Dự án bảo tồn buôn Buôr cổ của người dân tộc Ê Đê, xã Tâm Thắng, huyện Cư Jút (Đắk Nông), được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch phê duyệt với tổng vốn đầu tư hơn 6 tỷ đồng từ năm 2007, giao Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Đắk Nông làm chủ đầu tư.
|
Một trong những ngôi nhà dài ít ỏi còn sót lại của buôn Buôr. |
Mục tiêu của dự án là bảo vệ công trình văn hóa vật thể và phi vật thể của đồng bào Ê Đê, đặc biệt là phần nhà dài và bến nước, để giữ lại buôn cổ duy nhất còn sót mang đậm bản sắc của người dân tộc Ê Đê. Từ khi dự án được triển khai đến nay đã 5 năm, nhưng hạng mục các công trình của buôn Buôr như nhà dài, bến nước lại đang dần mục nát, xuống cấp, hư hại…
Tình trạng tiến độ xây dựng của dự án chậm như “rùa bò” khiến người dân bức xúc. Gia đình ông Y Banh nói: "Nhà tôi dài hơn 20m với trên năm đời sinh sống. Mấy năm gần đây việc sửa chữa của dự án chưa đâu vào đâu, trong khi nếu gia đình tự sửa lại gặp khó khăn chi phí vì kiếm gỗ để làm rất khó, giờ đành để vậy không dám ở. Hiện nay đa số bà con chuyển xu hướng ở nhà làm sát đất, người có điều kiện thì nhà xây khang trang hơn. Năm ngoái cả buôn có 2 nhà được sửa nhưng chỉ sửa phần tôn, còn sàn gỗ vẫn y nguyên, giờ phần gỗ, sàn đang mục nát dần".
Không chỉ riêng gia đình ông Y Banh mà nhiều gia đình trong buôn bức xúc trước cảnh cứ để nhà dài xuống cấp, muốn bỏ cũng không được muốn tự làm cũng không xong. Ông Y Sam tâm sự: “Bây giờ cuộc sống hiện đại rồi, giữ phong tục là tốt, nhưng bà con ở đây cuộc sống khó khăn lắm. Từ khi dự án này triển khai, chúng tôi lo trông coi, bảo vệ nhà của mình. Nhưng mỗi năm lại hư hỏng thêm, bà con không có điều kiện mua gỗ, mua tre sửa. Cứ để nhà dài hư hại như vậy chúng tôi tiếc lắm, thà phá bỏ để có diện tích đất làm nhà xây hay hơn". Tâm sự của ông Y Sam cũng là tâm sự chung của những người trong buôn vì dự án không như họ mong đợi. Việc bảo tồn giá trị văn hóa của dân tộc thiểu số là việc làm cần thiết, nhưng vì dự án dở dang ít nhiều ảnh hưởng đến cuộc sống sinh hoạt hàng ngày của bà con, cần phải xem lại.
Tại tỉnh Đắk Nông, buôn Buôr là một buôn rất đặc trưng thể hiện rõ nét phong tục, tập quán của cộng đồng đồng bào Ê Đê. Hiện nay toàn buôn Buôr có 161 hộ sinh sống, số hộ nghèo chiếm hơn 10%, chủ yếu là người Ê Đê. Ông Phùng Quang Hùng, Phó Chủ tịch UBND xã Tâm Thắng cho biết: Theo chủ trương, Dự án bảo tồn buôn cổ sẽ tôn tạo 12 căn nhà dài, nhằm bảo vệ, tôn tạo nét văn hóa riêng của đồng bào Ê Đê. Nhưng từ khi tiến hành dự án đến nay, ngoài xây dựng được một nhà văn hóa cộng đồng, đường bê tông vào buôn, chủ đầu tư chỉ sửa vỏn vẹn 2 căn nhà dài.
Hiện nay không chỉ phần nhà dài đang dần bị xuống cấp, hư hỏng do vẫn chưa được tôn tạo bảo dưỡng thường xuyên, mà bến nước - nơi được coi là linh thiêng của đồng bào người Ê Đê, từ khi được xây dựng cũng chưa làm bà con trong buôn ưng ý. Ông Hùng cho biết thêm: "Từ khi công trình bến nước được xây dựng xong đến nay, chúng tôi thấy các phần xây dựng kè, mương, đường bến nước… không đảm bảo chất lượng, nếu trời mưa thì rất dễ bị sạt lở, vì vậy xã không dám nghiệm thu công trình".
Rất mong dự án sẽ được hoàn thành sớm trong thời gian tới, để buôn Buôr cổ được bảo vệ, nhưng cũng không ảnh hưởng đến cuộc sống của đồng bào nơi đây.
K’GỬIH