Theo đánh giá của Hội đồng Chung khảo, ở Giải năm nay, các tác phẩm báo chí không chỉ tập trung phản ánh về đề tài phòng chống, tham nhũng, tiêu cực, mà còn tuyên truyền, phản ánh công tác thực hành tiết kiệm, chống lãng phí trong toàn xã hội, phê phán, lên án mạnh mẽ những hành vi lãng phí. Trong đó, một số tác phẩm được đầu tư công phu, hình thức thể hiện mới. Các tác phẩm của các cơ quan báo chí địa phương khá tốt về chất lượng, có sự đầu tư sâu về chủ đề, đề tài, cách thức thể hiện tác phẩm báo chí phong phú, theo xu hướng của báo chí hiện đại.
Khi lãng phí trở thành “điểm nghẽn” của khoa học công nghệ
Vượt qua hàng trăm tác phẩm, loạt bài 5 kỳ “Chống lãng phí trong lĩnh vực khoa học, công nghệ” do phóng viên Nguyễn Thị Hồng, Nguyễn Văn Lộc (Báo Kiểm toán) đã xuất sắc giành Giải A - giải cao nhất của mùa giải năm nay.
Với 5 kỳ bài được đầu tư công phu, góc nhìn đa chiều, trọng tâm là công tác giám sát, kiểm toán và thực tiễn, loạt bài đã tập trung đi sâu chỉ rõ những vấn đề nổi cộm, phản ánh những bất cập, thiếu sót trong quản lý, sử dụng kinh phí cho khoa học công nghệ, trong triển khai và ứng dụng các đề tài, công trình nghiên cứu; cùng với đó là những hành vi lạm dụng, mượn danh khoa học để trục lợi, lợi ích nhóm. Quan trọng hơn, đó là những bất cập, khoảng trống về cơ chế, chính sách quản lý - là nguyên nhân gốc rễ khiến khoa học công nghệ chưa thể phát triển, nhà khoa học chưa thể an tâm nghiên cứu, cũng như các nguồn lực đầu tư cho khoa học công nghệ chưa phát huy được hiệu quả, gây bức xúc trong dư luận.
Đại diện nhóm tác giả đoạt giải, phóng viên Nguyễn Văn Lộc chia sẻ, đây là lần đầu tiên Báo Kiểm toán tham dự Giải báo chí toàn quốc phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực và vinh dự đạt giải thưởng cao nhất tại mùa giải năm nay.
Nói về ý tưởng thực hiện loạt bài, phóng viên Nguyễn Văn Lộc cho biết: Trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa, Đảng ta luôn nhất quán xác định khoa học - công nghệ là quốc sách hàng đầu, là động lực quan trọng thúc đẩy đất nước phát triển nhanh và bền vững. Nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ XIII khẳng định chủ trương khoa học và công nghệ là quốc sách hàng đầu, là động lực then chốt để phát triển lực lượng sản xuất hiện đại…
Tuy nhiên, những bất cập từ cơ chế, chính sách cùng sự lãng phí, tiêu cực trong quá trình triển khai lại trở thành rào cản kìm hãm sự phát triển của khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo của đất nước. Xuất phát từ thực trạng đó, nhóm phóng viên nhận thấy cần phải xây dựng, triển khai một tuyến bài để đưa ra một bức tranh tương đối toàn diện, chuyên sâu về thực tiễn triển khai nhiệm vụ khoa học công nghệ.
Theo phóng viên Nguyễn Văn Lộc, dù vất vả, quá trình triển khai có những áp lực, nhưng với quyết tâm góp tiếng nói nhằm đưa chủ trương lớn của Đảng, Nhà nước và chính sách về khoa học công nghệ được triển khai một cách hiệu quả, nhóm đã kiên trì thực hiện đề tài với sự hỗ trợ của Lãnh đạo Báo, Ban biên tập và các đơn vị chức năng của Kiểm toán Nhà nước, các chuyên gia, nhà khoa học cùng các đơn vị chuyên môn đến từ các Bộ, ngành.
“Chúng tôi mong muốn thông qua tuyến bài sẽ góp phần nhỏ bé vào việc lan tỏa những giá trị của khoa học công nghệ, cũng như thúc đẩy công cuộc phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực nói chung và trong lĩnh vực khoa học công nghệ nói riêng, đồng thời thúc đẩy sự phát triển của khoa học công nghệ, để khoa học công nghệ thực sự tạo động lực cho đất nước phát triển đột phá, bền vững bước vào kỷ nguyên mới”, phóng viên Nguyễn Văn Lộc chia sẻ.
