Đại biểu Quốc hội tỉnh Bắc Kạn Nguyễn Thị Thủy phát biểu. Ảnh: Doãn Tấn/TTXVN
Theo đại biểu, về bản chất, bảo hiểm nhân thọ là sản phẩm mang tính nhân văn cao, giúp hỗ trợ con người, giảm thiểu những mất mát, thiệt hại trước những rủi ro liên quan đến tính mạng, sức khỏe, ốm đau, bệnh tật. Tuy nhiên, sau nhiều kiện cáo, bức xúc của khách hàng được đăng tải công khai thời gian vừa qua, đã khiến cho dư luận không khỏi nghi ngại.
Nhiều khách hàng đã kiểm tra lại hợp đồng và không khỏi hoang mang. Có những khách hàng đã mang hợp đồng của mình đến công ty bảo hiểm hỏi nhưng thông tin mà họ nhận được hoàn toàn khác với những gì tư vấn viên đã cung cấp. Điều này khiến nhiều người có ý định mua bảo hiểm phải nâng cao cảnh giác…
Đại biểu cho biết, vừa qua, nhiều tờ báo đã đăng tải các bài để chỉ cách cho người dân tránh rủi ro khi mua bảo hiểm nhân thọ. Có tờ báo đã đăng cả loạt bài chỉ ra những “bẫy ngầm” trong hợp đồng bảo hiểm cho thấy, đã đến lúc cần nghiêm túc xem xét vấn đề này, để giá trị cốt lõi, nhân văn của bảo hiểm nhân thọ không bị ảnh hưởng bởi những đối tượng cố tình vi phạm.
Hợp đồng bảo hiểm nhân thọ thường dài khoảng từ 70 đến 100 trang, là sản phẩm tài chính phức tạp với nhiều thuật ngữ chuyên ngành mà sự thua thiệt sẽ chủ yếu nằm về phía người mua nếu gặp phải tư vấn viên không có tâm. Đại biểu tỉnh Bắc Kạn nhấn mạnh, ngay cả các chuyên gia tài chính nhưng không làm trong lĩnh vực bảo hiểm cũng sẽ gặp khó khăn trong việc tiếp cận với hợp đồng bảo hiểm nhân thọ. Nhiều chuyên gia tài chính cho biết chỉ hiểu khoảng 70% nội dung hợp đồng này.
Các hợp đồng bảo hiểm nhân thọ thời gian gần đây thường dưới dạng liên kết đầu tư, một phần tiền của khách hàng được đầu tư vào chứng khoán, trái phiếu nên càng phức tạp. Nhiều người chia sẻ, dù có đọc kỹ đến mấy cũng không hiểu nổi sự linh hoạt trong các gói bảo hiểm; không thể biết nếu đầu tư sau 5 năm, 7 năm thì sẽ nhận lại được bao nhiêu phần trăm số tiền đã đóng.
Về đội ngũ tư vấn viên, đại biểu Nguyễn Thị Thủy nhấn mạnh, đây là khâu mấu chốt dẫn đến nhiều kiện cáo, tranh chấp vừa qua. Chính vì tính chất rất phức tạp của hợp đồng bảo hiểm nhân thọ, nên mới cần đến đội ngũ tư vấn viên. Tuy nhiên, không ít tư vấn viên thay vì tư vấn rõ bản chất của bảo hiểm nhân thọ là phòng ngừa rủi ro, lại cố tình tư vấn mập mờ, thậm chí là sai lệch về sản phẩm bảo hiểm để nhanh chóng chốt đơn, ký được hợp đồng.
Theo quy định của Bộ Tài chính, tỷ lệ hoa hồng tối đa mà các tư vấn viên được hưởng lên tới 40% ở năm thứ nhất của hợp đồng. Chính vì khoản hoa hồng hậu hĩnh nên không ít tư vấn viên chỉ nói cho khách hàng về những quyền lợi mà họ được hưởng, không chỉ rõ cho khách hàng về những điều khoản ràng buộc, những điều khoản bất lợi…
Nhiều khách hàng nghĩ mình sẽ được bảo vệ sức khỏe, sau khi hết hợp đồng sẽ được nhận lại toàn bộ số tiền đã đóng, nhưng thực tế không được như lời của tư vấn viên. Với một số loại hợp đồng liên kết đầu tư thì lợi nhuận cũng chỉ là kỳ vọng, phụ thuộc vào thị trường và chính công ty bảo hiểm mang số tiền này đi đầu tư cũng không chắc chắn 100% khoản này sẽ sinh lợi. Đại biểu chỉ rõ đây chính là nguồn cơn dẫn đến nhiều bức xúc vừa qua do sự thiếu minh bạch trong tư vấn.
Theo Hiệp hội Bảo hiểm Việt Nam, qua thanh tra năm 2022 cho thấy, việc cố tình tuyên truyền sai về sản phẩm bảo hiểm là một trong những lỗi được phát hiện. Dư luận cũng đặt câu hỏi là có hay không việc công ty bảo hiểm biết nhưng cố tình bỏ qua lỗi của tư vấn viên, của các đại lý bảo hiểm, gây bất lợi cho khách hàng. Khi một bên là công ty bảo hiểm chuyên nghiệp với một bên là người mua không chuyên nghiệp, trong khi không ít tư vấn viên chưa đủ cả tâm và tầm mà đẩy hết trách nhiệm cho phía người mua là không hợp lý cả về lý và tình.
Chỉ rõ, tỉ lệ tham gia bảo hiểm nhân thọ của Việt Nam thuộc loại thấp trên thế giới, khoảng 11% dân số, trong khi Philippines là 38%, Malaysia là 50%, Mỹ là 90%, đại biểu Nguyễn Thị Thủy cho rằng, để đạt được tỷ lệ cao như vậy, cần phải lành mạnh hóa thị trường bảo hiểm nhân thọ để người dân tin tưởng và không cảm thấy mạo hiểm khi mua bảo hiểm. Nghĩa là tham gia bảo hiểm cần có sự trung thực và minh bạch từ cả hai phía thì mới mang lại lợi ích.
Từ những phân tích trên, đại biểu Nguyễn Thị Thủy kiến nghị Bộ Tài chính tiến hành thanh tra toàn diện hoạt động bảo hiểm nhân thọ, trong đó tập trung vào loại hình bảo hiểm liên kết đầu tư. Bộ Công an xác minh làm rõ có hay không có dấu hiệu của tội lừa đảo hoặc là tội lừa dối khách hàng, nếu có thì khởi tố điều tra. Các công ty bảo hiểm đã đến lúc cần rà soát lại toàn bộ các khâu của quá trình bảo hiểm, từ khâu thiết kế hợp đồng đến tư vấn, ký kết hợp đồng và giải quyết khiếu nại của khách hàng.
“Chỉ khi thực sự minh bạch và thành tâm, người dân mới không quay lưng với bảo hiểm nhân thọ”, đại biểu Nguyễn Thị Thủy nhấn mạnh.