Chí Minh được ông Vasili lưu giữ rất cẩn thận và trân trọng.
Ông Vasili bộc bạch tấm ảnh quí giá này đã được đưa vào cuốn sách ông viết nhân kỷ niệm 80 năm ngày sinh của mình, nói về hoạt động khoa học, ngoại giao và xã hội của ông cũng như trong bài viết về cuộc gặp với những nhân vật chính trị xuất chúng trên báo Iakimanca của Nga số ra ngày 5/2/2011.
Theo ông Vasili, điều thú vị là ông chỉ đến Việt Nam một lần, bởi sự nghiệp ngoại giao của ông chủ yếu diễn ra ở LHQ và châu Phi, song trong lần hiếm hoi ấy, ông đã được gặp nhiều nhân vật nổi tiếng của Việt Nam: Chủ tịch Hồ Chí Minh, các đồng chí Phạm Văn Đồng, Lê Duẩn, Trường Chinh và Nguyễn Duy Trinh.
Trên cương vị là một chuyên gia nghiên cứu về châu Phi, từng giữ chức Phó đại sứ Liên Xô tại LHQ, ông Vasili đánh giá rằng chiến thắng thực dân Pháp và đế quốc Mỹ của Việt Nam có ý nghĩa và giá trị vô cùng to lớn, cổ vũ cho các phong trào giải phóng dân tộc ở châu Phi. Ông kết luận rút cục, con đường Chủ nghĩa xã hội vẫn rất tốt đẹp bởi thế giới cần sống trong hòa bình, trong khi mọi sự bóc lột và các cuộc chiến đều do chủ nghĩa tư bản khơi mào.
Ông bày tỏ mong muốn chúc cho nhân dân Việt Nam cùng chung sức xây dựng đất nước để có thể hoàn thành sự nghiệp tiến lên Chủ nghĩa xã hội của mình.
Bài và ảnh: Duy Trinh - Cao Cường