“Bộ đội Cụ Hồ” tiếp tục đánh giặc nội xâm
Loạt 3 bài “Cựu chiến binh bền bỉ chống ‘Giặc nội xâm’” của tác giả Đỗ Phú Thọ, đăng trên Báo Cựu chiến binh Việt Nam giành giải A - Giải Báo chí toàn quốc phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực lần thứ V.
Nói về ý tưởng xây dựng tác phẩm “Cựu chiến binh bền bỉ chống giặc ‘nội xâm’”, nhà báo Đỗ Phú Thọ cho biết: Một trong những nhiệm vụ quan trọng của các cấp hội cựu chiến binh là tham gia phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, lãng phí. Nhiều tấm gương phòng chống tham nhũng, tiêu cực, lãng phí của cựu chiến binh đã được tôn vinh. Trung ương Hội Cựu chiến binh Việt Nam có Ban kiểm tra - Pháp luật là cơ quan thường trực của nhiệm vụ phòng, chống tham nhũng lãng phí, hằng năm đều có các báo cáo tổng kết, biểu dương các cựu chiến binh tham gia phong trào này. Từ thực tế này, nhà báo Đỗ Phú Thọ quyết định thực hiện tuyến bài “Cựu chiến binh bền bỉ chống giặc ‘nội xâm’”.
Theo nhà báo Đỗ Phú Thọ, tham nhũng, tiêu cực, lãng phí được Chủ tịch Hồ Chí Minh gọi là “giặc nội xâm” nguy hiểm không kém giặc ngoại xâm. Nhiều năm qua, Đảng ta đã kiên quyết, kiên trì, không ngừng nghỉ lãnh đạo cuộc đấu tranh này và đã thu được nhiều thắng lợi quan trọng. Các cựu chiến binh, những người đã chiến đấu và chiến thắng trong các cuộc chiến chống giặc ngoại xâm lại tiên phong, xung kích trên tuyến đầu, bền bỉ chống “giặc nội xâm”.
Từ chiến trường và thao trường về với cuộc sống đời thường, đa số các cựu chiến binh đều giữ vững và phát huy bản chất, truyền thống “Bộ đội Cụ Hồ”, gương mẫu trong các phong trào thi đua yêu nước. Đặc biệt các cựu chiến binh đã trở thành lực lượng nòng cốt trong cuộc đấu tranh chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực và là “tác giả” của nhiều “trận đánh” gam go, quyết liệt trên trận tuyến chống “giặc nội xâm”.
Thống kê cho thấy, chỉ tính riêng trong 5 năm trở lại đây (2019-2024), đã có hơn 15.000 cựu chiến binh tham gia các hoạt động giám sát, phản biện xã hội, trong đó có 2.345 trường hợp phát hiện, tố giác các hành vi tham nhũng, tiêu cực.
Nhà báo Đỗ Phú Thọ cho rằng, thời gian tới, cuộc chiến chống “giặc nội xâm” vẫn còn rất cam go, khốc liệt. Để giành thắng lợi, các ngành, các cấp cần phải hoàn thiện cơ sở pháp lý cho nhiệm vụ đặc biệt quan trọng này, sửa đổi, bổ sung ngay những văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến tham nhũng, tiêu cực, lãng phí; thay đổi các quy định về tiêu chuẩn, định mức kinh tế, kỹ thuật không còn phù hợp với thực tiễn phát triển của đất nước, bảo đảm đồng bộ, thống nhất, khả thi. Đặc biệt cần nâng cấp Pháp lệnh Cựu chiến binh Việt Nam thành Luật Cựu chiến binh Việt Nam, trong đó có quy định cụ thể về chức năng, nhiệm vụ của cựu chiến binh trong đấu tranh với các biểu hiện tham nhũng, lãng phí, tiêu cực. Đồng thời phải có sự thống nhất, đồng bộ về các hành vi, chế tài xử lý các hành vi tham nhũng, tiêu cực, lãng phí giữa các văn bản của Đảng với các văn bản của Nhà nước.
Khi cuộc chiến chống lãng phí trở thành lời hiệu triệu quốc gia
Tác phẩm Mega Story đặc biệt: “Chống lãng phí đất đai - Tinh gọn bộ máy: ‘Cuộc cách mạng’ cấp thiết để đất nước vươn mình” của nhóm tác giả: Võ Mạnh Hùng, Nguyễn Hoài Nam, Đoàn Minh Anh, đăng trên Báo điện tử VietnamPlus, Thông tấn xã Việt Nam đã vinh dự giành giải B - Giải Báo chí toàn quốc phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực.
