Hoạt động sản xuất giấy ở Phong Khê, thành phố Bắc Ninh là nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường nhiều năm tại đây. Ảnh minh họa: Thanh Thương/TTXVN
Hội thảo thu hút sự tham dự của khoảng 40 khách mời gồm đại biểu các cơ quan kiểm toán tối cao (SAI) là thành viên ASEANSAI gồm Brunei, Campuchia, Indonesia, Lào, Malaysia, Myanmar, Philippines; đại diện lãnh đạo UBND tỉnh Nam Định, Hà Tĩnh và các đại biểu đến từ Kiểm toán nhà nước Việt Nam.
Hiện nay, các quốc gia Đông Nam Á đang chứng kiến sự phát triển nhanh chóng của các cụm công nghiệp và làng nghề trong quá trình công nghiệp hóa - hiện đại hóa, đóng góp tích cực vào tăng trưởng kinh tế, tạo việc làm và đẩy mạnh xuất khẩu. Tuy nhiên, sự phát triển này cũng mang đến những thách thức lớn về môi trường, gây ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng và chất lượng cuộc sống nếu không được kiểm soát hiệu quả. Trong khi đó, môi trường đóng vai trò quan trọng đối với đời sống kinh tế, xã hội thông qua việc cung cấp tài nguyên và điều kiện sống cho con người; là một trong ba trụ cột của phát triển bền vững các quốc gia trên thế giới đang hướng tới. Bảo vệ môi trường đã trở thành vấn đề toàn cầu được quan tâm đặc biệt.
Nhận thức được ý nghĩa quan trọng của việc bảo vệ môi trường cũng như những thách thức hầu hết các SAI đang đối mặt trong việc thực hiện kiểm toán môi trường, năm 2022, Kiểm toán nhà nước Việt Nam đã đề xuất Dự án chia sẻ kiến thức với chủ đề “Công tác quản lý, bảo vệ môi trường tại các cụm công nghiệp và làng nghề”. Đây không chỉ là vấn đề được Quốc hội, Chính phủ và người dân Việt Nam đặc biệt quan tâm mà còn là bài toán chung nhiều quốc gia đang phát triển phải đối mặt khi chuyển đổi từ nền sản xuất công nghiệp truyền thống sang sản xuất công nghiệp hiện đại. Kết quả từ Dự án đã giúp cung cấp cái nhìn toàn diện và cụ thể về tình trạng môi trường tại các khu vực này, góp phần định hướng các chính sách và biện pháp cải thiện môi trường phù hợp với yêu cầu phát triển bền vững.
Theo Phó Tổng Kiểm toán nhà nước Hà Thị Mỹ Dung, thời gian qua, Kiểm toán nhà nước Việt Nam đã thực hiện các cuộc kiểm toán môi trường nhằm đánh giá công tác quản lý, bảo vệ môi trường tại các cụm công nghiệp và làng nghề ở nhiều địa phương, ghi nhận nhiều kết quả nổi bật và đưa ra những đánh giá, kiến nghị quan trọng. Hội thảo mang ý nghĩa quan trọng, không chỉ đối với các SAI thành viên ASEANSAI mà còn đối với cả cộng đồng khu vực Đông Nam Á, khi cùng chung tay hướng đến các Mục tiêu phát triển bền vững (SDG), bảo vệ môi trường và duy trì trách nhiệm giải trình trong quản trị công.
Bà Datuk Wan Suraya Wan Mohd Radzi - Tổng Kiểm toán nhà nước Malaysia, Chủ tịch Ủy ban chia sẻ kiến thức ASEANSAI cho biết, yếu tố môi trường là nền móng cho sự tồn tại và phát triển của toàn xã hội. Do đó, việc bảo vệ môi trường không chỉ là một vấn đề cần làm, đó còn là một nhiệm vụ thể hiện đạo đức của mỗi cá nhân, tập thể. Ủy ban Chia sẻ kiến thức ASEANSAI cam kết mạnh mẽ sẽ cùng nhau chia sẻ kinh nghiệm để tăng cường vai trò trong việc đạt được các SDG. Điều này đòi hỏi sự quy tụ tất cả các kiểm toán viên của cộng đồng ASEAN, là minh chứng cho sự cống hiến của tất cả chúng ta vì một tương lai bền vững.
Xuất phát từ thực trạng và những thách thức hiện hữu trong công tác quản lý môi trường tại các cụm công nghiệp và làng nghề, trong những năm gần đây, Kiểm toán nhà nước Việt Nam đã thực hiện các cuộc kiểm toán môi trường với nội dung công tác quản lý, bảo vệ môi trường tại các cụm công nghiệp và làng nghề. Trong đó, năm 2022, Kiểm toán nhà nước Việt Nam đã tiến hành kiểm toán công tác quản lý, bảo vệ môi trường tại các cụm công nghiệp, làng nghề trên địa bàn thị xã Từ Sơn (tỉnh Bắc Ninh) và huyện Hoài Đức (Hà Nội) trong giai đoạn 2019-2021. Đến năm 2023, cuộc kiểm toán mở rộng quy mô đến các cụm công nghiệp và làng nghề của các tỉnh Bắc Giang, Nam Định, Thái Bình, và Hà Tĩnh giai đoạn 2020-2022.
Hai cuộc kiểm toán đã cơ bản đánh giá toàn diện về tính tuân thủ, hiệu lực và hiệu quả công tác quản lý, bảo vệ môi trường tại địa bàn các tỉnh. Qua đó, Kiểm toán nhà nước Việt Nam đã chỉ ra những bất cập, hạn chế trong chính sách, trong công tác quản lý, bảo vệ môi trường tại các cụm công nghiệp và làng nghề. Từ đó, Kiểm toán nhà nước Việt Nam đã kiến nghị chấn chỉnh, khắc phục những sai phạm trong công tác quản lý nhà nước về môi trường; kiến nghị các cơ quan có thẩm quyền sửa đổi, bổ sung các văn bản, chính sách chưa nhất quán, chưa phù hợp với thực tiễn; góp phần nâng cao tính kinh tế, hiệu lực và hiệu quả trong hoạt động của các cơ quan chức năng khi thực hiện các chính sách về môi trường.
Tại Hội thảo, các diễn giả đến từ các SAI Brunei, Indonesia, Malaysia, Myanmar, Philippines, Việt Nam, UBND tỉnh Nam Định, Hà Tĩnh trình bày các bài tham luận, trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm về vai trò của các SAI trong việc thúc đẩy kiểm toán môi trường và nâng cao công tác quản lý, bảo vệ môi trường tại các cụm công nghiệp và làng nghề - những nơi đang chuyển mình mạnh mẽ từ các ngành nghề thủ công truyền thống sang sản xuất công nghiệp hiện đại.