Các lò gạch nung thủ công tại thôn Thanh Trung, phường Ngô Mây. |
Theo thống kê của lực lượng chức năng, thành phố Kon Tum hiện có 244 cơ sở với 367 lò sản xuất gạch nung thủ công trên địa bàn 5 xã, phường (gồm các xã Hòa Bình, Đăk Bla, Ngọc Bay, Kroong và phường Ngô Mây) với công suất 160 triệu viên/năm. Riêng tại thôn Thanh Trung, phường Ngô Mây, có khoảng 50 lò gạch nung của 30 hộ hoạt động liên tục cùng 1 dây chuyền sản xuất gạch Tuynel. Việc khai thác đất sét trái phép diễn ra nhiều năm qua nhưng chính quyền nơi đây vẫn không có biện pháp hữu hiệu để ngăn chặn.
Năm 2014, Công ty trách nhiệm hữu hạn Hòa Nghĩa được UBND tỉnh cho phép khai thác tận dụng đất sét sản xuất gạch ngói trong phạm vi cải tạo mặt bằng xây dựng công trình nhà máy gạch Tuynel với khối lượng 27.000m3, thời hạn đến tháng 12/2016. Mặc dù hiệu lực của giấy phép đã hết nhưng công ty này vẫn đang khai thác đất sét trái phép và nhà máy vẫn hoạt động bình thường. Trong nhà máy, quang cảnh người, xe ra vào sản xuất và chở vật liệu vẫn nhộn nhịp. Một lãnh đạo Sở Tài nguyên và Môi trường Kon Tum khẳng định các hoạt động đang diễn ra tại doanh nghiệp trên là vi phạm pháp luật khi giấy phép đã hết hạn, khai thác đất sét trái phép…
Trong khi đó, tại khu vực sản xuất của ông Nguyễn Bắc Thái, hoạt động khai thác đất sét trái phép vẫn diễn ra dù đã bị Chủ tịch UBND phường Ngô Mây ra quyết định đình chỉ thi công công trình vi phạm trật tự đô thị vào tháng 11/2016. Các hoạt động xây dựng nhà máy và khai thác đất sét, sản xuất gạch vẫn diễn ra bất chấp quyết định của chính quyền. Theo tìm hiểu, ông Bắc vi phạm rất nhiều lỗi như: Chưa chuyển đổi mục đích sử dụng đất, không giấy phép xây dựng, không giấy phép khai thác đất sét, không giấy phép sản xuất gạch Tuynel. Ngoài ra, tại thôn Thanh Trung, tình trạng khai thác đất sét trái phép diễn ra công khai. Nguồn đất sét lấy tại chỗ, đào bới nham nhở gây ảnh hưởng môi trường trong khu vực sản xuất, làm thất thu ngân sách nhà nước…
Sản xuất gạch nung thủ công tại thôn Thanh Trung, phường Ngô Mây. |
Thực hiện Kế hoạch số 286/KH-UBND ngày 8/2/2013 của UBND tỉnh Kon Tum về việc phát triển vật liệu xây dựng không nung đến năm 2020 và lộ trình giảm dần, chấm dứt sản xuất gạch xây đất sét nung bằng lò thủ công trên địa bàn tỉnh, thành phố Kon Tum cũng xây dựng Kế hoạch số 238 ngày 30/10/2013.
Theo đó, tại phường Ngô Mây đã hoàn thành việc chấm dứt hoạt động, chấp hành tháo dỡ các lò gạch nung nằm ngoài vùng quy hoạch của thành phố. Tại các địa phương khác đã vận động, tuyên truyền chủ các lò gạch nung thủ công biết chủ trương của UBND thành phố để có kế hoạch di dời, chấm dứt hoạt động. Ngoài ra, thành phố cũng đề nghị UBND tỉnh giãn lộ trình chấm dứt hoạt động sản xuất gạch nung thủ công đến hết năm 2016.
Tuy nhiên, đến nay tiến độ chấm dứt hoạt động sản xuất gạch nung thủ công vẫn chưa triển khai được mà còn tăng thêm. Theo công văn số 297 của UBND tỉnh Kon Tum, số lượng các lò gạch thủ công tiếp tục gia tăng (từ 117 lò năm 2016 lên 244 lò năm 2017).
Ông Nguyễn Xuân Ninh, Phó Chủ tịch UBND thành phố Kon Tum khẳng định, từ năm 2014 đến nay thành phố không cấp phép khai thác đất sét cho các lò thủ công. Những lò đang sản xuất trong Cụm công nghiệp Thanh Trung vẫn còn tồn tại, do công nghệ chuyển đổi sang gạch không nung rất tốn kém. Ngoài ra, nhu cầu về tiêu thụ gạch ngói trên địa bàn thành phố và tỉnh Kon Tum rất lớn , một năm khối lượng khoảng 200 triệu viên. Xuất phát từ nhu cầu thực tế, trên địa bàn vẫn còn sản xuất gạch không nung bằng lò thủ công. Sắp tới, UBND thành phố phối hợp với Sở Tài nguyên và Môi trường, các ngành liên quan và phường Ngô Mây sẽ kiểm tra rà soát, xử lý vi phạm liên quan đến khai thác đất sét trái phép.
Trước thực trạng sản xuất gạch xây đất sét nung thủ công tràn lan trên địa bàn thành phố, UBND tỉnh Kon Tum cũng yêu cầu UBND thành phố làm rõ trách nhiệm tập thể, cá nhân có liên quan trong vụ việc trên.