Cán bộ Trung tâm phục vụ hành chính công xã Cần Yên (Cao Bằng) hướng dẫn người dân giải quyết thủ tục hành chính.
Cán bộ, công chức cấp xã kiêm nhiệm nhiều việc
Sau sáp nhập, Cao Bằng còn 56 xã phường. Cơ cấu tổ chức chính quyền cấp xã khối Ủy ban nhân dân được thực hiện theo quy định gồm: Phòng Kinh tế, Phòng Văn hóa-Xã hội, Trung tâm Phục vụ hành chính công... Sau 4 tháng, chính quyền địa phương 2 cấp đã hoạt động ổn định nhưng tình trạng thiếu cán bộ chuyên môn lại xảy ra ở hầu hết các xã.
Sau khi xuống xóm thống kê số lợn chết vì dịch tả lợn châu Phi, anh Đinh Văn Điệp (cán bộ Phòng Kinh tế, xã Phục Hòa) lại chuẩn bị tới xóm khác để thống kê diện tích lúa, hoa màu của người dân bị thiệt hại do ngập lụt. Anh cho biết, trước kia, mỗi mảng có một người phụ trách, sau sáp nhập, một mình anh phụ trách cả 4 lĩnh vực địa chính, xây dựng, nông nghiệp, môi trường nên việc sáng đi kiểm tra ruộng, trưa về làm hồ sơ chuyển mục đích, chiều lại tiếp dân xin xác nhận ranh giới khiến anh Điệp gần như phải làm việc liên tục và nhiều áp lực.
Ở xã Cốc Pàng, người dân gọi chị Lý Thị Hừ, Chủ tịch Hội Phụ nữ xã là “cán bộ ba đi” (đi chợ, đi bản, đi bão) vì ngày nào chị cũng tới các xóm, đi chợ phiên đợi bà con xuống núi gặp gỡ tuyên truyền vận động, nắm tâm tư, xây dựng trong trào. Chị Hừ cho biết, 4 tháng qua, chị vừa làm công tác phụ nữ, vừa phụ trách giảm nghèo, sinh kế cho người dân. Điện thoại của chị hoạt động liên tục, sáng nhận tin hộ nghèo cần giúp đỡ, trưa báo cáo tiến độ trồng ngô, tối nhắn tin tổ chức họp xóm bản…
Liệt kê các công việc đang phụ trách gồm, nông nghiệp, thủy lợi, các chương trình mục tiêu quốc gia, di dời chuồng trại, thiên tai, vật nuôi, thống kê, văn thư, chị Lương Thị Ích (chuyên viên Phòng Kinh tế xã Cần Yên) chia sẻ, bản thân không thể xoay sở kịp vì có thời điểm các công việc chồng chất. Chị ví dụ, trong tháng 10/2025, trên địa bàn xã xảy ra dịch tả lợn châu Phi, ngập lụt, chị phải tới các xóm liên tục để xác minh, thống kê vật nuôi bị chết, diện tích hoa màu bị thiệt hại… Chưa kể, mỗi ngày chị phải dành 2 giờ để đọc văn bản và làm báo cáo tình hình lĩnh vực chị phụ trách.
Trăn trở về quá tải công việc, chị Ích cho biết thêm, khi thực hiện chính quyền địa phương 2 cấp đã xảy ra tình trạng bố trí cán bộ, công chức không hợp lý. Chị dẫn chứng, tại xã Cần Yên, một số công chức được đào tạo, có trình độ về lĩnh vực nông nghiệp thì lại được phân công phụ trách bên khối Đảng…
Phòng Kinh tế xã Cần Yên (Cao Bằng) hiện thiếu nhiều cán bộ chuyên môn.
Tình trạng thiếu cán bộ chuyên môn trong các lĩnh vực đặc thù như, công nghệ thông tin, y tế, giáo dục xảy ra ở hầu hết các xã trên địa bàn tỉnh Cao Bằng.
Trưởng Phòng Văn hóa - Xã hội xã Khánh Xuân Triệu Văn Khánh cho biết, chuyển đổi số là lĩnh vực cần thiết đối với các xã vùng cao nhưng hiện nay xã Khánh Xuân không có cán bộ chuyên môn về công nghệ thông tin, lĩnh vực giáo dục tương tự. Để khắc phục, xã giao lĩnh vực công nghệ cho một số cán bộ có kinh nghiệm và hiểu biết về máy tính; biệt phái 1 giáo viên của Trường Trung học cơ sở xã Khánh Xuân phụ trách lĩnh vực giáo dục…
Với khối lượng công việc lớn, những công chức cấp xã như anh Điệp, chị Hừ, chị Ích mong muốn, Nhà nước sớm tính đến việc nâng lương hoặc có chế độ phụ cấp hợp lý với công chức cấp xã, trong đó có tính đến chế độ công tác phí, lưu trú hoặc có những chế độ đặc thù cho cán bộ, công chức các xã vùng sâu, vùng xa, biên giới, vùng đặc biệt khó khăn…
Chuyên nghiệp hóa đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã
Theo thống kê của Sở Nội vụ tỉnh Cao Bằng, sau khi sáp nhập xã, phường mới, biên chế cấp xã giảm bình quân 20 - 25%, song khối lượng công việc xã hơn 100 đầu việc, tăng gấp 2 - 4 lần.
Tính đến ngày 30/9, tổng số cán bộ, công chức khối chính quyền cấp xã tỉnh Cao Bằng là 2.051 người. Mặc dù cán bộ, công chức cấp xã toàn tỉnh dôi dư 229 người nhưng vẫn còn 16 xã thiếu 61 cán bộ, công chức so với định biên thuộc các lĩnh vực đặc thù như, kế toán, tài chính, quản lý đất đai...
Phòng Kinh tế xã Khánh Xuân (Cao Bằng) hiện thiếu nhiều cán bộ chuyên môn.
Để sắp xếp, bố trí cán bộ, công chức cấp xã phù hợp, đúng chuyên môn, UBND tỉnh Cao Bằng chỉ đạo Sở Nội vụ phối hợp cơ quan, đơn vị liên quan điều động cán bộ, công chức từ xã dư định biên sang xã thiếu so với định biên; đồng thời hướng dẫn UBND các xã, phường trong việc bổ nhiệm, biệt phái, điều động cán bộ, công chức theo thẩm quyền…
Bí thư Tỉnh ủy Cao Bằng Quản Minh Cường nhận định, qua thời gian đầu vận hành mô hình chính quyền xã, phường tinh gọn mới ở Cao Bằng cho thấy, tinh gọn bộ máy là đúng hướng nhưng cần đi kèm tinh nhuệ hóa đội ngũ và tăng đầu tư hạ tầng, có thêm chính sách phù hợp cho cán bộ; đề cao tinh thần cán bộ dám làm, dám chịu trách nhiệm, dám đổi mới để gần dân hơn.
Bên cạnh đó, cần có những bước đi bền vững trong chuyên nghiệp hóa đội ngũ, cán bộ xã; thực hiện đào tạo, bồi dưỡng bài bản, định kỳ, sắp xếp vị trí việc làm phù hợp, khoa học hơn. Cùng với việc chuyên nghiệp hóa đội ngũ cán bộ công chức viên chức là đầu tư hạ tầng số, trụ sở hành chính, nhà công vụ; xây dựng cơ chế tôn vinh, khen thưởng cán bộ xã tiêu biểu vùng khó khăn…