Việc đóng BHXH cho người lao động lâu nay vẫn dựa trên mức lương trong hợp đồng lao động. Trong khi đó, mức lương thực lĩnh mà doanh nghiệp trả cho người lao động cao hơn rất nhiều, điều này sẽ là một thiệt thòi lớn cho người lao động nếu tính lâu dài, bởi khi lương hưu sẽ tính theo mức đóng BHXH. Vì vậy, để đảm bảo cuộc sống của người lao động về sau, theo Luật BHXH mới, bắt đầu từ 2016, các doanh nghiệp bắt buộc phải đóng BHXH cho người lao động gần hơn với mức thu nhập của họ.
Chị Hồ Thị Linh, công nhân may tại KCX Linh Trung (Thủ Đức) cảm thấy vui mừng khi có chính sách này. Chị chia sẻ, một tháng công ty trích khoảng 300.000 đồng trong tiền lương cơ bản của chị để đóng BHXH, nếu đóng BHXH sát theo thu nhập thì mức đóng BHXH của chị sẽ tăng lên gấp đôi là khoảng 600.000 đồng/tháng. Với khoản đóng được điều chỉnh từ cả phía doanh nghiệp và người lao động sẽ rất thiết thực với người lao động. Vì khi người lao động xảy ra ốm đau, thai sản, về hưu… chúng tôi sẽ được lãnh các khoản trợ cấp tăng lên.
Về phía doanh nghiệp, ông Lê Thanh Hà, Giám đốc công ty TNHH thương mại xây dựng Thanh Hà cho biết: “Một năm, công ty đóng BHXH cho người lao động hơn 2 tỷ đồng, nếu áp dụng đóng BHXH theo thu nhập thực tế của người lao động, công ty sẽ phải chi thêm khoảng 300 triệu đồng. Thực tế, người lao động làm việc trong DN đã được DN chăm lo bằng các khoản trợ cấp với tổng chi từ 200-300 triệu đồng/ năm. Khi tăng phí BHXH, chúng tôi sẽ cân đối lại các khoản thu chi để đảm bảo quyền lợi tối ưu nhất dành cho người lao động. Chúng tôi cũng muốn chăm lo tốt nhất cho người lao động để họ tăng năng suất, sản lượng cho DN và đảm bảo sự ổn định về lâu về dài”.
Việc đóng bảo hiểm xã hội mới sẽ giúp người lao động hưởng lợi về sau. |
Theo ông Cao Văn Sang, Giám đốc BHXH TP Hồ Chí Minh, việc áp dụng thu BHXH theo thu nhập thực tế nhằm bảo đảm cho người lao động có cuộc sống đầy đủ hơn khi về hưu. Các công ty nước ngoài đã thực hiện cách đóng BHXH này từ lâu.“Lâu nay tiền lương làm cơ sở đóng BHXH của Việt Nam hiện chưa phản ánh đúng, đủ thu nhập thực tế của người lao động (chỉ bằng khoảng 50 - 60%). Các DN cũng thường “né” đóng BHXH bằng cách chia nhỏ tổng lương của người lao động ra thành nhiều khoản để đóng BHXH thấp, khiến lương hưu của người lao động không đủ sống.Với quy định mới này, tiền lương làm cơ sở đóng BHXH sẽ tương ứng khoảng 80% thu nhập thực tế của người lao động”, ông Sang cho biết.
Tuy nhiên, theo ông Sang, khi triển khai quy định trên cần có những hướng dẫn cụ thể, quy định rõ khoản phụ cấp nào dùng để đóng BHXH, nếu quy định chung chung, không rõ ràng sẽ khiến DN chây ì, trốn đóng BHXH nhiều hơn. Vì tình trạng vi phạm pháp luật về BHXH hiện còn diễn ra phổ biến, đặc biệt là nợ mới BHXH.
Tương tự, ông Phạm Xuân Hồng, Phó chủ tịch Hiệp hội dệt may Việt Nam, cho biết, việc đóng BHXH dựa trên thu nhập thực tế sẽ có lợi cho người lao động vì khi nghỉ hưu họ sẽ được hưởng lương cao. Theo ông Hồng, người lao động cần tỉnh táo để phân tích được cái lợi lâu dài của việc đúng BHXH theo mức mới.” Lâu nay, lương DN trả cho người lao động rất đa dạng và mỗi DN lại có một quy định trả lương khác nhau. Cho nên, khi triển khai sẽ xảy ra hai trường hợp, một số DN làm ăn khó khăn, sẽ chọn cách cắt giảm các khoản hỗ trợ thêm của người lao động. Tuy nhiên, những DN có doanh thu ổn định, sẽ chủ động tính toán cân đối các chi phí phát sinh để không cắt giảm các khoản trợ cấp thêm của người lao động; vì losợ nếu cắt giảm sẽ không giữ được chânđược người lao động”, ông Phạm Xuân Hồng phân tích.
“Người lao động cũng cần nhận thức được lợi ích lâu dài của việc đóng BHXH sát với thu nhập thực tế, không nên chấp nhận cùng DN đóng BHXH ở mức quá thấp, ảnh hưởng đến mức hưởng chế độ của bản thân sau này”, ông Phạm Xuân Hồng khuyến cáo.
Đại biểu Bùi Sĩ Lợi, Phó Chủ nhiệm UB các vấn đề xã hội của Quốc hội, cho hay theo quy định Luật BHXH, từ năm 2018, mức đóng BHXH trên tổng thu nhập gồm cả phần bổ sung khác. Để các doanh nghiệp hiểu rõ phần bổ sung khác thì Bộ LĐTBXH khi hướng dẫn vấn đề này thì tập trung vào lương cơ bản, lương chức vụ, cấp bậc và các khoản phụ cấp có tính chất tiền lương và không tính các khoản khác không có tính chất tiền lương để gây gánh nặng cho doanh nghiệp. Những chi phí nào hạch toán vào giá thành sản phẩm thì đó là thu nhập tiền lương của người lao động. Phần làm thêm giờ cũng là tiền lương của người lao động. Lâu nay, thu nhập người lao động ổn định, nếu vì đóng BHXH theo mức mới mà doanh nghiệp cắt đi một phần nguồn thu nhập của người lao động, thì người lao động sẵn sàng bỏ việc để tìm công việc mới và khi đó doanh nghiệp mất nguồn nhân lực, lợi bất cạp hại.