Chia sẻ ý tưởng thực hiện loạt tác phẩm, đại diện nhóm tác giả đoạt giải, nhà báo Võ Mạnh Hùng cho biết: Thông điệp của Tổng Bí thư Tô Lâm về kỷ nguyên vươn mình của dân tộc cùng “lời hiệu triệu” chống lãng phí (đặc biệt là chống lãng phí đất đai) gắn với chủ trương sắp xếp, tinh gọn lại bộ máy của hệ thống chính trị, là “cuộc cách mạng” cấp thiết đúng “ý Đảng, lòng dân,” để Việt Nam bước vào kỷ nguyên phát triển mới, trở thành nước phát triển, thu nhập cao, sánh vai cùng các cường quốc năm châu như di nguyện của Chủ tịch Hồ Chí Minh.
Theo nhà báo Võ Mạnh Hùng, thực tế thời gian qua cho thấy trên cả nước có hàng triệu hecta đất được giao cho các công ty lâm nghiệp quản lý nhưng có tới hàng nghìn hecta sử dụng kém hiệu quả (thậm chí nhiều diện tích bỏ hoang), trong khi người dân tộc thiểu số hàng năm vẫn thiếu đất sản xuất; hàng nghìn dự án bất động sản “ôm” đất đang phải “đắp chiếu” với những khối bê tông, khung thép dở dang; nhiều khu đất vàng cỏ mọc um tùm, biến thành bãi đỗ xe trái phép; một số bệnh viện được Nhà nước đầu tư chục năm trước với mục đích nhân văn là “khám, điều trị chữa bệnh, cứu người” nhưng đến nay vẫn chưa đưa vào sử dụng; có dự án chống ngập dù đã trải qua 2 nhiệm kỳ nhưng người dân vẫn phải chịu ngập lụt trong khi tiền Nhà nước đã bỏ ra cả chục nghìn tỷ đồng …
Để bạn đọc có cái nhìn toàn diện, nhóm tác giả đã đi thực tế tại nhiều địa phương tìm hiểu, phỏng vấn các đại biểu Quốc hội, lãnh đạo các bộ, ngành, địa phương và người dân. Qua đó xây dựng loạt bài “Chống lãng phí đất đai - Tinh gọn bộ máy: ‘Cuộc cách mạng’ cấp thiết để đất nước vươn mình”. Loạt bài không chỉ phản ánh về những bất cập trong công tác quản lý, sử dụng đất dẫn tới lãng phí nguồn lực đất đai, mà còn đề cập các loạt giải pháp căn cơ (từ hoàn thiện thể chế chính sách tới công cuộc sắp xếp, tinh gọn lại bộ máy của hệ thống chính trị) nhằm sớm “khơi thông” vướng mắc, phát huy được giá trị từ nguồn nội lực của quốc gia, để đất nước bước vào kỷ nguyên phát triển mới: Kỷ nguyên vươn mình của dân tộc Việt Nam như thông điệp của Tổng Bí thư Tô Lâm.
Loạt bài đăng vào dịp kỷ niệm 95 năm ngày thành lập Đảng, một lần nữa khẳng định mỗi chủ trương mới của Đảng về đất đai đều mang lại những thành tựu lớn cho phát triển đất nước, nâng cao đời sống của nhân dân. Do vậy, cuộc chiến chống lãng phí cần được lan tỏa mạnh mẽ, trở thành phần thiết yếu trong lối sống của mỗi người dân, của từng gia đình và của toàn xã hội.
Nhà báo Võ Mạnh Hùng cho biết, từ đầu tháng 2/2025 đến nay, đặc biệt là sau thời điểm Báo Điện tử VietnamPlus đăng tải loạt bài trên, Tổng Bí thư Tô Lâm, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính, Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Thành Long; lãnh đạo các ban, bộ, ngành, Ủy ban Nhân dân thành phố Hà Nội và các tỉnh, thành phố, tiếp tục có chỉ đạo quyết liệt để kịp thời tháo gỡ, triển khai ngay các dự án bỏ hoang đang gây lãng phí…
Giải Báo chí toàn quốc phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực lần thứ V khép lại nhưng từ những tác phẩm tiêu biểu được vinh danh tại Giải lần thứ V, có thể thấy, báo chí là tiếng nói công luận góp phần vào cuộc chiến chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực, góp phần cùng toàn Đảng, toàn dân, toàn quân xây dựng đất nước Việt Nam ngày càng giàu mạnh.